Της Αριστονίκης Ντάλντα,
Η αρχαία Μεσοποταμία, κατά τη περίοδο 3000 και 300 π.Χ., φιλοξενούσε κατά διαστήματα διάφορους πολιτισμούς. Οι Σουμέριοι θεμελίωσαν τις πρώτες πόλεις-κράτη και ζούσαν στη νοτιότερη περιοχή, ανάμεσα στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη. Αν και η γλώσσα τους δεν είχε κάποια σημιτική βάση, οι λαοί που ανέβηκαν αργότερα στην εξουσία υιοθέτησαν πολλά μέρη του πολιτισμού, της μυθολογίας και της θρησκείας τους. Η επιρροή των Σουμερίων διαμόρφωσε τη μυθολογική σκέψη γραφή και αφήγηση στην περιοχή για χιλιάδες χρόνια.
Ένας από τους πιο αρχαίους σουμερικούς μύθους είναι του Enki και της Ninhursag. Η ιστορία αυτή πιθανόν έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία της Εύας όπως αυτή περιγράφεται στη Βίβλο. Σύμφωνα με τις μονοθεϊστικές θρησκείες της Μέσης Ανατολής, ο πρώτος άνδρας και η πρώτη γυναίκα που ο Θεός δημιούργησε είναι το ζευγάρι με το όνομα Αδάμ και Εύα. Το πρώτο βιβλίο της Βίβλου, η «Γένεσις», περιέχει δύο αφηγήσεις για το πώς δημιουργήθηκαν ο Αδάμ και η Εύα. Η πρώτη εκδοχή χρονολογείται από το 600 έως το 400 π.Χ. και περιγράφει την δημιουργία των έμβιων όντων, συμπεριλαμβάνοντας και την δημιουργία ενός άντρα και μίας γυναίκας την έκτη μέρα της δημιουργίας. Σύμφωνα με την δεύτερη εκδοχή, αρκετούς αιώνες νωρίτερα και αυτή που φαίνεται να βασίστηκε στον μύθο του Enki και της Ninhursag, ο Θεός δημιούργησε τον Αδάμ από το χώμα και του έδωσε την πνοή της ζωής. Στη συνέχεια κοίμισε τον Αδάμ και με ένα κόκκαλο από το πλευρό του δημιούργησε την Εύα, ώστε να έχει κάποιον ανθρώπινο σύντροφο και όχι μόνο τα ζώα.
Ο μύθος του Enki και της Ninhursag είναι ένας μύθος του Παραδείσου, όπως χαρακτηρίστηκε στα «Αρχαία κείμενα της Εγγύς Ανατολής». Η ιστορία του μύθου, που περιγράφει την αρχή του κόσμου και διαδραματίζεται στο Dilmun, στον κήπο της Εδέμ. Ο τόπος περιγράφεται ως ένα ήσυχος, παρθένος και φωτεινός, όπου τα ζώα συνυπάρχουν αρμονικά χωρίς να ενοχλούν το ένα το άλλο και δεν υπάρχουν αρρώστιες και γηρατειά. Τα ζώα ζητούν από τον Enki, τον θεό των γλυκών νερών, να τα ξεδιψάσει. Αυτό γίνεται με την παράκληση της θεάς Ninhursag την μητέρα της Γης. Ο Enki ερωτεύεται τη θεά Ninhursag, περνάνε πολλές νύχτες μαζί και με την ένωση τους γεννιέται η Ninsar (ή αλλιώς Νινμού), θεά των φυτών. Η περίοδος εγκυμοσύνης της διαρκεί εννιά μέρες, όπου κάθε μέρα αντιστοιχεί σε έναν μήνα των θνητών. Μόλις έφτασε η άνοιξη, η Ninhursag έπρεπε να φύγει από το Dilmun, όπου παρέμειναν ο Enki και η Ninsar. Ο Enki αποπλανεί μια μέρα τη κόρη του, πιστεύοντας πως είναι η ενσάρκωση της Ninhursag. Μέσα σε εννιά μέρες η Ninsar γεννάει τη κόρη της, την Ninkurra. Ο Enki για ακόμα μια φορά πιστεύει ότι βλέπει τη Ninhursag και την αποπλανεί. Σε εννιά μέρες γεννιέται και μια ακόμη θεά των φυτών, η Uttu.
