Της Σοφίας Πεχλιβανίδου,
Σε περιόδους κρίσης, ιστορικά η τέχνη στάθηκε και στέκεται ακόμη στο ύψος των περιστάσεων, παράγοντας έργο, συμβάλλοντας στον σχολιασμό των γεγονότων, αποτελώντας το «αποκούμπι» που χρειάζονται οι άνθρωποι, όταν όλα γύρω μοιάζουν να σκοτεινιάζουν, να θαμπώνουν με έναν τρόπο και να μη φαίνεται ουσιαστική διέξοδος από μια προβληματική κατάσταση που συχνά γίνεται αιτία περιστολής δικαιωμάτων και πνεύματος συνολικά. Στην περίπτωση της πανδημίας, λόγω της COVID-19, στερηθήκαμε τόσα πολλά από τον Φεβρουάριο του 2020, και συνεχίζουμε ακόμη. Δυστυχώς η τέχνη λειτουργούσε μόνο στο μυαλό, στην ψυχή και στα εργαστήρια των καλλιτεχνών, περιμένοντας εκείνη τη στιγμή της επιστροφής στις εκθέσεις, στον χώρο που είναι προορισμένη να βρίσκεται, να συζητιέται, να διαμορφώνει ψυχές και συνειδήσεις, να συνδιαλέγεται, να αξιολογείται, να αγοράζεται και να πωλείται.
Στις Art Fair διεθνώς γινόταν και γίνεται προσπάθεια ανάδειξης καλλιτεχνών, αναζήτησης νέων, προώθησης και αγοραπωλησιών έργων τέχνης, που κρατάει ζωντανό τον καλλιτεχνικό κλάδο εκφράζοντας ποικιλοτρόπως τον επαγγελματισμό και τη σοβαρότητα που στοιχειοθετεί αυτό που ονομάζουμε σύγχρονη τέχνη ανά περίοδο. Οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν τη δουλειά τους, παλιά και καινούρια, οι γκαλερί εκπροσωπούν καλλιτέχνες παλιούς και νέους, αισιοδοξώντας ότι θα κρατηθεί ζωντανό το μαγικό ταξίδι στον χώρο της τέχνης. Εκεί όπου οι άνθρωποι θα συζητούν καλλιτεχνικά, οι καλλιτέχνες θα επαναπροσδιορίζουν τη θέση και τον ρόλο τους κοινωνικά, υπενθυμίζοντας πως η δημιουργία τέχνης συνιστά επάγγελμα με προοπτική σ’ έναν κόσμο που μόνο έτσι μπορεί να αντισταθεί απέναντι στη μίζερη και βάρβαρη εποχή που έχει οικοδομηθεί.
Μετά από δύο χρόνια απουσίας, λόγω της πανδημίας, λοιπόν, η Art Thessaloniki Fair επέστρεψε και επέστρεψε δυναμικά. Η διοργάνωση αναβλήθηκε δύο φορές, λόγω των περιοριστικών μέτρων έναντι της COVID-19 και τελικά έλαβε χώρα στις 25-28 Νοεμβρίου 2021 στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ, με όσες αλλαγές επιβαλλόταν να γίνουν, λόγω των ισχυόντων μέτρων και με διάθεση να θυμηθούμε πώς ήταν τα πράγματα πριν από δύο χρόνια, πριν την πανδημία. Η 5η Art Thessaloniki Fair ήρθε να θυμίσει ότι τίποτα δεν έμεινε στάσιμο αυτά τα δύο χρόνια, ότι η τέχνη είναι γιορτή, ότι ο κόσμος προχωράει αισιόδοξα και ότι όταν οι καλλιτέχνες μαζεύονται ξανά στον ίδιο χώρο, η καρδιά γεμίζει, τα μάτια που φαίνονται από τη μάσκα λάμπουν και δημιουργείται η αίσθηση ότι πάντα κάτι καλό βγαίνει από τα δύσκολα και άβολα γεγονότα της ζωής μας.
Έχοντας ήδη μια εμπειρία από την 4η Art Thessaloniki Fair του 2019 ως εθελόντρια για λίγες μόνο ώρες τότε, φέτος συμμετείχα σε όλη τη διοργάνωση από την αρχή μέχρι το τέλος, από το στήσιμο μέχρι το πακετάρισμα των έργων για να επιστρέψουν στα ατελιέ και στις γκαλερί που τα φιλοξενούν. Και ομολογουμένως η εμπειρία ήταν μοναδική. Καλλιτέχνες και γκαλερί από την Ελλάδα και τον κόσμο, καλλιτέχνες διεθνούς φήμης, νέοι καλλιτέχνες που εξέθεταν τη δουλειά τους για πρώτη φορά, καλλιτέχνες που βραβεύτηκαν για το έργο τους και τη συμβολή τους στην τέχνη επί δεκαετίες, τιμώμενοι καλλιτέχνες, καλλιτεχνικά σωματεία, θεωρητικοί της τέχνης, επιμελητές, ιστορικοί τέχνης και φιλότεχνο κοινό ήταν εκεί για να απολαύσουν κάτι από την εικαστική «κανονικότητα» που τόσο μας είχε λείψει. Δύο περίπτερα της Διεθνούς Έκθεσης της Θεσσαλονίκης άνοιξαν τις πύλες τους για να υποδεχτούν όλα αυτά, να γεμίσουν καλλιτεχνικές απόψεις και να φιλοξενήσουν συζητήσεις και συγκινήσεις ανθρώπων που είχαν καιρό να συναντηθούν. Ήταν ένα τετραήμερο με ένταση και συναίσθημα, με συγκίνηση και νοσταλγία, με αγωνία για να πάνε όλα καλά, για να ολοκληρωθεί ακόμη μια Art Fair με τις καλύτερες εντυπώσεις και ως μέλος της διοργάνωσης από την εθελοντική πλευρά νομίζω ότι το πετύχαμε.
