Της Άννας Βαρβαρέζου,
Η ζωή, εν έτη 2021, τρέχει με γοργό ρυθμό που συχνά δεν προφτάνει κανείς να παρακολουθήσει. Η απαιτητική καθημερινότητα σε συνδυασμό με τις αυξημένες υποχρεώσεις που αυτή συνεπάγεται δεν αφήνει χώρο για την επιλογή ενός μοτίβου «χαμένου χρόνου», με οτιδήποτε μπορεί αυτό να σημαίνει. Η κατάσταση αυτή που, τείνει να είναι και σε μεγάλο βαθμό η επικρατέστερη στην ρουτίνα πολλών εξ ημών, επηρεάζει τα μέγιστα τη διαδικασία της πληροφόρησής μας για όσα συμβαίνουν τόσο γύρω μας όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ήδη από την απαρχή της συγκρότησης των πρώτων ανθρώπινων πολιτισμών αναδείχθηκε η ανάγκη για την «κοινωνία της πληροφορίας». Πολλώ δε μάλλον σήμερα, δύσκολα θα μπορούσε να γίνει αντιληπτό το φαινόμενο πως ένα μέλος μίας κοινωνικής ομάδας θα απαρνιόταν την προσφορά πληροφόρησης για ζητήματα που άμεσα ή έμμεσα, σε μικρότερο ή σε μεγαλύτερο βαθμό αφορούν στην εξέλιξη σημαντικών γεγονότων και ζητημάτων. Ως εκ τούτου, όλοι μας κάποια στιγμή προσπαθούμε να βρούμε εκείνη την έγκυρη πηγή, σαν μία μικρή κλειδαρότρυπα, που θα φωτίσει έναν ολόκληρο κόσμο περί του οποίου εμείς έχουμε άγνοια.
Το καίριο ερώτημα που αναδύεται από την παραπάνω παραδοχή είναι το κατά πόσον οι παρεχόμενες σε εμάς πληροφορίες, ειδήσεις ή με λίγα λόγια τα γεγονότα που παρουσιάζονται ως πραγματικά έχουν όντως αυτή τη διάσταση που ο εκάστοτε δημοσιεύων τους προσδίδει ή αν τελικά απέχουν κατά πολύ από αυτήν. Δυστυχώς, δεν είναι λίγες οι φορές που ερχόμαστε αντιμέτωποι με το φαινόμενο των ’’fake news’’, όπως συχνά αποκαλείται. Ολόκληρα ειδησεογραφικά δίκτυα χτίζουν περίτεχνα πλήθος ανακριβών πληροφοριών, παραποιώντας και στρεβλώνοντας την αλήθεια ή ακόμη χειρότερα δημιουργώντας μια δική τους φανταστική πραγματικότητα.
Ως φυσικό απότοκο της διεργασίας αυτής παρατηρούμε το απογοητευτικό αποτέλεσμα της παραπληροφόρησης. Ο ανέλεγκτος βομβαρδισμός μέσω του οποίου διοχετεύονται οι εν λόγω πληροφορίες λαμβάνει τόσο μεγάλες διαστάσεις και βρίσκει τέτοιο πλήθος αποδεκτών, που φέρνει ως περαιτέρω συνέπεια τη δημιουργία ενός κοινού πιστού στα παρουσιαζόμενα. Η σύγχυση που προκαλείται στο κοινωνικό σύνολο είναι βέβαια προφανής, καθώς δημιουργούνται πλέον πληροφορίες δυο ταχυτήτων και κανείς δεν μπορεί με σιγουριά να αποφανθεί για την αλήθεια ακόμη και των έγκυρων ειδήσεων.
Ενόψει της συγκεχυμένης αυτής κατάστασης είναι τουλάχιστον αναγκαίο ο αποδέκτης της κάθε είδησης να φιλτράρει σε πρώτο βαθμό το περιεχόμενό της. Πιο συγκεκριμένα, αρκετά σημαντική κρίνεται η διασταύρωση πληροφοριών. Επί παραδείγματι, στο βαθμό που είναι πάντοτε ευκταίο, ενδείκνυται η «διαδικτυακή επίσκεψη» σε περισσότερα του ενός sites, ώστε να αποσαφηνίζεται πως ένα πραγματικό γεγονός έλαβε όντως χώρα όπως το περιγράφει ο πρώτος ιστότοπος. Βέβαια, στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθεί πως τον σημαντικότερο ρόλο διαδραματίζει σε κάθε περίπτωση η αξιοπιστία της ιστοσελίδας που παρακολουθούμε.
Φυσικά, το διαδίκτυο δεν είναι η μοναδική πηγή πληροφόρησης, αλλά αποτελεί τη συνηθέστερη στην οποία εμφανίζονται και τα περισσότερα προβλήματα παραπληροφόρησης, δεδομένης της ελεύθερης δημοσίευσης από τον κάθε χρήστη. Αυτό, όμως, σε καμία περίπτωση δεν αποκλείει την εμφάνιση παρόμοιων καταστάσεων και στα λοιπά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Συνεπώς, η κριτική σκέψη και η εγρήγορση του αποδέκτη είναι συνεχώς απαραίτητη προκειμένου να αποφεύγεται στον βαθμό που είναι δυνατό η παραπληροφόρηση.
