Της Ιωάννας Σάντα,
Η έμφυλη βία γίνεται φανερή εντός του οικογενειακού πλαισίου υπό τη μορφή της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, η οποία συχνότερα ασκείται από τον άντρα στη γυναίκα ή τα παιδιά και σπανιότερα το αντίστροφο. Πιο συγκεκριμένα, ενδοοικογενειακή βία στην αμερικανική κοινωνία ορίζεται ως η άσκηση σωματικής, συναισθηματικής, οικονομικής και σεξουαλικής κακοποίησης από τον/την έναν/μία σύζυγο προς τον άλλον, είτε από ένα μέλος της οικογενείας προς ένα άλλο, είτε από τον έναν ερωτικό σύντροφο προς τον άλλον. Ενώ η σωματική και σεξουαλική βία είναι εμφανέστατη και νομικά μπορεί να αποδειχθεί ευκολότερα, η συναισθηματική και οικονομική κακοποίηση ταλανίζει τόσο τα θύματα όσο και το δικανικό σώμα, διότι δεν μπορεί ευκόλως να προσδιοριστεί, με συνέπεια πολλές φόρες ο κακοποιητής να μη διώκεται. Καλό είναι εδώ να επισημανθεί ότι μία κακοποιητική σχέση μπορεί να περιλαμβάνει έναν ή πολλούς τύπους ελεγκτικών συμπεριφορών, με στόχο να δώσει στους κακοποιητές εξουσία και έλεγχο. Όλα τα είδη κακοποίησης δημιουργούν ένα συναίσθημα φόβου, που εμποδίζει το θύμα να φύγει ή να αναζητήσει βοήθεια, γι’ αυτό η πολιτεία οφείλει να παρέχει στα θύματα τις κατάλληλες διαδικασίες, ώστε να ξεφύγουν από τον φαύλο κύκλο της ενδοοικογενειακής βίας.
Το 1994, ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον υπέγραψε τον νόμο για τη βία κατά των γυναικών, με στόχο την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Η πράξη, που εισήχθη από τον τότε γερουσιαστή Τζόζεφ Ρ. Μπάιντεν Τζούνιορ, δημιούργησε μία μονάδα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης επικεντρωμένη στη βία κατά των γυναικών που περιελάμβανε προγράμματα κατάρτισης για συνηγόρους θυμάτων, αστυνομικούς, εισαγγελείς και δικαστές για τον καλύτερο χειρισμό υποθέσεων βίας λόγω φύλου. Ο νόμος δημιούργησε επίσης την Εθνική Γραμμή Ενέργειας για την Οικογενειακή Βία και χρηματοδότησε καταφύγια, έρευνα για την ενδοοικογενειακή κακοποίηση και κοινοτικά προγράμματα.
Παρόλα αυτά, στις Η.Π.Α. κάθε Πολιτεία αντιμετωπίζει διαφορετικά το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας, κάτι που οδηγεί σε σύγχυση στον νομικό ορισμό του. Όμως, σε κάθε Πολιτεία ισχύουν κάποιοι βασικοί κανόνες, όπως για παράδειγμα σε όλες τις Πολιτείες της Αμερικής οι σωματικές βλάβες, λόγου χάρη τα χτυπήματα, αποτελούν ποινικό κακούργημα ή πλημμέλημα. Σε ορισμένες Πολιτείες, μάλιστα, το αν ο θύτης αποτελεί σύντροφο ή οικείο πρόσωπο του θύματος διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο στις ποινές, οι όποιες είναι αυστηρότερες σε περίπτωση σχέσης θύτη-θύματος.
Επιπλέον, η κάθε Πολιτεία εγκρίνει ή αναθεωρεί τους ήδη υπάρχων νόμους, που σχετίζονται με τον τρόπο διαχείρισης βίαιων ενδοοικογενειακών περιστατικών από τις αστυνομικές αρχές. Αναλυτικότερα, ενώ πριν μερικές δεκαετίες η ανταπόκριση της αστυνομίας θα ήταν μία απλή επίπληξη στον θύτη, σήμερα ο αρμόδιος αστυνομικός οφείλει να συλλάβει και τα δυο εμπλεκόμενα μέλη, κίνηση που ναι μεν επιδέχεται βελτίωση παρόλα αυτά γλιτώνει, έστω και προσωρινά, το θύμα από τον κακοποιητή του κάτι που μέχρι πρότινος με μία απλή επίπληξη δεν συνέβαινε.
Ένα άλλο κομμάτι που βελτιώνεται στις Η.Π.Α., όσο αφορά την ενδοοικογενειακή βία και αποτελεί κομβικό σημείο για τα θύματα, είναι οι δομές υποστήριξης και φιλοξενίας, οι οποίες και μέσω του κράτους, αλλά επί το πλείστον μέσω των ακτιβιστών, έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν εγκαταστάσεις όπου επιτρέπουν στα θύματα να ορθοποδήσουν, να βρουν τον εαυτό τους και τη δύναμη για να συνεχίσουν την καθημερινότητα. Μάλιστα, είτε μέσα στους ξενώνες είτε σε συνεργασία με αυτούς λειτουργούν διάφορα προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης καθώς και προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης, με σκοπό την αντιμετώπιση του τραύματος αλλά και την ανάπτυξη δεξιοτήτων.
Παράλληλα, και οι δικηγόροι έχουν βελτιώσει τόσο τη νομική τους προσέγγιση όσο και τη συνεργασία τους με τα θύματα-πελάτες τους, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις. Η Επιτροπή του Αμερικανικού Δικηγορικού Συλλόγου εργάζεται επιμελώς για την ενδοοικογενειακή και σεξουαλική βία, υλοποιώντας το Survivor Reentry Project (SRP). Το SRP εκπαιδεύει δικηγόρους για το πώς να εργάζονται σωστά με επιζώντες κακοποιητικών καταστάσεων, όπως είναι η βία στα ραντεβού, οι επιθέσεις στον χώρο εργασίας και οι συζυγικοί βιασμοί, μεταξύ άλλων.
Στην Αμερική, κάθε λεπτό περίπου 20 Αμερικανοί πολίτες δέχονται ενδοοικογενειακή κακοποίηση από τον/την σύντροφό τους, αριθμός που δεν πρέπει να περνά αδιάφορος. Η βία δεν έχει χρώμα, φυλή, θρησκεία, οικονομική και ταξική θέση ή σεξουαλικές προτιμήσεις, ο καθένας μπορεί να υπήρξε ή και να υπάρξει θύμα κακοποιητικής συμπεριφοράς, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη φθορά των βασικών κοινωνικών θεσμών αλλά και την επιτακτική ανάγκη προστασίας των θυμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Guide To Domestic Violence Law in America, Lawsuit, Διαθέσιμο εδώ.
- Is the Legal System an Effective Solution to Domestic Violence?, The New York Times, Διαθέσιμο εδώ.
- Domestic Violence: Can the Legal System Help Protect Me?, Washington Law Help, Διαθέσιμο εδώ.
