Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Οι αμέτρητες συμμορίες ναρκωτικών στις φαβέλες σπείρουν τον φόβο στο Ρίο ντε Τζανέιρο, αλλά και σε όλη τη Βραζιλία εδώ και πολλά χρόνια. Συγκεκριμένα, η σύγκρουση για τα ναρκωτικά του Ρίο εξερράγη τη δεκαετία του 1980. Τότε, μπορεί η Ευαγγελική Επανάσταση της Βραζιλίας να βρισκόταν σε μεγάλη εκτίμηση και να γνώριζε σπουδαία άνθιση, αλλά οι περισσότεροι γκάνγκστερ στρέφονταν σε αφρο-βραζιλιάνικες θεότητες, όπως ο Ogum -Θεός του πολέμου- για προστασία, ενώ τα αφεντικά τους σύχναζαν σε αφρο-βραζιλιάνικους ναούς και φορούσαν περιδέραια για να δείξουν την αφοσίωσή τους στις θρησκείες Umbanda και Candomblé. Ωστόσο, σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει και αυτά τα ιερά έχουν αντικατασταθεί από τη Βίβλο και τοιχογραφίες του Μυστικού Δείπνου, καθώς μια νέα γενιά εγκληματιών έχει ανέλθει στην εξουσία, επηρεασμένη από μια αδελφότητα Πεντηκοστιανών ιεροκηρύκων.
Οι συγκεκριμένοι κήρυκες έχουν καταφέρει να ασκήσουν τεράστια επιρροή, δημιουργώντας μία νέα ομάδα, τους λεγόμενους «ναρκο-πεντηκοστιανούς». Οι βαρόνοι αυτοί των ναρκωτικών στολίζουν το εμπόρευμά τους με χριστιανικά σύμβολα. Συγκεκριμένα, πακέτα κοκαΐνης, πιστόλια και στολές είναι διακοσμημένα με το αστέρι του Δαβίδ. Επίσης, τα μέλη αυτής της ομάδας κάνουν τατουάζ ή γκράφιτι σε όλη την πόλη με το ίδιο σύμβολο και άλλα αντίστοιχα ή με συνθήματα, αποσπάσματα ή Ψαλμούς, όπως: «Περπατάτε κατά το Πνεύμα, και δεν θα εκπληρώσετε τον πόθο της σάρκας», «Το θάρρος μου να είναι μεγαλύτερο από τον φόβο μου και η δύναμή μου τόσο μεγάλη όσο η πίστη μου», «Ευλογημένο είναι το έθνος του οποίου ο Θεός είναι ο Κύριος». Ο ιεροκήρυκας Elias Santana, που θεωρεί αποστολή του να σώσει τις ψυχές των όλο και πιο ευαγγελικών γκάνγκστερ του Ρίο, δηλώνει: «Γνωρίζουν ότι ο κόσμος τους είναι ένας αβέβαιος και βίαιος, επομένως αναζητούν κάτι στο οποίο να πιστεύουν».
Το σύμπλεγμα του υποκόσμου με την πιο φανερή εκδήλωση πίστης είναι το Complexo de Israel, που αποτελείται από πέντε φαβέλες και διοικείται από τον ιεροκήρυκα Peixão (μεγάλο ψάρι) που έγινε έμπορος ναρκωτικών και πήρε το παρατσούκλι του από τη λέξη ιχθύς «Ψάρι του Χριστού». Σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του συγκροτήματος, σε έναν υδάτινο πύργο, βρίσκεται ένα neon αστέρι του Δαβίδ, που τη νύχτα είναι ορατό για μίλια τριγύρω, ενώ σε κοντινή απόσταση, σε μια προεξοχή που κοιτάζει νότια προς το άγαλμα του Χριστού του Λυτρωτή του Ρίο, μια Βίβλος κάθεται σε μια προθήκη. «Σώσε με, Κύριε, από κακούς ανθρώπους», γράφει η επιγραφή της, από τον Ψαλμό 140. «Προφύλαξέ με από ανθρώπους βίαιους που καταστρώνουν κακά σχέδια στις καρδιές τους και προκαλούν πόλεμο κάθε μέρα». Ο Peixão, που καταζητείται για δεκάδες εγκλήματα, όπως βασανιστήρια, δολοφονίες και απόκρυψη θανάτου, θεωρείται ένας από τους πιο φιλόδοξους και άτρωτους κακοποιούς του Ρίο, του οποίου η ταχέως αναπτυσσόμενη εγκληματική αυτοκρατορία «κοροϊδεύει» και έρχεται σε σύγκρουση με την υποτιθέμενη χριστιανική του πίστη. Το 2019 κατηγορήθηκε ότι ηγήθηκε του Bonde de Jesus (Jesus Crew), μιας συμμορίας εξτρεμιστών που λεηλάτησαν μια σειρά από αφρο-βραζιλιάνικους ναούς, καθώς φαίνεται πως οι αφρο-βραζιλιάνικοι εορτασμοί έχουν τεθεί εκτός νόμου στο συγκρότημα του Ισραήλ.
