Της Φωτεινής Κακαβιά-Μπεληγιάννη,
Το δημοκρατικό έλλειμμα, η οικονομική αστάθεια και η ανισότητα του πληθυσμού χαρακτηρίζουν τη Χιλή των τελευταίων δεκαετιών. Η χρόνια αποτυχία εκσυγχρονισμού των πολιτικών κομμάτων, αλλά και της ενσωμάτωσης των νεότερων γενιών στην πολιτική ζωή και διακυβέρνηση, οδήγησε σε διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας το 2019, με κύριο αίτημα την αναθεώρηση του Συντάγματος που υιοθετήθηκε το 1980 από τον δικτάτορα Pinochet. Επομένως, οι εκλογές του 2021 διαδραματίστηκαν μέσα σε κλίμα έντονης δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας για τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες ζωής.
Ο José Antonio Kast, 55χρονος νομικός και πρώην μέλος του Κογκρέσου, καθώς και ο Gabriel Boric, 35χρονος πολιτικός και πρώην ακτιβιστής, αποτέλεσαν τους δύο κύριους αντιπάλους των εκλογικών αναμετρήσεων. Παρόλο που στον πρώτο γύρο των εκλογών, τον Νοέμβριο, ο Kast είχε προβάδισμα κατά δύο πόντους, ο Boric στον δεύτερο γύρο όχι μόνο κατάφερε να ανατρέψει το προβάδισμα αυτό, αλλά συντέλεσε και στην αύξηση της προσέλευσης των ψηφοφόρων κατά 1.2 εκατομμύρια πολίτες. Επομένως, ο Boric, εξασφαλίζοντας τον μεγαλύτερο αριθμό προσέλευσης από το 2012, που η ψήφος έπαψε να είναι υποχρεωτική, αναδείχθηκε ως ο νεότερος στην ιστορία Πρόεδρος της χώρας. Συγκέντρωσε, μάλιστα, το 56% των ψήφων, παρά τις προσπάθειες του αντιπάλου του να τρομάξει τους πολίτες για την έλλειψη εμπειρίας του υποψήφιου Προέδρου.
Ποια ήταν, όμως, η πολιτική ατζέντα των δύο υποψηφίων και τι σημαίνει η νίκη του Boric για τη μετέπειτα πορεία της χώρας;
Ο Kast, ακροδεξιός πολιτικός και μέλος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, υποσχέθηκε να περιορίσει την εγκληματικότητα, να μειώσει τη φορολογία και να κλείσει τα σύνορα για τους παράτυπους μετανάστες. Αυτές οι υποσχέσεις είχαν κυρίως απήχηση σε συντηρητικούς ψηφοφόρους και σε νοσταλγούς της περιόδου Pinochet. Μάλιστα, δεν είχε διστάσει να υποστηρίξει δημόσια τον πρώην δικτάτορα της χώρας, Augusto Pinochet, ο οποίος σκότωσε και εξόρισε χιλιάδες Χιλιανούς κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, το 1973-1990. Επιπλέον, ως νομοθέτης, ο Kast είχε στραφεί πολλές φορές κατά των δικαιωμάτων της LGBTQ+ κοινότητας και είχε δηλώσει υπέρ αυστηρών νόμων κατά των αμβλώσεων.
Από την άλλη μεριά, ο αριστερός Boric, που έγινε γνωστός κατά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2019, οργάνωσε την εκστρατεία του με επίκεντρο την αντιμετώπιση των ανισοτήτων, την εδραίωση μιας σοσιαλδημοκρατίας ευρωπαϊκού τύπου, και την εναντίωση στην ελεύθερη αγορά. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, φρόντισε να καταδείξει τις αντιδημοκρατικές τάσεις του αντιπάλου του, καθώς και να εξασφαλίσει την υποστήριξη των γυναικών. Ειδικότερα, εναντιώθηκε στην πατριαρχική κληρονομιά της χιλιανής κοινωνίας, διακήρυξε ότι οι γυναίκες θα αποτελέσουν βασικό πυλώνα της νέας κυβέρνησης, και υποσχέθηκε να δημιουργήσει περισσότερες από 500.000 θέσεις εργασίας για γυναίκες. Επιπλέον, έδωσε έμφαση στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μέσω της προώθησης της «πράσινης ανάπτυξης» και της απόρριψης ορισμένων σχεδίων εξόρυξης. Τέλος, κεντρικό ρόλο στην πολιτική του ατζέντα κατέλαβε η ενδυνάμωση του κράτους πρόνοιας και η καθιέρωση νέου Συντάγματος με έμφαση στην κοινωνική ειρήνη και ασφάλεια. Όλες αυτές οι διακηρύξεις είχαν σε μεγάλο βαθμό τη στήριξη των γυναικών ψηφοφόρων, αλλά και των νέων που ζουν σε αστικά κέντρα.
Συνεπώς, μετά τις εκλογές της 19ης Δεκεμβρίου, η Χιλή έκανε ένα βήμα προς την Ευρώπη και έβαλε τα θεμέλια για δημοκρατική, κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, όπως και ευημερία. Χρειάζεται χρόνος, ωστόσο, για να φανεί κατά πόσο ο νέος προοδευτικός Πρόεδρος της χώρας θα τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις και θα συμβάλλει στην εξομάλυνση της κρίσης που αντιμετωπίζει η Χιλή, η οποία έχει επιδεινωθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η εκλογή του Boric, βέβαια, δεν επηρεάζει μόνο τις εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας, αλλά συμβάλει θεμελιωδώς στη διαμόρφωση πολιτικών και κοινωνικών τάσεων σε ολόκληρη την ήπειρο. Επομένως, είναι πιθανόν να δούμε στο άμεσο μέλλον και άλλους αριστερούς ηγέτες να καταλαμβάνουν τα ηνία χωρών της Λατινικής Αμερικής, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει στον περιορισμό των ανισοτήτων και της φτώχειας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Chilean democracy faces a critical test, Aljazeera News, διαθέσιμο εδώ
- Leftist millennial wins election as Chile’s next president, Chron news, διαθέσιμο εδώ
- Venezuela or Europe: What kind of leftist is Chile’s new president?, International Business Times, διαθέσιμο εδώ
