Του Παναγιώτη Στρίκου,
Εξελικτικά, η ανθρωπότητα οργανωνόταν συγκροτώντας κοινωνικές ομάδες, μέσω των οποίων εξασφάλιζε την καλύτερη δυνατή επιβίωση. Από τις αγέλες των homo sapiens μέχρι και τη σημερινή οικουμενική κοινωνία, αυτές οι ομάδες κατείχαν -και κατέχουν- διαχρονικούς θεσμοθετημένους ρόλους. Σε πρώιμο εξελικτικό στάδιο, αυτοί οι ρόλοι σίγουρα ήταν πιο απλοί (αρχηγός ομάδας, αρχόμενοι ομάδας), ενώ με την πάροδο των ετών αυτοί οι ιεραρχικοί κοινωνικοί ρόλοι έγιναν πολυπλοκότεροι με περισσότερους κατευθυντήριους ρόλους για τον καθένα. Πολλές από αυτές τις ομάδες (πέρα από την οικογένεια, τους φίλους) δημιούργησαν εμβλήματα, τα οποία αντιπροσώπευαν μέχρι και σήμερα συγκεκριμένους σκοπούς, ιδεολογίες, σκέψεις και νοοτροπίες, συνδεόμενες πάντα με το παρελθόν και τα δημιουργήματα της ομάδας.
Πρώτα από όλα, όμως, το έμβλημα αποτελεί ένα σύμβολο ή ένα συμβολικό σχήμα, κατέχοντας έναν χαρακτήρα ο οποίος έχει διαμορφωθεί μέσω κοινωνικών διεργασιών. Τις περισσότερες φορές το σχήμα του συμπυκνώνει τις συμβολικές αξίες μίας ομάδας (ο σταυρός στον χριστιανισμό, ο δικέφαλος αετός στο Bυζάντιο, εμβλήματα αθλητικών ομάδων κλπ.) και για τους περισσότερους αποτελεί ένα άγιο σύμβολο. Διαχρονικά το προσκύνημα ενός εμβλήματος ή υπό την μορφή λαβάρου σε κάποια θρησκευτική τελετή ή πόλεμο, φανερώνει την τεράστια αξία που του προσδίδουν τα μέλη του. Αυτό μπορεί να αποδειχτεί αν κάτσουμε να αναρωτηθούμε πόσοι πέθαναν σε πολέμους για χάρη του. Αυτή η αγιότητα επομένως που προσδίδουν κάποιες ομάδες στα εμβλήματα έχει τρομερές επιπτώσεις στην κοινωνική ισορροπία καθώς οδηγεί στη τυφλή και άκριτη προσκόλληση λόγω και μέσω της οποίας υποβόσκουν φανατικά ιδεώδη και μισαλλόδοξες νοοτροπίες.
Βεβαίως αυτή η τυφλή προσκόλληση πίσω από τα εμβλήματα δημιουργείται ιεραρχικά, ξεκινώντας από εξουσιαστές γνώμης (πολιτικούς, ΜΜΕ, ισχυρές οικονομικές ελίτ, τεχνοκράτες, εκκλησία) οι οποίοι εκμεταλλεύονται την έξαψη, την παρορμητικότητα και την ευμεταβλητότητα των μαζών, ώστε να ικανοποιήσουν και να θρέψουν την ανωτερότητα του εξουσιαστικού τους αισθήματος. Για να συγκεκριμενοποιήσω, αυτοί οι «αόρατοι» καθοδηγητές γνωρίζουν πολύ καλά πως οι μάζες των ανθρώπων κατέχουν επιλεκτική ενσυναίσθηση, δηλαδή έχουν φιλικά και προσιτά συναισθήματα για ανθρώπους της ίδιας ομάδας και εχθρικά, απωθητικά για ανθρώπους της άλλης ομάδας. Έτσι λοιπόν εκμεταλλεύονται το «εμείς» και το «αυτοί», αυτήν την πανίσχυρη διαχωριστική γραμμή όπου εμείς είμαστε ανώτεροι και αυτοί κατώτεροι. Εμείς είμαστε η ανώτερη κόκκινη ομάδα, αυτοί η κατώτερη μπλε. Και τι πιο εύκολο για ένα κέντρο εξουσίας από το να συμφωνήσει (ιδιοτελώς εννοείται) με προϋπάρχουσες κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις μιας ομάδας ώστε να γίνει αρεστός και έπειτα να πάρει την εξουσία; Έπειτα, ενισχύοντας το προϋπάρχον εμείς, κερδίζουν το κόκκινο πλήθος εξαπολύοντας επιθέσεις κατά του μπλε. Πως θα φανατίσουν όμως την ομάδα τους ώστε να παραμείνει σίγουρα πιστή και έτσι να συνεχίσει να συντηρείται η ανωτερότητα του Εγώ τους; Θα δημιουργήσουν ένα έμβλημα το οποίο θα αντιπροσωπεύει και θα περιέχει ολοκληρωτικά την ιστορία τους, τις συνήθειες τους, την συναισθηματική τους ένωση. Θα αποτελεί το ευαγγέλιο και το άγιο σήμα τους όταν η εξουσία θα έχει την ανάγκη και το συμφέρον να τους ξεσηκώσει και να τους εξαγριώσει, ώστε να κερδίσει κι άλλη εξουσία, κι άλλη δύναμη. Τότε θα σηκώνει το έμβλημα ψηλά κι θα φωνάζει «φιλήστε το, πολεμήστε γι αυτό, αν χρειαστεί πεθάνετε γι αυτό».
Οπαδική βία, θρησκευτικοί πόλεμοι, σταυροφορίες με το ένα χέρι στο σπαθί και το άλλο στον σταυρό, βία έξω από την κάθε βουλή, αριστεροί δεξιοί, κόκκινοι και πράσινοι, επαναστάτες και μη, άνδρες και γυναίκες, μαύροι και άσπροι, εμείς τον σταυρό αυτοί το Ισλάμ, «εμείς» και «αυτοί». Μία διαχωριστική γραμμή που χωρίζει την ανθρωπότητα. Έρμαιο πάντοτε κάποιον μονάδων. Και οι δύο πλευρές παλεύουν να διεκπεραιώσουν την εντολή για υπεράσπιση του εμβλήματός τους. Να ικανοποιήσουν τον αφέντη τους και μάλλον και το δικό τους εσωτερικό Εγώ, το οποίο φωνάζει ότι θέλει και αυτό να ικανοποιηθεί. Ίσως έτσι ανοίγουν ένα παράθυρο στον εσωτερικό τους κόσμο όπου και το δικό τους Εγώ θέλει να υπερισχύσει. Πολύ αδύναμο και πολύ φοβισμένο όμως για να τα βάλει με το Εγώ της εξουσίας. Οπότε κάπου πρέπει να διοχετευτεί, κάπου να ξεσπάσει. Στην άλλη ομάδα.
Κάποιος σοφός κάποτε έβαλε 100 μαύρα μυρμήγκια και 100 κόκκινα σε ένα βάζο. Τίποτα δεν συνέβη και τα μυρμήγκια ζούσαν αρμονικά μέχρι που κάποιος κούνησε το βάζο και τα μυρμήγκια αλληλοσκοτώθηκαν. Ο πραγματικός εχθρός δεν ήταν ούτε το κόκκινο μυρμήγκι ούτε το μαύρο. Ήταν αυτός που κούνησε το βάζο.
