Της Αγγελικής Κόκκαλη,
1755: Καταστράφηκε από πυρκαγιά ο δεύτερος φάρος Eddystone στο Eddystone Rocks της βρετανικής νότιας ακτής. Ο φάρος, ο οποίος κτίστηκε το 1709, αντικαθιστώντας τον προηγούμενο, είχε τοποθετηθεί σε μια βραχονησίδα δεκατέσσερα χιλιόμετρα μακριά από την ηπειρωτική Αγγλία. Ο καπετάνιος John Lovett, καθώς επιθυμούσε την ασφαλή διεξαγωγή της ναυσιπλοΐας μέσα στην ομιχλώδη και επικίνδυνη θάλασσα του Αγγλικού Κόλπου, ζήτησε να αποκτήσει δικαίωμα μίσθωσης του βράχου. Πράγματι, το Βρετανικό Κοινοβούλιο τού παραχώρησε το δικαίωμα, επιτρέποντάς του, παράλληλα, την παραλαβή φόρου από τα διερχόμενα πλοία. Ο καπετάνιος ανέθεσε στον John Rudyard, έναν έμπορο μεταξιού από το Λονδίνο, χωρίς γνώσεις αρχιτεκτονικής και μηχανικής, την κατασκευή του νέου φάρου. Ο ερασιτέχνης μηχανικός αποφάσισε να περιλάβει στο σχέδιό του τον λόγο καταστροφής του προγενέστερου κτίσματος – τις καιρικές συνθήκες. Για αυτό σχεδίασε ένα λείο και ψηλό οίκημα, που θα πρόσφερε τη μικρότερη δυνατή αντίσταση στον άνεμο και το κύμα. Το σχέδιο κρίθηκε επιτυχές και ο φάρος φάνηκε να είναι πιο ανθεκτικός. Ωστόσο, το βασικό υλικό κατασκευής του ήταν το ξύλο, με αποτέλεσμα, έπειτα από 46 χρόνια λειτουργίας, να γίνει παρανάλωμα του πυρός. Η φωτιά πιθανότατα προκλήθηκε είτε από τα κεριά που χρησιμοποιήθηκαν για τον φωτισμό του φαναριού είτε από την καμινάδα του φάρου. Οι τρεις φύλακές του προσπάθησαν να τη σβήσουν δίχως επιτυχία και διασώθηκαν από μια βάρκα μέσα στη νύχτα.
1766: Το Σουηδικό Κοινοβούλιο ενέκρινε τον πρώτο νόμο Περί της Ελευθερίας του Τύπου. Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1760 είχαν νομιμοποιηθεί μέσω ενός “Kansliordning” (Διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου) οι πρώτες προσπάθειες κωδικοποίησης των διατάξεων περί λογοκρισίας. Κάτω από ένα κλίμα νομικών τροποποιήσεων, επηρεασμένο από μια περίοδο που συχνά αναφέρεται ως η «Εποχή της Ελευθερίας» (1718-1772), όπου το κοινοβούλιο διέθετε στα χέρια του την ουσιαστική νομική δύναμη, ψηφίστηκε και ο Νόμος του 1766. Εκείνος καταργούσε τη λογοκρισία και παρείχε ταυτόχρονα το δικαίωμα στους Σουηδούς πολίτες να έχουν πρόσβαση στα κρατικά αρχεία. Το κράτος αναγνώριζε τα πλεονεκτήματα που απέρρεαν στους πολίτες μέσω της ελευθεροτυπίας και της διάδοσης επιστημονικών, θρησκευτικών, ηθικών και τεχνολογικών εγγραφών και βιβλίων. Μάλιστα, θεωρούσε πως η τριβή με τέτοια έγγραφα θα καλλιεργούσε στους πολίτες ένα νέο κύμα υπακοής στις ανώτατες διατάξεις. Βέβαια, η ελευθερία αυτή κινούνταν μέσα σε ορισμένα όρια· οποιαδήποτε γραπτά ήταν αντίθετα με τις επιταγές της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Πίστης, περιείχαν άσεμνη γλώσσα ή συκοφαντούσαν τα μέλη του κοινοβουλίου και τον βασιλιά απαγορεύονταν και τιμωρούνταν με πρόστιμο. Πάντως, η Σουηδία έγινε η πρώτη χώρα του κόσμου που διασφάλισε την ελευθερία του λόγου, ενώ, παράλληλα, νομιμοποίησε και την ελευθερία της πληροφόρησης.
1971: Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα γίνονται ανεξάρτητα. Το νεοσύστατο κράτος, το οποίο κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Μεγάλη Βρετανία, απαρτιζόταν από έξι μικρά βασίλεια του Κόλπου: το Άμπου Ντάμπι, το Ατζμάν, τη Φουτζάιρα, τη Σάρτζα, το Ντουμπάι και τη Ουμ αλ-Κουέιν. Οι περιοχές αυτές είχαν τεθεί υπό βρετανική προστασία μέσω μιας σειράς συνθηκών που άρχισαν το 1820 και είχαν ως στόχο να προστατεύσουν τα βρετανικά εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα στην ευρύτατη περιοχή της νότιας Ασίας. Αρχικά, η Βρετανία είχε δηλώσει ρητά πως δε θα παρενέβαινε στις εσωτερικές τους υποθέσεις, ωστόσο η στάση αυτή σταδιακά άλλαξε. Το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την περιοχή του Κόλπου, καθώς και η ανακάλυψη κοιτασμάτων πετρελαίου παρακίνησαν τη Βρετανία να εμπλακεί στα εσωτερικά των βασιλείων. Η εμπλοκή της, ωστόσο, προκάλεσε τριβές ανάμεσα στα κρατίδια. Από τη δεκαετία του 1950, κι ενώ η ιδέα της μεταξύ τους ένωσης προωθούνταν στα Εμιράτα, η βρετανική επιρροή άρχισε να υποχωρεί. Το 1968, η Βρετανική Κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αποσυρθεί από τον Κόλπο. Έκτοτε τα κρατίδια μπήκαν σε έναν κύκλο έντονων διαβουλεύσεων, ο οποίος σφραγίστηκε με τη συνάντηση του Ντουμπάι, τον Ιούλιο του 1971, όπου και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους. Στις 2 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, ηγεμόνας του ανακηρύχτηκε ο Σεΐχης του Άμπου Ντάμπι, Ζαΐντ μπιν Σουλτάν Αλ Ναγιάν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Death of a Keeper on the Eddystone, United States: Lighthouse Society, διαθέσιμο εδώ
- Eddystone Lighthouse, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Eddystone, Trinity House, διαθέσιμο εδώ
- Elin Hofverberg (2016), 250 Years of Press Freedom in Sweden, Library of Congress, διαθέσιμο εδώ
- Freedom of the Press Act of 1766, Britannica, διαθέσιμο εδώ
- Jonas Nordin (2018), “The Swedish Freedom of Print Act of 1766 – Background and Significance”, στο Journal of International Media and Entertainment Law, vol. 7 no. 2, σσ. 137–144
- The Establishment of the United Arab Emirates, National Archives of the United Arab Emirate, διαθέσιμο εδώ
- The United Arab Emirates is formed, History, διαθέσιμο εδώ
