Της Σοφίας Λιάτη,
Η Σιμόν Λισί Ερνεστίν Μαρί Μπερτράν ντε Μποβουάρ, αυτό ήταν το πλήρες όνομα της, γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου του 1908 στο Παρίσι. Άνηκε σε μία οικογένεια αριστοκρατική, που της έδωσε την ευκαιρία να φοιτήσει σε ιδιωτικό σχολείο και να λάβει την απαραίτητη παιδεία και μόρφωση. Ο πατέρας της ήταν συντηρητικός και με απόψεις αυστηρές, ενώ η μητέρα της ευσεβής με μεγάλη πίστη στο θεό. Οι αντιλήψεις των γονιών της την επηρέασαν βαθιά, με αποτέλεσμα να επιθυμεί σε μικρή ηλικία να ακολουθήσει τον δρόμο του μοναχισμού. Ύστερα, αποφάσισε να σπουδάσει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και με τις κατάλληλες εξετάσεις να εισχωρήσει στον χώρο της εκπαίδευσης, που μέχρι τότε ήταν ανδροκρατούμενος. Από το 1931 έως το 1941 εξασκούσε το επάγγελμα της διδασκαλίας σε ορισμένα λύκεια της Γαλλίας. Εκεί, ήταν συνάδελφος με τον διάσημο ανθρωπολόγο Κλοντ Λεβί Στρος.
Στην πορεία της ζωής της, η Σιμόν άλλαζε συνεχώς αντιλήψεις και ιδεολογίες. Η πίστη της στο θεό κλονίστηκε, καθώς ανέφερε ότι «Ποτέ δεν θα απαρνιόμουν πράγματα που με ευχαριστούσαν επειδή δήθεν ο θεός θα τα απαγόρευε. Άρα δε πίστευα πια σε εκείνον». Στο γεγονός αυτό συνέβαλε και ο πρόωρος θάνατος της φίλης της, ο οποίος την οδήγησε στην αμφισβήτηση της ύπαρξης του θεού.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, γνωρίζει τον σύντροφο της για μια ζωή και διάσημο υπαρξιστή φιλόσοφο, Ζαν-Πωλ Σαρτρ. Οι δυο τους είχαν μία ελεύθερη σχέση εκτός γάμου, απόφαση αντισυμβατική για τα δεδομένα της εποχής. Ασκούσαν τεράστια επιρροή μεταξύ τους και είχαν υπογράψει μόνο ένα σύμφωνο που επέτρεπε να έχουν και οι δύο παράλληλες σχέσεις. Μαζί εντάχθηκαν για ένα μικρό χρονικό διάστημα στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, ενώ το 1945 άρχισαν να εκδίδουν το μηνιαίο περιοδικό πολιτικής, λογοτεχνικής κριτικής και σάτιρας «Μοντέρνοι Καιροί». Ο τίτλος του εντύπου ήταν εμπνευσμένος από την ομότιτλη ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1949, εξέδωσε το φιλοσοφικό βιβλίο Το δεύτερο φύλο, ένα βιβλίο κόλαφο, που την καταξίωσε και την έκανε ευρέως γνωστή. Αποτελεί ίσως το πιο σημαντικό έργο στη φεμινιστική λογοτεχνία και χαρακτηρίζεται ως θεμέλιο για την εξέλιξη του κινήματος του φεμινισμού. Στο βιβλίο, η Σιμόν Ντε Μποβουάρ γράφει για το πώς η γυναικεία υπόσταση είναι αποτέλεσμα της πατριαρχίας και της αντιμετώπιση της γυναίκας ως «αιώνιο θηλυκό». Μέσω αυτού του λογοτεχνικού έργου, προσπαθεί να επαγρυπνήσει την κοινωνία και να καταρρίψει την στερεοτυπική δευτερεύουσα θέση της γυναίκας σε αυτή. Για πολλά χρόνια, το έργο αυτό βρισκόταν στην λίστα του Βατικανού με τα απαγορευμένα βιβλία, όμως γρήγορα του αποδόθηκε η αξία που του άρμοζε. Το δεύτερο φύλο έθιγε και ταυτόχρονα αμφισβητούσε έννοιες, όπως η μητρότητα, ο γάμος και τα φύλα.
Παρόλα αυτά, το έργο της περιλαμβάνει πολλές άλλες αξιόλογες στιγμές. Το βιβλίο της Μανδαρίνοι απέσπασε το βραβείο Γκονκούρ το 1954, ενώ αρκετά δημιουργήματά της έχουν αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, όπως το «Αναμνήσεις ενός καθωσπρέπει κοριτσιού».
Η Σιμόν Ντε Μποβουάρ υπήρξε σημαντική ακτιβίστρια, κυρίως για τα δικαιώματα των γυναικών και φυσικά μία καθοριστική προσωπικότητα του φεμινισμού. Ασχολήθηκε με πληθώρα πολιτικών και κοινωνικών ζητημάτων της εποχής. Συμμετείχε συνεχώς σε διαδηλώσεις και έκανε ό,τι ήταν εφικτό για την αντιμετώπιση κοινωνικών παθογενειών. Μάλιστα, τη δεκαετία του 1970 πήρε θέση και ασχολήθηκε με το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Το 1971, συγκεκριμένα, υπέγραψε το «Μανιφέστο των 343», μια λίστα δηλαδή με γυναίκες που παραδέχονταν ότι είχαν κάνει παράνομα άμβλωση. Είναι πιθανό η Σιμόν Ντε Μποβουάρ να μην είχε προβεί ποτέ σε άμβλωση, αλλά να υπέγραψε στην λίστα για να συμβάλλει στη κινητοποίηση. Γενικότερα, το κοινωνικό της έργο είναι τεράστιο και ακόμη και μεγαλύτερο από το συγγραφικό, δεδομένων αυτών που έχει καταφέρει.
Η Σιμόν Ντε Μποβουάρ πέθανε στις 14 Απριλίου του 1986 από πνευμονία στο Παρίσι, αφήνοντας πίσω της έναν ιστορικό αγώνα.
Δύο από τις διασημότερες ρήσεις της είναι οι περίφημες: «Δεν γεννιέσαι γυναίκα. Γίνεσαι γυναίκα», καθώς η ίδια πίστευε στο ότι η ύπαρξη προηγείται από την ουσία και «Η βιολογία και το φύλο δεν αποτελούν πεπρωμένο», καθώς, όπως αυτή πίστευε, η αντιμετώπιση του φύλου είναι κοινωνικό κατασκεύασμα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Δέκα πράγματα που μας έμαθε η Simone de Beauvoir για τη γυναίκα, Ιn.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σιμόν ντε Μποβουάρ, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
- Σιμόν ντε Μποβουάρ: Το χρονικό μιας «καθωσπρέπει» κόρης, CultureNow, διαθέσιμο εδώ