30 γκαλερί, εκπροσωπώντας καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, παλιοί και νέοι γνώριμοι της Art Thessaloniki Fair, επέστρεψαν φέτος με χαρά και παρουσίασαν για τέσσερις μέρες ένα από τα σημαντικότερα events της Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο της έκθεσης διοργανώθηκαν για ακόμη μια χρονιά τα βραβεία νέων καλλιτεχνών MATAROA AWARDS, όπου από δέκα επιλεγμένους νέους καλλιτέχνες, βραβεύονται τρεις, βάσει ψηφοφορίας που λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο της έκθεσης. Το κοινό έχει την ευκαιρία να γνωρίσει και να μιλήσει με σημαντικούς καλλιτέχνες, που για αυτές τις τέσσερις ημέρες της έκθεσης παρουσιάζουν την εικαστική τους έρευνα, τη δουλειά δεκαετιών στον χώρο της τέχνης, με την προσδοκία ότι το έργο τους θα έχει κάτι να δώσει σε κάθε θεατή, θα έχει ένα περιεχόμενο προς συζήτηση, μια νέα οπτική για όσα ζευγάρια μάτια το δουν και τους προκαλέσει οποιοδήποτε συναίσθημα.
Δεν ξέρω αν ευθύνεται το γεγονός ότι είμαι η ίδια μέλος του καλλιτεχνικού χώρου ως φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών, όμως το να συνομιλείς με καλλιτέχνες για τη δουλειά τους πάντα μου φαίνεται συναρπαστικό. Είναι ένα ταξίδι στο μυαλό, στην καρδιά και στη φαντασία ενός άλλου ανθρώπου, μια ευκαιρία να δεις μια άλλη όψη της πραγματικότητας, ένα εφαλτήριο να επεκτείνεις στη δική σου προσωπική αναζήτηση για τη ζωή και τον προσωπικό σου μικρόκοσμο. Ο χρόνος έχει άλλη ποιότητα όταν στέκεσαι μπροστά σε ένα έργο τέχνης. Κυλάει με διαφορετικό ρυθμό και δίνει την αίσθηση ότι κάπως τον ελέγχουμε τελικά γιατί μπορούμε συζητώντας για το παρελθόν να οραματιζόμαστε ένα μέλλον κομμένο και ραμμένο στα δικά μας μέτρα, στις δικές μας ανάγκες, στις δικές μας εσωτερικές αναζητήσεις.
Στην Art Thessaloniki Fair, λοιπόν, κάθε χρόνο, με παρουσίες και απουσίες, με τιμώμενους καλλιτέχνες, με βραβευμένους καλλιτέχνες, με νέους καλλιτέχνες, στήνεται μια γιορτή! Ένα τετραήμερο που ετοιμάζεται επί μήνες με ανθρώπους που αγωνιούν για να πάει καλά, για να είναι όλα έτοιμα στην ώρα τους, για να είμαστε όλοι στο πόστο μας, για να βοηθήσουμε όπου χρειαστεί, όσο χρειαστεί, συμβάλλοντας, ώστε όλοι όσοι έχουν τη χαρά να βρεθούν εκεί, να φύγουν με την καλύτερη εντύπωση, γνωρίζοντας την τέχνη, για να επικοινωνήσουμε στον κόσμο αυτόν που εμείς αισθανόμαστε, όταν κρεμάμε το καρτελάκι του εθελοντή, του καλλιτέχνη, του γκαλερίστα, του διοργανωτή στον λαιμό και προχωράμε μέσα στην έκθεση, με μάσκα ή χωρίς.
Σημασία έχει ότι όσο γίνονται εκθέσεις, όσο υπάρχει η Art Thessaloniki Fair, όσο υπάρχει κόσμος που επισκέπτεται χώρους εικαστικού ενδιαφέροντος, όσο υπάρχουν καλλιτέχνες που εμπνέονται, δημιουργούν και μιλούν για τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο, θα έχουμε λόγο να αισιοδοξούμε ότι κάτι αλλάζει, κάτι κινείται, κάτι προχωράει μπροστά και προχωράει αισιόδοξα. Γιατί η τέχνη αυτό μας μαθαίνει: Να βλέπουμε τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο, να βρίσκουμε τρόπο να εκφράζουμε όσα νιώθουμε, όπως ακριβώς τα νιώθουμε. Κι όταν αυτό συμβαίνει σ’ έναν κόσμο που -δυστυχώς- η έκφραση συναισθήματος αποτελεί για πολλούς αδυναμία, εμείς γινόμαστε δυνατότεροι! Ως την επόμενη Art Thessaloniki Fair, επομένως, να βλέπετε τέχνη, να στηρίζετε την τέχνη, είναι η δύναμη όλων μας απέναντι στην αχρειότητα!
