Της Μαρίας Σαρρή,
Κάθε χρόνο άνθρωποι όλων των ηλικιών καλούνται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και από τους στενούς τους κύκλους, να γιορτάσουν την αγάπη τους μαζί με τον ή τη σύντροφό τους την ημέρα του Βαλεντίνου.
Ο Άγιος Βαλεντίνος, επίσημα γνωστός ως Άγιος Βαλεντίνος της Ρώμης, υπήρξε ρωμαιοκαθολικός άγιος του 3ου αιώνα με ευρεία αναγνωρισιμότητα. Από τον Μεσαίωνα το πρόσωπό του έγινε συνώνυμο της γαλήνιας αγάπης. Υπήρξε ιερέας στη Ρώμη και βοήθησε τους Χριστιανούς, οι οποίοι ήταν θύματα διώξεων στην περιοχή. Μαρτύρησε και θάφτηκε σε χριστιανικό κοιμητήριο στις 14 Φεβρουαρίου, μέρα η οποία εορτάζεται ως Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου από το 496. Υποθέτουμε ότι η επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» συνδέεται και με την ειδωλολατρική γιορτή των Λουπερκαλίων, γιορτή της γονιμότητας, που εορταζόταν από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου. Άλλοι, βέβαια, συνδέουν τη γιορτή με την εποχή του ζευγαρώματος των πουλιών κατά την περίοδο αυτή. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον έχει αναγνωρίσει και τον τιμά.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει, βέβαια, και αυτή μια εκδοχή της πραγματικής αγάπης, η οποία διαφαίνεται μέσα από τη ζωή και το έργο του Ακύλα και της Πρίσκιλλας. Οι Απόστολοι Ακύλας και Πρίσκιλλα ήταν ένα αγαπημένο ζευγάρι Ιουδαίων, οι οποίοι μαρτύρησαν επί Νέρωνα. Το Ορθόδοξο ζεύγος αγίων εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου και θεωρείται η αντιστοιχία του Καθολικού Βαλεντίνου.
Το 49 μ.Χ. ο Κλαύδιος, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Καλιγούλα, εξέδωσε ένα διάταγμα με το οποίο υποχρέωνε σε φυγή όλους τους Εβραίους της Ρώμης λόγω των αναταραχών που προκαλούσαν με τις συναγωγές τους στη δημόσια τάξη, αναφερόμενοι στον Χριστό. Ανάμεσα στους Εβραίους πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την Ρώμη ήταν και το ζευγάρι αυτό. Ο Ακύλας ήταν κατασκευαστής χοντρών σικελικών μάλλινων υφασμάτων για σκηνές. Η Πρίσκιλλα ήταν απόγονος μεγάλης ρωμαϊκής οικογένειας και το μορφωτικό της επίπεδο ήταν πολύ υψηλό για την εποχή. Αποτελεί την πρώτη γνωστή γυναίκα ρήτορα και δασκάλα στη θρησκευτική ιστορία. Μετά την φυγή τους εγκαταστάθηκαν στην Κόρινθο και άρχισαν να εξασκούν από κοινού το επάγγελμα του σκηνοποιού, το οποίο ήταν περιζήτητο, δίνοντάς τους την ευκαιρία για γνωριμίες.
Ο Απόστολος Παύλος εκείνη την περίοδο ξεκινά ένα μακρύ ταξίδι και περνά από πολλές πόλεις διδάσκοντας τον λόγο του Θεού. Φτάνει στην Ελλάδα και περνάει από αρκετές μεγάλες πόλεις, μεταξύ των οποίων η Θεσσαλονίκη, η Αθήνα και η Κόρινθος. Στις Πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται: «…Μετά από αυτά αναχώρησε από την Αθήνα και ήρθε στην Κόρινθο. Και βρήκε κάποιον Ιουδαίο με το όνομα Ακύλας, Πόντιος στο γένος, που είχε έρθει πρόσφατα από την Ιταλία, και την Πρίσκιλλα τη γυναίκα του, γιατί είχε διατάξει ο Κλαύδιος να αναχωρήσουν όλοι οι Ιουδαίοι από τη Ρώμη, και προσήλθε σ’ αυτούς. Και επειδή ήταν ομότεχνος, έμενε κοντά τους και εργαζόταν, γιατί ήταν σκηνοποιοί στην τέχνη…»
Δεν γνωρίζουμε σίγουρα, αν ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα ήταν βαπτισμένοι Χριστιανοί πριν γνωρίσουν τον Απόστολο Παύλο. Μερικοί μελετητές εικάζουν πως πιθανότατα μπορεί να είχαν φύγει λόγω εθνικής διαφοράς και όχι λόγω θρησκεύματος. Αυτό που είναι βέβαιο, είναι πως σίγουρα είχαν έρθει σε επαφή με κήρυκες, αλλά και με τα διδάγματα της νέας πίστεως.
Με την παραμονή του στην περιοχή, ο Απόστολος Παύλος δίδαξε στο ζεύγος τα γνωρίσματα της πίστεως και το έργο του Ιησού και έμεινε μαζί τους για 18 περίπου μήνες. Ο λόγος του Αποστόλου τους ενέπνευσε κι έτσι αποφάσισαν βαφτιστούν και να τον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοί του. Με αυτόν τον τρόπο συνδέθηκαν μαζί του και μετατράπηκαν σε έμπιστους φίλους και συνεργάτες του, ενώ για τους ίδιους ο Παύλος είχε θέση δασκάλου και μέντορα.
