Απέκτησαν οι Ρώσοι τα προσωπικά σας δεδομένα μέσω της εφαρμογής FaceApp;

Της Ασπασίας Παπαδοπούλου,

Το FaceApp δεν είναι καινοτομία του 2019. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση πριν από δύο χρόνια με τα “φίλτρα εθνικότητας”. Τα εν λόγω φίλτρα είχαν σκοπό τον μετασχηματισμό προσώπων από μια εθνικότητα σε μια άλλη – ένα χαρακτηριστικό που  πυροδότησε αντιδράσεις και τερματίστηκε. Η εφαρμογή έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει λυπημένες, σοβαρές ή παραπονεμένες εκφράσεις σε χαμόγελα, με μια δόση μακιγιάζ.

Πλέον όλοι μιλούν για το FaceApp – τη ρωσική εφαρμογή που μπορεί να επεξεργαστεί τις φωτογραφίες των προσώπων μας, προκειμένου να αναδείξει νεότερες ή γηραιότερες εκδοχές του εαυτού μας. Χιλιάδες άνθρωποι μοιράζονται τα αλλοιωμένα πρόσωπά τους στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης. Εντούτοις, καθώς η συγκεκριμένη εφαρμογή εξαπλώθηκε ραγδαία τις τελευταίες ημέρες, ορισμένοι εξέφρασαν τις ανησυχίες τους σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις της. Το FaceApp ανέφερε σε μια δήλωση ότι οι περισσότερες εικόνες διαγράφηκαν από τους διακομιστές του μέσα σε 48 ώρες από την ανάρτησή τους. Επιπροσθέτως, οι ιθύνοντες της εταιρείας δήλωσαν ότι η εφαρμογή είχε στην κατοχή της μονάχα τις φωτογραφίες που οι χρήστες επέλεξαν για επεξεργασία και όχι πρόσθετες εικόνες της συλλογής του εκάστοτε χρήστη, δεν πούλησαν αλλά ούτε και μοιράστηκαν με τρίτους κανένα από αυτά τα δεδομένα.

Ποιες είναι οι αντιδράσεις κατά της εφαρμογής;

Ο Alan Woodward, εμπειρογνώμονας της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στο Πανεπιστήμιο του Surrey, προειδοποίησε για τους κινδύνους από τη χρήση εφαρμογών όπως το FaceApp, επισημαίνοντας: «Αν κάποιος θέλει να συλλέξει προσωπικές πληροφορίες για καταχρηστικούς σκοπούς, ένας από τους ευκολότερους τρόπους είναι να προσελκύσει τους ανθρώπους να εισάγουν τα δεδομένα τους ως ένα τρόπο διασκέδασης.»

«Εάν δεν είστε πελάτης που πληρώνει, τότε θα γίνετε το προϊόν.»

Η ξαφνική αύξηση της δημοτικότητας της εφαρμογής, προκαλεί ανησυχίες για την ιδιωτικότητα των πολιτών – και πως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αξιοποιήσει έναν τεραστίων διαστάσεων όγκο δεδομένων.  Με ένα κλικ δίνετε στην εφαρμογή το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το πρόσωπό σας.

Ο Jade Chong-Smith, νομικός σύμβουλος της Privacy International, δήλωσε: «Ακόμη και αν διαγράψετε το FaceApp, δεν προβλέπεται στους όρους που διέπουν την εφαρμογή, τι θα κάνει η εταιρεία με όλα τα δεδομένα που έχει συλλέξει για εσάς.»

Ενώ οι άνθρωποι ενδέχεται να πιστεύουν ότι η παροχή των φωτογραφιών και των δεδομένων τους είναι ένα μικρό τίμημα για να πληρώσουν την ψυχαγωγία του FaceApp, η εφαρμογή εγείρει ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, τη χειραγώγηση και την εκμετάλλευση των δεδομένων – αν και αυτές οι ανησυχίες δεν είναι απαραίτητα μοναδικές για το FaceApp.

Η Privacy International έχει προειδοποιήσει, πως η μαζική συλλογή προσώπων είναι ένα “πολύτιμο εμπόρευμα” για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες τη χρησιμοποιούν για συλλογική παρακολούθηση με δυνατότητα αναγνώρισης προσώπου.

