Της Ευανθίας-Βασιλικής Τάγαρη,
Δεν θα διαφωνήσει κανείς πως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια κοινότητα είναι η αύξηση της στάθμης της θάλασσας. Δελτία ειδήσεων, άρθρα εφημερίδων και άλλα δελτία τύπου αναφέρουν όλο και πιο έντονα τόσο την έκταση του φαινομένου, η οποία οξύνεται με την πάροδο του χρόνου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την παρατήρηση θερμοκρασιών της τάξεως των 25 βαθμών Κελσίου, Νοέμβριο μήνα στη χώρα μας, όσο και τις επιπτώσεις αυτού στις ζωές των ατόμων που εξαρτώνται άμεσα από τη βιωσιμότητα των παράκτιων περιοχών. Η επιστημονική κοινότητα, εδώ και αρκετές δεκαετίες, υπογραμμίζει την κρισιμότητα της παρούσας κατάστασής του, ενώ προειδοποιεί έντονα για τους κινδύνους που ελλοχεύουν μακροπρόθεσμα σε άνθρωπο και περιβάλλον.
Άνοδος της στάθμης της θάλασσας: Ορισμός και αιτίες
Με τον όρο «άνοδος της στάθμης της θάλασσας» εννοούμε την αύξηση εκείνη της στάθμης των ωκεανών του κόσμου ως άμεση επίπτωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Η καύση ορυκτών καυσίμων είναι μία από τις βασικότερες αιτίες της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς μέσω αυτής απελευθερώνεται διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια που παγιδεύουν τη θερμότητα στην ατμόσφαιρα. Τελικά, οι ωκεανοί απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος αυτής της θερμότητας με αποτέλεσμα τη διαστολή του νερού, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας του. Η αλυσιδωτή αυτή αντίδραση καταλήγει να αυξάνει και τη στάθμη επιπέδων νερού των ωκεανών. Ο πάγος της ξηράς, όπως οι παγετώνες και τα στρώματα πάγου, επηρεάζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αυτά τα αποθέματα πάγου που βρίσκονται σε μέρη όπως η Γροιλανδία και η Ανταρκτική, συνήθως, λιώνουν κατά τους θερμότερους μήνες του έτους και ο πάγος αναπληρώνεται τους ψυχρότερους μήνες. Ωστόσο, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία όλο το χρόνο να αυξάνεται, οι πάγοι και οι παγετώνες βιώνουν δυσανάλογη ποσότητα τήξης με επιταχυνόμενο ρυθμό. Έχει παρατηρηθεί πως η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει παγκοσμίως κατά μέσο όρο 4,4 χιλιοστά τον χρόνο με γεωμετρική πρόοδο. Στατιστικά, έχει προσδιοριστεί πως μία αύξηση της τάξης του 1,5 βαθμού Κελσίου του πλανήτη, θα έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της στάθμης της θάλασσας στα τρία μέτρα μέσα στα επόμενα 2.000 χρόνια.
Η βίαιη αλλαγή του τρόπου ζωής ως απόρροια της κλιματικής κρίσης
Οι έντονοι ρυθμοί που οι περισσότεροι βιώνουμε στην αστική καθημερινότητά μας δεν μας αφήνουν και πολλά περιθώρια να αντιληφθούμε υποβόσκουσες αλλαγές, οι οποίες είναι απειλητικές για την ίδια τη ζωή. Παρόλα αυτά, για κάποιες κοινότητες οι επιπτώσεις που προκύπτουν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, δυσχεραίνοντας σε μεγάλο βαθμό την επιβίωσή τους. Φαινόμενα όπως η αυξημένη ένταση καταιγίδων, οι πλημμύρες και οι ζημιές σε παράκτιες περιοχές καταλήγουν να προκαλούν ζημιές σε περιοχές που βρίσκονται μεγάλα πληθυσμιακά κέντρα, εκτός από εύθραυστους βιότοπους άγριας ζωής. Ως εκ τούτου, ένα πιθανό ενδεχόμενο είναι οι άνθρωποι αυτοί να εκτοπιστούν από τα σπίτια τους αναζητώντας ασφαλέστερες κατοικίες σε βάθος χρόνου. Βέβαια, τα αποτελέσματα της ανόδου της στάθμης της θάλασσας δεν είναι και τόσο μακριά από εμάς, καθώς ακόμη και η ζωή μακρύτερα στην ενδοχώρα απειλείται από τη μόλυνση του εδάφους και των υπόγειων υδάτων με αλάτι. Τα δεδομένα αυτά μπορούν να είναι εξαιρετικά καταστροφικά για την κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα, καθώς ζητήματα όπως η ανεργία και η διασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος διαβίωσης των ατόμων θα κάνουν έντονα την εμφάνισή τους, διαταράσσοντας τα κράτη και την παγκόσμια οικονομία σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Στο ίδιο πλαίσιο, επηρεάζεται και η πολιτιστική κληρονομιά που αφήνουμε ως κοινωνία στις επόμενες γενιές, καθώς είναι σχεδόν δεδομένο πως ακόμα και μεγάλες πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, το Ρότερνταμ, αλλά και το Αμβούργο, κινδυνεύουν να εγκαταλειφθούν για λόγους επιβίωσης.
Συμπέρασμα
Το περιβάλλον και η βιωσιμότητα του πλανήτη μας καθορίζει άμεσα την τύχη της ανθρώπινης ζωής σε αυτόν. Τα τελευταία χρόνια, οι επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και ευρύτερα της κλιματικής κρίσης εμφανίζονται όλο και πιο έντονα, γεγονός που δεν μπορεί να μας αφήσει ανεπηρέαστους. Σε αυτό το στάδιο, δεν υπάρχει περιθώριο για σπασμωδικές κινήσεις από τους αρμόδιους, ενώ και εμείς οι ίδιοι οφείλουμε να είμαστε συνειδητοποιημένοι για το τι συμβαίνει στον πλανήτη μας, με σκοπό την ασφαλέστερη δράση μας μέσα σε αυτόν. Αν και τα γεγονότα προειδοποιούν για το αντίθετο, τίποτα δεν έχει τελειώσει ακόμα, αφού ο άνθρωπος έχει αποδείξει πολλές φορές πως αναγεννάται από τις ίδιες του τις στάχτες. Το μέλλον είναι στα χέρια μας με «λάβαρο» την ατομική ευθύνη και την αγάπη μας για αυτό που αποκαλούμε «ζωή».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας απειλεί τις παράκτιες πόλεις, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Πού οφείλεται και τι συνέπειες έχει η άνοδος της στάθμης της θάλασσας;, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Sea level rise, National Geographic, διαθέσιμο εδώ
