Της Δήμητρας Στρόμπολα,
Τα τελευταία δύο χρόνια της πανδημίας έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με σοβαρές προκλήσεις, κοινωνικές και τεχνολογικές. Μαθητές, δάσκαλοι, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι αναγκάζονται και προσαρμόζονται συνεχώς στις νέες συνθήκες. Εταιρείες όλων των τομέων και περιφερειών αλλάζουν τον τρόπο και την πολιτική που ασκούν τις δραστηριότητές τους και στρέφονται ιδιαίτερα προς την τεχνολογία και την τηλεργασία. Είναι αξιοσημείωτο πως μέσα σε λίγους μόνο μήνες η κρίση της πανδημίας φαίνεται να επέφερε αλλαγές που κανονικά μπορεί να περιμέναμε χρόνια αργότερα.
Η πρώτη μας επαφή που μας προετοίμαζε για όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν ήταν η καραντίνα αλλά και η ανάγκη γνωστοποίησης μέσω μηνυμάτων της δραστηριότητάς μας. Το μέτρο αυτό, της μερικής στέρησης της ελευθερίας, φάνταζε ξένο και ανήκουστο σε μία δημοκρατική κοινωνία, και δεν ήταν καθόλα ευχάριστο για κανέναν μας. Ταυτόχρονα, ακολούθησε η πρόκληση της τηλεργασίας. Πάρα πολλοί εργαζόμενοι βρέθηκαν με μία νέα πρόκληση στον εργασιακό τους χώρο. Και ήταν πρόκληση γιατί πολλοί μπορεί να μην γνώριζαν καν να χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή, πολλώ δε μάλλον, να διενεργήσουν ειδικές εργασίες που μπορεί να απαιτούνταν. Μπήκαν, επομένως, σε μία διαδικασία αναζήτησης για να μάθουν είτε από συγγενείς τους είτε από γνωστά πρόσωπα να χειρίζονται καλύτερα και αποδοτικότερα τα τεχνολογικά μέσα.
Άλλος ένας τομέας που ακολούθησε ήταν η τηλεκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να μάθουν όχι μόνο τον χειρισμό των τεχνολογικών μέσων αλλά και να αλλάξουν το συνηθισμένο διδακτικό τους πρόγραμμα ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ιδιαιτερότητες της τηλεκπαίδευσης. Οι μαθητές από την άλλη, αν και εξοικειωμένοι, άρχισαν να χρησιμοποιούν τα τεχνολογικά μέσα ακόμη περισσότερο. Λόγω της έξαρσης της πανδημίας, μεγάλη αύξηση έχει παρατηρηθεί επίσης και σε εταιρείες τηλεμεταφορών και στις διαδικτυακές αγορές. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να ψωνίζουν από διαδικτυακά καταστήματα και φαίνονται να εξοικειώνονται με αυτόν τον τρόπο. Φυσικά, μεγάλο θετικό από αυτή τη νέα τάση είναι η μείωση της κυκλοφορίας «μαύρου χρήματος» και η τόνωση την αγοράς.
Αυτό που είναι άξιο να προβληματιστούμε αναφορικά με αυτές τις αλλαγές είναι τι ακριβώς δείχνουν για την ανθρώπινη συμπεριφορά και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα πορίσματά μας για το μέλλον. Όλη αυτή η κατάσταση που περνάμε έχει φανερώσει τη μεγάλη προσαρμοστικότητα που έχει ο κάθε άνθρωπος. Θαυμάζω τα άτομα μεγάλης ηλικίας που συνεχώς προσπαθούν, παρά τις πολυετείς συνήθειές τους, να μάθουν να εξοικειώνονται με τα νέα τεχνολογικά μέσα. Περάσαμε περιόδους μεγάλης καραντίνας χωρίς ανθρώπινη επαφή και σχεδόν το συνηθίσαμε. Συνηθίσαμε τις αποστάσεις, τις μάσκες, το καθημερινό «σκανάρισμα» πιστοποιητικών που αφορούν την υγεία μας. Παρά τις ανάγκες μας, μπήκαμε απότομα σε ένα μοντέλο καθημερινότητας σχεδόν σουρεαλιστικό. Όλα αυτά δείχνουν τελικά πόσο προσαρμόσιμος μπορεί να είναι κάθε άνθρωπος σε οποιαδήποτε συνθήκη, ιδιαίτερα σε καταστάσεις κρίσης. Δείχνουν επίσης και τις δυνατότητές του αναφορικά με την εξέλιξή του.
Αναρωτιέμαι τι θα γινόταν αν την ίδια προσαρμοστικότητα και συνέπεια που έχουμε επιδείξει κατά τη διάρκεια την πανδημίας την είχαμε και σε άλλα ζητήματα. Σοβαρά θέματα που περνάνε από τους περισσότερους αδιάφορα λόγω του ότι δε νιώθουν ότι υπάρχει η αναγκαιότητα να δράσουν άμεσα. Ιδίως αναφέρομαι σε περιβαλλοντικά ζητήματα που, παρά τις τόσες αποδείξεις και έρευνες ότι η κατάσταση που βιώνει ο πλανήτης μας είναι κρίσιμη, συνεχίζουν να βρίσκονται στο «ράφι» των προτεραιοτήτων μας. Ζητήματα κοινωνικά που αφορούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Αν συλλογικά ευαισθητοποιούμασταν για τέτοια θέματα, πόσο πιο σύντομη και άμεση θα ήταν η αλλαγή; Είναι γνωστό βέβαια ότι μέσα από μεγάλες επαναστάσεις και κρίσεις γίνονται οι μεγάλες αλλαγές, για αυτό και έχουν γίνει τόσα άλματα τεχνολογικά και οικονομικά μέσα από αυτήν την πανδημία.
Από την εξέλιξη του ανθρώπου κατά τους αιώνες φαίνεται πόσες δυσκολίες έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει και να προχωρήσει μπροστά. Είμαι αισιόδοξη ότι αυτή η πανδημία δε θα αποτελέσει την εξαίρεση. Καθώς φτάνουμε στο τέλος αυτής της χρονιάς, η οποία μας στιγμάτισε αρκετά όσο και η προηγούμενη, ας προβληματιστούμε για τα βήματα που έχουμε κάνει. Βήματα που έχει κάνει ο καθένας μας προσωπικά ώστε να μπορέσει να προσαρμοστεί, συναισθήματα που έχει νιώσει και συμπεριφορές που έχει αλλάξει. Μεταβολές επίσης που έχουν γίνει παγκόσμια, οι οποίες πιθανότατα ήρθαν για να μείνουν, όπως είναι η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας. Κρίσιμο είναι να αναγνωρίσουμε μέσα από όλες αυτές τις αλλαγές τόσο την προσωπική μας δύναμη, όσο και τη δύναμη που έχουμε ως σύνολο να καθορίζουμε το μέλλον μας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- How COVID-19 has pushed companies over the technology tipping point-and transformed business forever, mckinsey.com, διαθέσιμο εδώ