Τι απάντησε το FaceApp;

Έπειτα από πολλές ερωτήσεις που έλαβαν οι συντελεστές της εφαρμογής, σχετικά με την πολιτική απορρήτου της, οι υπεύθυνοι διευκρίνισαν τα εξής:

1. Το FaceApp εκτελεί το μεγαλύτερο μέρος της επεξεργασίας φωτογραφιών στο Cloud. Μεταμορφώνει μόνο τη φωτογραφία που επιλέχθηκε από τον χρήστη για επεξεργασία. Ποτέ δεν μεταφέρονται άλλες εικόνες από το κινητό στο Cloud.
2. Υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης μεταμορφωμένης φωτογραφίας στο Cloud. Ο κύριος λόγος για αυτό είναι η απόδοση και η διασφάλιση ότι ο χρήστης δεν ανεβάζει τη φωτογραφία επανειλημμένα για κάθε λειτουργία επεξεργασίας. Οι περισσότερες εικόνες διαγράφονται από τους διακομιστές εντός 48 ωρών από την ημερομηνία αποστολής.
3. Δεχόμαστε αιτήματα από τους χρήστες για την κατάργηση όλων των δεδομένων τους από τους διακομιστές μας. Η ομάδα υποστήριξής μας είναι επί του παρόντος υπερφορτωμένη, αλλά αυτά τα αιτήματα έχουν προτεραιότητα. Για την ταχύτερη επεξεργασία, συνιστούμε να στέλνετε τα αιτήματα από την εφαρμογή FaceApp για κινητά χρησιμοποιώντας την εξής σειρά “Ρυθμίσεις-> Υποστήριξη-> Αναφορά σφάλματος” με τη λέξη “ιδιωτικό απόρρητο” στη γραμμή θέματος.
4. Όλες οι λειτουργίες του FaceApp είναι διαθέσιμες χωρίς διαδικτυακή σύνδεση χρησιμοποιώντας μόνο την οθόνη ρυθμίσεων. Ως αποτέλεσμα, το 99% των χρηστών δεν συνδέονται. Επομένως, δεν έχουμε πρόσβαση σε δεδομένα που θα μπορούσαν να εντοπίσουν ένα άτομο.
5. Δεν πωλούμε και δεν μοιράζουμε τα δεδομένα χρήστη με τρίτους.
6. Μολονότι η κεντρική ομάδα Έρευνας & Ανάπτυξης βρίσκεται στη Ρωσία, τα δεδομένα χρήστη δεν μεταφέρονται στη Ρωσία.

Όπως μπορεί να συμπεράνει κάποιος από τα παραπάνω, οι ιδιοκτήτες της εφαρμογής δήλωσαν ότι οι φωτογραφίες των χρηστών διαγράφονται από τους διακομιστές τους, αλλά δεν υπάρχει κανένας τρόπος ελέγχου της διαγραφής τους και οι χρήστες δεν έχουν τη δυνατότητα να διαγράψουν τα προσωπικά τους δεδομένα.

Άλλες εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα δεδομένα του προσώπου σας

Φυσικά, το FaceApp δεν αποτελεί τη μοναδική εφαρμογή που χρησιμοποιεί τα δεδομένα του προσώπου σας. Σύμφωνα με  το κέντρο βοήθειας του Facebook , η εφαρμογή αναλύει τις φωτογραφίες σας: «Η τεχνολογία μας αναλύει τα εικονοστοιχεία σε φωτογραφίες και βίντεο, όπως την εικόνα του προφίλ σας, τις φωτογραφίες και τα βίντεο στα οποία έχετε επισημανθεί, για να υπολογίσουμε έναν μοναδικό αριθμό, τον οποίο ονομάζουμε πρότυπο. Συγκρίνουμε άλλες φωτογραφίες και βίντεο στο Facebook σύμφωνα με αυτό το πρότυπο και αν βρούμε αντιστοιχία, θα σας αναγνωρίσουμε. Η ανάλυση των εικονοστοιχείων είναι μια πρωτοποριακή μέθοδος  προσδιορισμού των ανθρώπινων προσώπων  σε μια πληθώρα φωτογραφιών. Η ρύθμιση αναγνώρισης προσώπου είναι ενεργοποιημένη από προεπιλογή, αλλά μπορείτε να απενεργοποιήστε τη δυνατότητα αν θέλετε.» Επιπλέον, το Facebook εντοπίζει κάθε φορά που συνδέεστε στην εφαρμογή, την τοποθεσία σας και ποια συσκευή χρησιμοποιείτε.

Την ίδια πολιτική ακολουθεί και το Instagram(με μητρική εταιρεία το Facebook), που σύμφωνα με το κέντρο βοήθειάς του, η εφαρμογή  χρησιμοποιεί την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου, ωστόσο σας επιτρέπει να εξαιρεθείτε. Ομοίως, η πλατφόρμα κοινής χρήσης φωτογραφιών λέει στην Πολιτική δεδομένων  ότι «τα συστήματά μας επεξεργάζονται αυτόματα το περιεχόμενο που παρέχετε για την ανάλυση του πλαισίου και ό,τι εμπεριέχεται μέσα σε αυτά.» Αυτή η συλλογή περιλαμβάνει τα hashtag που ακολουθείτε, τις σελίδες που βλέπετε και τα άτομα που ακολουθείτε.  Η πλατφόρμα παρακολουθεί, επίσης, πληροφορίες όπως το πώς κινείται το ποντίκι σας στην οθόνη, αν το παράθυρο που έχετε ανοίξει βρίσκεται στο προσκήνιο ή στο παρασκήνιο, τις εφαρμογές και τους λογαριασμούς που χρησιμοποιείτε στη συσκευή σας.