Στον αντίποδα, πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτή η σύζευξη μεταξύ γκάνγκστερ και εκκλησίας έχει βοηθήσει να επανέλθει η τάξη στις φαβέλες. Η έμπνευση που πηγάζει από τη Βίβλο, έχει ως αποτέλεσμα την επισκευή τυχόντων προβλημάτων που υπήρχαν στους δρόμους -καλύτερη φωταγώγηση, επισκευή πεζοδρομίων- πράξεις φιλανθρωπίας προς τους φτωχότερους ντόπιους, πειθαρχεία στρατιωτικού τύπου, και αποθάρρυνση της ύβρεως και της χρήσης ναρκωτικών μεταξύ των μελών της συμμορίας. Συνάμα, η πίστη βελτίωσε τη ζωή σε έναν τόπο, χρόνια παραμελημένο από το κράτος. Ακόμη, πλέον, οι ναρκο-Πεντηκοστιανοί του Ρίο παραδέχονται ότι η συχνά βίαιη γραμμή εργασίας τους συγκρούεται με τα πιστεύω που ισχυρίζονται ότι τους διέπουν, άλλα ισχυρίζονται ότι η πίστη τους εμπνέει να ελαχιστοποιήσουν τη βαρβαρότητα, και ότι μάλιστα προσπαθούν να πείσουν και άλλους συναδέλφους εγκληματίες να ακολουθήσουν τα χνάρια τους. «Όσους μπορώ να σώσω, τους σώζω», δήλωσε ένας γκάνγκστερ, θυμούμενος πως κάποτε έπεισε έναν συνάδελφό του να μην δολοφονήσει έναν διακινητή που έκλεψε ένα όπλο και αυτομόλησε σε αντίπαλη ομάδα. Αντ’ αυτού, ανάγκασαν τον προδότη να σφίξει τα χέρια του μεταξύ τους, σαν να προσεύχεται, και τα πυροβόλησε από κοντά, θρυμματίζοντας τα μετακάρπιά του οστά. Τουλάχιστον, όμως, σώθηκε η ζωή του.
Οι ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν πως ήταν αναπόφευκτο οι διακινητές να ασπαστούν τον Χριστιανισμό, από τη στιγμή που οι Ευαγγελικοί σάρωσαν τη βραζιλιάνικη κοινωνία μετά τη δεκαετία του ’80 και κατόρθωσαν να επιβληθούν, όχι μόνο στον κόσμο του εγκλήματος, αλλά και της ενημέρωσης, της δικαιοσύνης, της πολιτικής και του πολιτισμού. Επιπλέον, δεν πρέπει να φαίνεται παράδοξο το γεγονός πως ευάλωτοι, περιθωριοποιημένοι, νεαροί άνδρες αναζήτησαν καθοδήγηση και συμπόνια από τους ιεροκήρυκες που τους ανέφεραν έναν Προστάτη, ο οποίος θα τους συγχωρούσε και θα τους κρατούσε ασφαλείς. «Ζουν μια μοναχική ζωή και ο Χριστός ήρθε να τους ελευθερώσει από αυτή τη δουλεία», δηλώνει ένας πάστορας. Ίσως, πράγματι αυτό το «πάντρεμα» θρησκείας και συμμοριών να έχει βοηθήσει τους απελπισμένους πολίτες να βρουν μία πνοή ελπίδας και να έχει ελαττώσει τη βία και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν. Ωστόσο, τα προβλήματα και οι αιματοχυσίες παραμένουν και η πόλη εξακολουθεί να φωνάζει για τη σωτηρία της.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Christ and cocaine: Rio’s gangs of God blend faith and violence, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- The rise of Brazil’s neo-Pentecostal narco-militia, Open Democracy, διαθέσιμο εδώ
