Της Μαριέτας Μουγιάντση,
Δεδομένου πως ο ελληνικός λαός, σε διάστημα μόλις δύο μηνών, κλήθηκε να δώσει το παρόν και να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα όχι μόνο μία αλλά τρεις φορές, η περίοδος αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μεταβατική. Η μεταβολή της πολιτικής σκηνής αποτελεί πλέον το κύριο θέμα συζήτησης μεταξύ των πολιτών. Οι απόψεις διίστανται, πλήθος επιχειρημάτων παρουσιάζεται, νέοι και γηραιότεροι εκφράζονται ελεύθερα, άλλοι είναι πιο διαλλακτικοί και άλλοι ανυποχώρητοι. Το ερώτημα που προκύπτει, λοιπόν, είναι αν οι νέοι διαμορφώνουν αυτόβουλα τις απόψεις τους για την πολιτική και προωθούν την πολυφωνία ή υιοθετούν άκριτα αστήρικτες απόψεις άλλων και οδηγούνται στην πολυλογία.
Με τον όρο πολυφωνία εννοούμε την ελεύθερη έκφραση διαφορετικών απόψεων και ιδεών από όλους τους πολίτες. Το δικαίωμα στην πολυφωνία πηγάζει φυσικά από το δημοκρατικό πολίτευμα, στα πλαίσια του οποίου ο καθένας μπορεί να εξωτερικεύει τις πεποιθήσεις του. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, αντιλαμβανόμαστε λίαν ευκόλως πως το δικαίωμα αυτό δεν ήταν αυτονόητο για πολλά έτη. Μετά το τέλος της σκοτεινής περιόδου της Χούντας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο καταπιεσμένος τότε ελληνικός λαός ανέκτησε το δικαίωμά του στην πολυφωνία. Οι τότε εκλογείς λοιπόν, έχοντας στερηθεί για χρόνια αυτό το δικαίωμα και έχοντας αποκτήσει γνώσεις και εμπειρίες, διαμόρφωσαν τις πολιτικές τους απόψεις, τις οποίες πλέον μπορούσαν να εκφράζουν ελεύθερα.
Παρά το πέρασμα των χρόνων και την αναμενόμενη αλλαγή του πολιτικού τοπίου, οι διαμορφωμένες από τη μεταχουντική περίοδο απόψεις έχουν παραμείνει ίδιες ως επί το πλείστον. Μάλιστα, όχι μόνο έχουν παραμείνει ίδιες, αλλά έχουν μεταλαμπαδευτεί και στις επόμενες γενιές εκλογέων, οι οποίοι, στις περισσότερες περιπτώσεις, τις ασπάζονται και τις υιοθετούν άκριτα, παπαγαλίζοντας ό,τι έχουν ακούσει από τους προηγούμενους. Συνεπώς, οι νεότεροι εκλογείς δεν έχουν σε μεγάλο βαθμό τη δυνατότητα να αποκτήσουν την ολόδική τους πολιτική συνείδηση. Αντιθέτως, συχνά εγκλωβίζονται στην ψευδαίσθηση πως γνωρίζουν τα πάντα. Έτσι, ελλείψει ορθά διαμορφωμένης πολιτικής συνείδησης και με καλλιεργημένη την πεποίθηση πως είναι παντογνώστες, πολλοί όχι μόνο δεν προωθούν την πολυφωνία, αλλά γίνονται πρωτεργάτες της πολυλαλιάς.
Πιο συγκεκριμένα, τείνουμε να επιμένουμε φανατικά στις απόψεις μας, χωρίς απαραίτητα να τις υποστηρίζουμε με βάσιμα επιχειρήματα και απτά παραδείγματα. Ίσως έχει εισχωρήσει βαθιά στο νεαρό μας νου πως είναι ευκολότερο να μιλάμε παρά να ακούμε, να περιττολογούμε και να θεωρούμε ορθές αποκλειστικά τις δικές μας ιδεολογίες.
Τόσο πριν όσο και μετά τα αποτελέσματα των εκλογών, οι περισσότεροι σπεύσαμε να σχολιάσουμε την επικαιρότητα, να ξορκίσουμε τα λάθη του παρελθόντος και να κάνουμε εικασίες για το μέλλον. Αν και η απουσία ιστορικών και πολιτικών γνώσεων, σε πολλές περιπτώσεις, ήταν εμφανής, η έκφραση γνώμης και η πολυλογία δεν ήταν ποτέ απούσες. Βέβαια, για να εκφέρει κάποιος άποψη, ή διαθέτει γνώση επί του θέματος συζήτησης ή έχει ενστερνιστεί την κρίση κάποιου άλλου. Αντίστοιχα, για την προώθηση της πολυφωνίας, οι απόψεις χρειάζεται να ευσταθούν, να ανταποκρίνονται στο θέμα της συζήτησης και να είναι διαμορφωμένες από εμάς τους ίδιους. Διαφορετικά, οι συνδιαλεγόμενοι, καθώς δεν δύνανται να υποστηρίξουν απόψεις μη διαμορφωμένες από τους ίδιους, οδηγούνται στην πολυλογία και στο σόφισμα της ετεροζήτησης.
Καταλήγοντας, η πολυφωνία συνιστά θεμελιώδες στοιχείο για την ορθή λειτουργία ενός δημοκρατικού πολιτεύματος. Επομένως, δεν πρέπει να τη συγχέουμε με την πολυλογία, καθώς η δεύτερη εμποδίζει την προώθηση της πρώτης. Καλό θα ήταν, λοιπόν, να αποφεύγουμε τη φλυαρία και να είμαστε πιο δεκτικοί στο άκουσμα διαφορετικών απόψεων. Είναι ανάγκη να αποκτήσουμε υγιή πολιτική και ιστορική συνείδηση. Ίσως πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω την κριτική μας ικανότητα και συνάμα να μάθουμε να ακούμε περισσότερο από όσο μιλάμε. Τέλος, είναι σημαντικό να παραδεχόμαστε την άγνοιά μας αντί να προβαίνουμε στην εξαγωγή συμπερασμάτων, έχοντας ελλιπείς γνώσεις, ώστε να μπορούμε να αξιοποιούμε στο έπακρο το δικαίωμα που έχουμε στην πολυφωνία.
Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 2000 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ. Μελλοντικά φιλοδοξεί να ασχοληθεί με τον κλάδο της μετάφρασης-διερμηνείας.