Το WhatsApp είναι άλλη μια εφαρμογή που επιτρέπει στους χρήστες τη σύνδεση στο iOS  χρησιμοποιώντας λογισμικό αναγνώρισης προσώπου, μια επέκταση του Λογισμικού FaceID της Apple. Παρόλο που το WhatsApp ισχυρίζεται ότι διατηρεί τα μηνύματά σας ιδιωτικά, θα «συνδέσει τον αριθμό τηλεφώνου σας με τα συστήματα του Facebook», σύμφωνα με ανάρτηση του WhatsApp τον Αύγουστο του 2016. Με αυτόν τον τρόπο, επισημαίνει ότι «το Facebook μπορεί να προσφέρει καλύτερες προτάσεις φίλων και να σας προβάλλει πιο συναφείς διαφημίσεις.»

Από τη λίστα φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει η Google. Η Google συλλέγει πληροφορίες  σε όλες τις αναζητήσεις σας (συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχετε διαγράψει), έχει όλο το ιστορικό σας στο YouTube και έχει ένα προφίλ διαφήμισης, που βασίζεται σε κάποιες από αυτές τις πληροφορίες.

Αδιαμφισβήτητα, οι πολιτικές απορρήτου και οι αποποιήσεις ευθύνης μπορεί να είναι ‘βαρετές’ για να τις διαβάσετε, αλλά οφείλετε να γνωρίζετε ποια στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν από τις εφαρμογές σας – και ποια όχι- για να προστατευτείτε. Πάραυτα, ακόμη και αν γνωρίζετε όλους τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιούνται ή συλλέγονται τα προσωπικά σας δεδομένα, δεν σημαίνει ότι όλοι λειτουργούν κακοπροαίρετα.

Συνοπτικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδια η χρήση της εφαρμογής FaceApp δεν είναι επικίνδυνη. Η κύρια ανησυχία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής απορρέει από την παροχή στοιχείων του προσώπου σε ρωσική εταιρεία. Προς το παρόν, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, αλλά οφείλουμε να συλλογιστούμε εάν επιθυμούμε να ελέγχεται το απόρρητό μας στο διαδίκτυο. Αυτό συνεπάγεται ότι ελέγχουμε την πολιτική απορρήτου πριν φορτώσουμε το πρόσωπό μας σε μια εφαρμογή, ακόμα και αν τα φίλτρα είναι αρκετά διαδεδομένα, σύγχρονα και διασκεδαστικά.

Πηγές:

• Baraniuk, C. (2019, July 17). Can you trust FaceApp with your face? Retrieved from https://www.bbc.com/news/technology-49018103
• Bernal, N. (2019, July 18). FaceApp privacy: Why you should think twice before using Russian photo editor. Retrieved from https://www.telegraph.co.uk/technology/2019/07/18/faceapp-russian-privacy-security-data/
• Karner, J., & Karner, J. (2019, July 19). Does FaceApp collect any personal information? Retrieved from https://www.androidcentral.com/does-faceapp-collect-any-personal-information
• Lomas, N., & Lomas, N. (2019, July 17). FaceApp responds to privacy concerns. Retrieved from https://techcrunch.com/2019/07/17/faceapp-responds-to-privacy-concerns/?guccounter=1&guce_referrer_us=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_cs=wcRnK3p5hb5jw5KwZsQbaw
• Polish, J. (2019, July 19). 6 Popular Apps You Didn’t Realize Are Collecting Your Personal Data. Retrieved from https://www.bustle.com/p/6-apps-that-collect-personal-data-because-faceapp-isnt-the-only-one-18218630

Ασπασία Παπαδοπούλου

Ελληνοπολωνή, απόφοιτη του Tμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών. Aυτήν την περίοδο κάνει μεταπτυχιακό στην Ενέργεια, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Μιλάει 4 γλώσσες και έχει ταξιδέψει σε πάνω από 20 χώρες. Εκτός από την Ελλάδα, έχει ζήσει στο Βέλγιο και στην Πολωνία. Παίζει σκάκι, λατρεύει τις προκλήσεις, τα ταξίδια, και διαβάζει καθημερινά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά άρθρα, ώστε να διευρύνει τις γνώσεις της.