Της Δήμητρας Κουρούπη,
Τις προηγούμενες ημέρες υπήρξε μία έντονη συζήτηση στα “πανεπιστήμονα” κοινωνικά δίκτυα σχετικά με τη διαταγή απόδοσης μισθίου. Μεταξύ των εμπεριστατωμένων τοποθετήσεων που μπορούσε κανείς να διαβάσει, ξεχώρισε η προσπάθεια διαφοροποίησης της διαταγής απόδοσης μισθίου από την έξωση και τις κατ’ αντιστοιχία έννομες συνέπειες. Ειδικά σε μία περίοδο έξαρσης των fake news και της παραπληροφόρησης, η παραπάνω παραφιλολογία κρίνεται ως μία πρώτης τάξεως αφορμή, ώστε να εξετάσουμε συνοπτικά τον θεσμό της διαταγής απόδοσης μισθίου.
Η διαταγή απόδοσης μισθίου ρυθμίζεται υπό την ισχύουσα νομοθεσία στα άρθρα 637 επ. του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Δικαιολογητικός λόγος της καθιέρωσης του προκείμενου θεσμού είναι η ταχύτερη διεκπεραίωση υποθέσεων δυστροπίας μισθωτών και η κατ’ ακολουθίαν ελάφρυνση των υπερφορτωμένων δικαστηρίων.
Ανακύπτει αμέσως η ανάγκη να επεξηγηθεί ο όρος «δυστροπία» του μισθωτή. Δυστροπία είναι η υπερημερία ως προς την καταβολή του οφειλόμενου μισθώματος. Το μίσθωμα, στην καθομιλουμένη ενοίκιο, συνηθίζεται να συμφωνείται ότι πρέπει να καταβληθεί σε ορισμένη ημέρα, πέραν της οποίας λογίζεται αυτό «καθυστερούμενο» και ο μισθωτής που υπαιτίως δεν το κατέβαλε, γίνεται υπερήμερος κατά τις διατάξεις των άρθρων 340 και 342 του Αστικού Κώδικα. Από το σημείο αυτό, και εφόσον δεν πρόκειται περί ασήμαντης καθυστέρησης, έχουμε και την προαναφερθείσα δυστροπία του μισθωτή. Από την άλλη, αν ο μισθωτής καθυστέρησε να καταβάλει το μίσθωμα άνευ υπαιτιότητάς του, δεν υφίσταται υπερημερία αυτού, ενώ, σε περίπτωση που υφίσταται υπερημερία, μπορεί αυτή να αρθεί, εάν η καθυστέρηση οφείλεται σε εύλογη αιτία.
Προκειμένου, λοιπόν, να αιτηθεί ο εκμισθωτής διαταγή απόδοσης μισθίου, προϋπόθεση είναι να αποδεικνύεται εγγράφως η μίσθωση, όπως αναφέρει το άρθρο 637 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Προς πλήρωση της προϋπόθεσης αυτής, αρκεί οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο, εκ του οποίου να αποδεικνύεται σαφώς η ύπαρξη ενεργού σύμβασης μίσθωσης, καθώς και το ύψος του συμφωνημένου μισθώματος. Απαιτείται προσέτι εκ μέρους του εκμισθωτή να έχει επιδώσει στον μισθωτή έγγραφη εξώδικη όχληση, τουλάχιστον 15 ημέρες πριν από την κατάθεση της αίτησης. Έτσι, δίνεται στον μισθωτή η δυνατότητα να αποκλείσει την έκδοση διαταγής απόδοσης μισθίου καταβάλλοντας εντός αυτών των 15 ημερών τα μισθώματα που οφείλει και τα οποία αναγράφονται στην όχληση (εφόσον δεν αναγράφονται περισσότερα από τα οφειλόμενα). Σε περίπτωση που ο εκμισθωτής προχωρήσει τη διαδικασία και επιτύχει τελικώς την έκδοση διαταγής απόδοσης μισθίου, μολονότι ο μισθωτής κατέβαλε τα μισθώματα μέσα στο δεκαπενθήμερο, ιδρύεται εξ αυτού λόγος ανακοπής, και συνεπακόλουθα δικαστικής ακύρωσης της διαταγής.
Εφόσον πληρούνται οι ως άνω προϋποθέσεις, ο εκμισθωτής νομιμοποιείται να καταθέσει στη γραμματεία του αρμοδίου δικαστηρίου τη σχετική αίτηση, βασικό αίτημα της οποίας είναι η έκδοση διαταγής απόδοσης της χρήσης του μισθίου ακινήτου. Κομβικό στοιχείο της ειδικής διαδικασίας, την οποία ενεργοποιεί η εν λόγω αίτηση, είναι ότι ο καθ’ ου η αίτηση μισθωτής δεν καλείται να παραστεί ενώπιον του δικαστή, όπως θα είχε συμφέρον ώστε ενδεχομένως να αποκρούσει τα εις βάρος του θεμελιωτικά της αίτησης περιστατικά. Αντίθετα, χωρεί πρόσκληση του αιτούντος, αλλά μόνο κατά τη διακριτική ευχέρεια του δικαστή, ο οποίος έχει σχετικό δικαίωμα και όχι υποχρέωση.
Η παραδοχή της αίτησης από τον δικαστή συνεπάγεται την εκ μέρους του έκδοση της διαταγής απόδοσης μισθίου σε συνδυασμό με την καταδίκη του καθ’ ου η αίτηση στην καταβολή των δικαστικών εξόδων. Όπως μαρτυρούν οι ίδιες οι λέξεις, με την έκδοση της διαταγής ο δικαστής υποχρεώνει τον μισθωτή να αποδώσει την χρήση του μισθίου στον εκμισθωτή. Με απλά λόγια: ο μισθωτής οφείλει να εγκαταλείψει το ακίνητο. Στην περίπτωση, μάλιστα, που δεν προβαίνει στην απόδοση του μισθίου, η εκδοθείσα διαταγή, ως κατά νόμον εκτελεστός τίτλος, μπορεί να εκτελεστεί 20 ημέρες μετά την επίδοσή της στον μισθωτή, οπότε και ο μη συμμορφούμενος μισθωτής αποβάλλεται από δικαστικό επιμελητή, ακόμη και με τη χρήση βίας.
Εκ των ανωτέρω συνάγονται αβίαστα δύο συμπεράσματα. Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η διαταγή απόδοσης μισθίου όχι μόνο συνιστά έξωση, αλλά πολλώ μάλλον πρόκειται για την ταχύτερη εκδοχή της. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι αυτό που έλεγε και ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης: «γηράσκω ἀεί ἀναθεωρῶν». Κι αν ίσως όλα αυτά μοιάζουν περιττές ή, σε κάποιο βαθμό, ακατανόητες πληροφορίες, μας δίνεται ωστόσο μία ακόμη ευκαιρία να αμφισβητήσουμε την ποιότητα και την επιστημοσύνη της πληροφόρησης εκάστου, να κρίνουμε και να αναθεωρήσουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διαταγή πληρωμής, Πιστωτικοί τίτλοι & Διαταγή Απόδοσης Μισθίου, Νικόλαος Τ. Τριάντος, Νομική Βιβλιοθήκη, 2016