Έπλευσαν τον Σαρωνικό και διέσχισαν το Αιγαίο Πέλαγος. Προορισμός τους ήταν η Έφεσος της Μ. Ασίας, στην οποία καλλιεργούνταν τα γράμματα και οι τέχνες. Υπήρχαν θέατρα, αγορά και υδραγωγεία, τα οποία υποδηλώνουν το υψηλό βιοτικό επίπεδο της περιοχής, όμως, το θεαματικότερο ήταν ο υπερμεγέθης ναός της θεάς Αρτέμιδος. Αποτελούσε έργο του 4ου αιώνα π.Χ. και ήταν ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Καθήκον του Ακύλα και της Πρίσκιλλας ήταν να διδάξουν στον λαό της Εφέσου τις χριστιανικές αξίες και να επηρεάσουν τις τοπικές λατρείες της Αρτέμιδος, της μαγείας και του Ρωμαίου Αυτοκράτορα.
Αποφασίζουν να διδάξουν τις χριστιανικές αξίες στον Απολλώ, ο οποίος ήταν λόγιος από την Αλεξάνδρεια. Γνώρισε το ζευγάρι μετά από μια ομιλία του και εμπνεύσθηκε από το ύφος τους, αλλά και από το περιεχόμενο του λόγου τους για τον Χριστό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα προετοίμασαν και κατήχησαν άρτια τον Απολλώ, με εκείνον να εξελίσσεται σε έναν σπουδαίο κήρυκα του Ευαγγελίου και πολύτιμο συνεργάτη του Απόστολου Παύλου.
Στην αυτοκρατορία το διάταγμα του Κλαύδιου για την εξορία των Εβραίων ήταν πλέον παρελθόν, αφού ήδη από το 54 μ.Χ. ανέβηκε στον θρόνο ο Νέρωνας. Το 68 μ.Χ. περίπου μετακομίζουν ξανά, γυρίζοντας στη Ρώμη. Εκεί συνεχίζουν να διδάσκουν τον λόγο του Θεού μέχρι και την τελευταία τους πνοή. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι γνωστό το ακριβές τέλος των Αποστόλων αυτών. Σε βιβλίο του 4ου αιώνα αναφέρεται ότι «υπό Παύλου εχειροτονήθη επίσκοπος Ακύλας και Νικητής των κατά Ασίαν παροικιών». Δε διευκρινίζεται, όμως, σε ποια παροικία της Ασίας.
Άλλη μία πληροφορία που βρίσκουμε προέρχεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία και τη συναντάμε σε σχετικό υπόμνημα, το οποίο διαβάζεται στην Ακολουθία του Όρθρου: «Τιμηθέν γύναιον Ακύλας φησί βλέπων, Ούκ ανδρίούμαι προς τομήν ανήρ κάρας;», δηλαδή βλέποντας ο Ακύλας τη γυναίκα του να αποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει: «Μπορώ να μην φανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου ανδρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της Πίστεως του Χριστού;». Από αυτό αντλούμε δύο πληροφορίες. Πρώτον ότι έφυγαν από τον κόσμο αυτό με μαρτυρικό τρόπο και ότι στη σειρά πρώτη μαρτύρησε η Πρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας. Έτσι, έπειτα από αυτόν τον μαρτυρικό θάνατο, η εκκλησία κατέταξε τους Αποστόλους Ακύλα και Πρίσκιλλα στις τάξεις των Αγίων.
Το 2000 ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, στην προσπάθειά του να φέρει πιο κοντά τη νεολαία στην Εκκλησία, μεταξύ άλλων, πρότεινε να εορτάζεται η γιορτή των ερωτευμένων στις 13 Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλας. Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος έκανε μεγάλα βήματα για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Ορθόδοξης και Καθολικής εκκλησίας το 2001, προσκαλώντας στην Αθήνα τον τότε Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄.
Η αγάπη και ο έρωτας έχουν απασχολήσει για χιλιάδες χρόνια τόσο τις θρησκείες όσο και την ιστορία και την κοινωνία. Είναι ένα από τα κομμάτια του παζλ της Ιστορίας που συχνά εκλείπει από τους βίους ανθρώπων για τους οποίους υπάρχουν βιογραφίες, ενώ θεωρείται αμελητέο. Όμως, μέσα από τον βίο του Ακύλα και της Πρισκίλλας διαφαίνεται πώς η αγάπη ενώνει με έναν κοινό στόχο δύο ανθρώπους και τους κάνει να θριαμβεύσουν τόσο επαγγελματικά όσο και ιστορικά, αφήνοντας πίσω τους έργο ανεκτίμητης αξίας για τον χριστιανισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Mansfield, Merrilyn (2013), How a Woman Taught an Apostle and we Missed It, academia.edu. Διαθέσιμο εδώ
- sansimera.gr, Άγιοι Ακύλας και Πρίσκιλλα. Διαθέσιμο εδώ
- sansimera.gr, Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης. Διαθέσιμο εδώ
