Της Δήμητρας Στρόμπολα,
H πανδημία Covid-19 έχει πλήξει σοβαρά τη δημόσια υγεία, την οικονομία, τα νοικοκυριά, την εκπαίδευση. Έχει αλλάξει τις καθημερινές μας συνήθειες και μας έχει διαρκώς σε ετοιμότητα για το νέο, το απροσδόκητο, σε κατάσταση ανάγκης. Πέρα από τον προσωπικό αντίκτυπο, ψυχολογικό και σωματικό που έχει αφήσει στον καθένα μας, είναι αναγκαίο να μας υπενθυμίζεται και πώς αυτή η πανδημία έχει πλήξει συμπολίτες μας που πιθανώς ήδη πριν την πανδημία υπέφεραν από ανέχεια. Για τον λόγο αυτό, το παρόν άρθρο δίνει μία οπτική τόσο στην κατάσταση παγκόσμιας φτώχειας που επικρατεί όσο και στα εγχώρια ποσοστά φτώχειας.
Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες που διενεργήθηκαν από την Παγκόσμια Τράπεζα το 2021, το μέσο εισόδημα των ατόμων στο κατώτερο 40% της παγκόσμιας κατανομής εισοδήματος θα είναι κατά 6,7% χαμηλότερο από τις προβλέψεις πριν από την πανδημία, ενώ το εισόδημα των ατόμων στο ανώτερο 40% θα μειωθεί κατά 2,8%. Δικαιολογητικός λόγος αυτής της μεγάλης διαφοράς είναι ότι το 40% δεν έχει αρχίσει να ανακτά τις απώλειες του εισοδήματός του, ενώ το ανώτερο 40% έχει ανακτήσει πάνω από το 45% των αρχικών του εισοδηματικών απωλειών. Μεταξύ 2019 και 2021, το μέσο εισόδημα του κατώτερου 40% μειώθηκε κατά 2,2%, ενώ το μέσο εισόδημα του ανώτερου 40% μειώθηκε κατά 0,5%. Η μείωση του εισοδήματος μεταφράζεται σε απότομη αύξηση της παγκόσμιας φτώχειας. Σοκαριστικό είναι ότι περίπου 97 εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι ζουν με λιγότερο από 1,90 δολάρια την ημέρα λόγω της πανδημίας, αυξάνοντας το παγκόσμιο ποσοστό φτώχειας από 7,8 σε 9,1%. Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι έχουν χαθεί τρία έως τέσσερα χρόνια προόδου προς τον τερματισμό της ακραίας φτώχειας.
Αναγκαίο είναι για την αντιμετώπιση της ανισότητας και της παγκόσμιας φτώχειας να επιταχυνθεί η οικονομική ανάκαμψη στις χώρες με χαμηλό και χαμηλό-μεσαίο εισόδημα. Είναι απαραίτητη η αύξηση της προσφοράς εμβολίων COVID-19 σε αυτές τις χώρες, καθώς τα σημερινά χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού τους αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, όπως έχουμε διαπιστώσει από την πορεία της πανδημίας και όπως φαίνεται από τη ραγδαία διασπορά της νέας αφρικανικής μετάλλαξης, η προστασία κατά του ιού αφορά όλους μας, ο ιός δεν κάνει διακρίσεις οικονομικές ή φυλετικές και με όχημα την παγκοσμιοποίηση διασπείρεται αναπόφευκτα σε κάθε πλευρά του πλανήτη. Κρίσιμη είναι η συνεργασία των κρατών και των πολιτών για την ανέγερση ενός παγκόσμιου τείχους ανοσίας. Επιπλέον, για τη διασφάλιση μιας δίκαιης ανάκαμψης, οι δαπάνες και οι πολιτικές κάθε κράτους οφείλουν να απευθύνονται και στις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες όπως είναι οι γυναίκες και οι εργαζόμενοι με χαμηλή ειδίκευση. Αυτή περιλαμβάνει την παροχή ισότιμης πρόσβασης σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την επένδυση σε δίκτυα ασφαλείας και κοινωνικής ασφάλισης.
Αναφορικά με την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, με βάση στοιχεία της Eurostat για το 2020, με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού βρίσκεται αντιμέτωπο το 27,5% των Ελλήνων, ενώ στην ΕΕ μέσος όρος είναι το 21,9%. Η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη υψηλότερη θέση της ΕΕ (27,5%), αναφορικά με το ποσοστό του πληθυσμού που διατρέχει τον κίνδυνο της φτώχειας, μετά τη Ρουμανία (35,8%) που κατέχει την πρώτη θέση και τη Βουλγαρία (33,6%) που κατέχει την δεύτερη θέση. Συνολικά στην Ελλάδα βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού το 28,8% των γυναικών και το 26,1% των ανδρών, έναντι 22,9% και 20,9% ,αντιστοίχως στην ΕΕ. Τέλος, οι άνεργοι στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού σε ποσοστό 67,5%, ενώ οι εργαζόμενοι σε ποσοστό 16,1%. Τα αντίστοιχα ποσοστά στην ΕΕ είναι 66,2% και 11,8%. Φαίνεται, επομένως, ότι και τα ποσοστά φτώχειας στην χώρα μας είναι μεγάλα και πολλοί συμπολίτες μας παλεύουν καθημερινά για τα προς το ζην. Κρίσιμη είναι η δημιουργία και η εκτέλεση ειδικά σχεδιασμένων οικονομικών πλάνων που να στοχεύουν στην σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας, την καταπολέμηση της ανεργίας και στην ενίσχυση των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
Όπως έχει γίνει σαφές, η πανδημία έφερε σημαντικές αλλαγές στις ζωές όλων μας. Δυστυχώς, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή έχουν πληγεί σημαντικά και πάρα πολλοί βρίσκονται στο οικονομικό αδιέξοδο της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Η κοινωνία μας βρίσκεται σε μία μεγάλη όχι μόνο υγειονομική αλλά και ανθρωπιστική κρίση. Είναι σημαντικό να διδαχτούμε από αυτή αλλά και από προηγούμενες κρίσεις και να πράξουμε αναλόγως. Με βασικό όπλο μας τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και τη διεθνή συνεργασία, είναι κρίσιμο να προσανατολιστούμε σε αναπτυξιακές παρεμβάσεις που θα αμβλύνουν τις οικονομικές ανισότητες και να καταστήσουμε την κοινωνία μας ανθεκτική σε μελλοντικές κρίσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Eurostat: Κίνδυνος φτώχειας για το 27,5% στην Ελλάδα – Τρίτη στη λίστα η χώρα μας, m.naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- COVID-19 leaves a legacy of rising poverty and widening inequality, blogs.worldbank.org, διαθέσιμο εδώ
- One in five people in the EU at risk of poverty or social exclusion, ec.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