Η Ninhursag προειδοποιεί την Uttu, για το τι πρόκειται να συμβεί με τον Enki και τη συμβουλεύει για το πως να διαχειριστεί τη κατάσταση πριν υποκύψει. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ninhursag, η Uttu ζητάει από τον Enki αγγούρια, σταφύλια, μήλα και γαμήλια δώρα. Αφού εκπληρώθηκαν οι επιθυμίες της ενώθηκε με τον θεό Enki και δημιούργησαν οκτώ φυτά. Η Ninhursag επρόκειτο να τα ονομάσει και να δώσει στο κάθε ένα από αυτά από μια χάρη. Ο Enki όμως τα καταβροχθίζει και εκείνη τη στιγμή όλοι οι θεοί πανικοβάλλονται για όλα όσα έμελλαν να συμβούν. Η Ninhursag τον καταριέται μανιασμένη και εξαφανίζεται από το Dilmun. Τότε, μια τρομερή και σοβαρή αρρώστια χτυπάει τον Enki σε οκτώ διαφορετικά σημεία του σώματος του δημιουργώντας του ανυπόφορο πόνο.
Η μόνη θεά που θα μπορούσε να τον θεραπεύσει είναι η Ninhursag. Προκειμένου όμως να τον βοηθήσει, δημιούργησε οκτώ θεότητες από κάθε μέρος του σώματός του που υπέφερε και έδωσε σε κάθε μια από αυτές το αντίστοιχο όνομα από το άρρωστα μέρη που προήλθαν. Οι θεότητες είναι τα παιδιά του Enki όπου η Ninhursag όρισε τη μοίρα τους για να ευνοήσουν την ανθρωπότητα: ο Abu, ο Nintulla, η Ninsitu, η Ninkasi, η Nanshe, η Azimua, ο Emshag και η Ninti. Ο Enki θεραπεύεται και μετανοεί για την απροσεξία του, να τρώει τα φυτά και την απερισκεψία στην αποπλάνηση των κοριτσιών. Η Ninhursag τον συγχωρεί επιστρέφοντας και οι δύο στο έργο της δημιουργίας.
Ο μύθος αντιπροσωπεύει τη Ninhursag, ως παντοδύναμη στο ότι είναι σε θέση να προκαλέσει θάνατο σε έναν από τους πιο ισχυρούς θεούς και είναι επίσης η μόνη, που μπορεί να τον θεραπεύσει και να μετατρέψει τον θάνατο σε ζωή. Σε άλλες εκδοχές μύθων που αφορούν την Ninhursag συνδέεται με τη ζωή και τη δύναμη, αλλά ο Enki έρχεται να την ανταγωνιστεί και τέλος να την κυριαρχήσει. Στην Εβραϊκή Μυθολογία, ο Αδάμ ονομάζει τη γυναίκα που δημιουργήθηκε από το πλευρό του Εύα, που σημαίνει ζωή. Φαίνεται ότι η ιστορία των Σουμερίων επηρέασε την εβραϊκή ιστορία μετέπειτα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Mark, Joshua J. (2017), λήμμα “Ninhursag“, από την World History Encyclopedia, διαθέσιμο ΕΔΩ
- Συλλογικό έργο (2009), UXL Encyclopedia of World Mythology, India: Gale Cengage Learning
- Hooke, Samuel Henry (2006), Μυθολογία της Μέσης Ανατολής, Κατερίνα Καλατζή (μτφ.), Αθήνα: Εκδ. Γόρδιος
