Της Αννίτας Ελισσαίου,
Μια νέα εξέλιξη στην πολιτική σκηνή του Λιβάνου έρχεται να προστεθεί στα πολλαπλά δεινά που ταλανίζουν την ταλαιπωρημένη αυτή χώρα της Μέσης Ανατολής. Μέσα σε ένα κλίμα βαθύτατης οικονομικής κρίσης, κοινωνικής αναταραχής και πολιτικού διχασμού, η δημοσίευση ενός βίντεο έγινε αφορμή για το διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Λιβάνου και των χωρών του Αραβικού Κόλπου, ειδικά της Σαουδικής Αραβίας.
Στο επίμαχο βίντεο που ήρθε στο φως της δημοσιότητας, ο Υπουργός Πληροφοριών της νέας κυβέρνησης του Λιβάνου, George Kordahi, εμφανίζεται να σχολιάζει τον πόλεμο της Υεμένης, στη διάρκεια μιας προσομοίωσης κοινοβουλευτικής συνέλευσης στο πλαίσιο ενός μαθητικού προγράμματος. Ο Kordahi, διάσημος ήδη ως παρουσιαστής του τηλεπαιχνιδιού «Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος;» του αραβικού κόσμου, απεικονίζεται να χαρακτηρίζει «παράλογο» τον πόλεμο της Υεμένης, λέγοντας ότι πρόκειται για επίθεση της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της. Πρόσθεσε ότι οι Houthi, επαναστάτες που λαμβάνουν την υποστήριξη του Ιράν, έχουν κάθε δικαίωμα να αμυνθούν έναντι των δυνάμεων των αντιπάλων τους.
Το συγκεκριμένο γεγονός φαίνεται να είχε βιντεοσκοπηθεί τον Αύγουστο, προτού ο Kordahi ορκιστεί ως Υπουργός. Όπως ήταν αναμενόμενο, όμως, οι δηλώσεις του Kordahi προκαλέσαν αμέσως τον θυμό των χωρών του Κόλπου, και ειδικά της Σαουδικής Αραβίας. Λαμβάνοντας πρώτη δράση, η κυβέρνηση του βασιλείου έσπευσε να ανακαλέσει τον πρέσβη της στον Λίβανο, και διέταξε την αποχώρηση από τη χώρα του Λιβανέζου απεσταλμένου. Στη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων προχώρησαν, επίσης, και το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τα τελευταία να προτρέπουν μάλιστα τους πολίτες τους να εγκαταλείψουν το Λίβανο. Μετά το πολιτικό «χτύπημα» ήρθε και το οικονομικό, με διαταγή του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας για απαγόρευση όλων των εισαγωγών από τον Λίβανο.
Η απόφαση αυτή απειλεί να καταδικάσει τη λιβανέζικη οικονομία, η οποία υποφέρει, με τα ποσοστά ανεργίας και φτώχειας να αυξάνονται συνεχώς. Η χώρα δεν έχει ακόμα αναρρώσει οικονομικά, μετά την τεράστια έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού το καλοκαίρι του 2020. Η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί, μετά την απόφαση για αποκλεισμό των λιβανέζικων προϊόντων από τη Σαουδική Αραβία. Το αραβικό βασίλειο αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους και μακροβιότερους εμπορικούς εταίρους του Λιβάνου, με πολύ στενούς οικονομικούς δεσμούς. Σύμφωνα με το Επιχειρηματικό Συμβούλιο Λιβάνου-Σαουδικής Αραβίας, που στόχο έχει την προώθηση των οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών ειδικά, αλλά και των κρατών του Κόλπου ειδικότερα, εκατοντάδες χιλιάδες Λιβανέζοι πολίτες ζουν και εργάζονται στις χώρες αυτές, αποστέλλοντας πολύτιμα εμβάσματα στις οικογένειές τους πίσω στην πατρίδα. Οι νεότερες εξελίξεις στη διπλωματική σύγκρουση απειλούν τα συμφέροντα και το βίος όλων αυτών των Λιβανέζων εργαζομένων και επιχειρηματιών.
Παρά τις έντονες αντιδράσεις από τις χώρες του Κόλπου, αλλά και από πολιτικούς του Λιβάνου για απομάκρυνση του Kordahi από τη θέση του Υπουργού, ο τελευταίος αρνείται να απολογηθεί ή να παραιτηθεί. Φυσικά, η στάση του αυτή εντείνει το κλίμα ανησυχίας και ανασφάλειας, με την κυβέρνηση να δυσκολεύεται να… μαζέψει τα σπασμένα. Σε μια προσπάθεια για «έλεγχο ζημιών», ο Πρωθυπουργός της χώρας, Najib Mikati, έσπευσε να επισημάνει τους μακροχρόνιους πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς μεταξύ του Λιβάνου και της Σαουδικής Αραβίας, και τη δέσμευσή του για τη διατήρηση των καλών τους σχέσεων. Το Υπουργείο Εξωτερικών, σε επίσημη δήλωσή του, κατέκρινε τα σχόλια του Kordahi, επισημαίνοντας ότι τα λόγια του δεν αντιπροσωπεύουν την κυβέρνηση. Είναι, όμως, αβέβαιο το αν η απολογία και απομάκρυνση του Kordahi από την υπουργική θέση θα είναι αρκετή για τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών σε αυτό το σημείο.
Η «ρίζα του κακού», στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είναι τόσο τα σχόλια του Kordahi για την Υεμένη όσο η αυξανόμενη επιρροή του Ιράν, χρόνιος αντίπαλος της Σαουδικής Αραβίας, στον Λίβανο. Οι σχέσεις Λιβάνου και Σαουδικής Αραβίας έχουν κλονιστεί στο παρελθόν, λόγω της σταδιακής κυριαρχίας της Hezbollah, στρατιωτικής ομάδας υποστηριζόμενης από το Ιράν, στη λιβανέζικη πολιτική σκηνή. Τα τελευταία χρόνια, η αντιπαλότητα Ιράν-Σαουδικής Αραβίας διαδραματίζεται στην επικράτεια του Λιβάνου, με το βασίλειο να επιδιώκει να εμποδίσει την περαιτέρω διείσδυση του Ιράν στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Μέσα από την οικονομική και πολιτική υποστήριξη της σουνιτικής μουσουλμανικής κυβέρνησης του Λιβάνου, η Σαουδική Αραβία έχει προσπαθήσει να αποτρέψει την επιρροή του Ιράν, αλλά η σιιτική Hezbollah κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην πολιτική, λειτουργώντας σύμφωνα με μερικούς αναλυτές, ως πληρεξούσιος του Ιράν στο Λίβανο.
Η πιο δραστική κίνηση της Σαουδικής Αραβίας ενάντια στη Hezbollah ήταν το 2017, όταν ο τότε Πρωθυπουργός του Λιβάνου, Saad Hariri, στη διάρκεια μιας σύντομης επίσκεψής του στη Σ. Αραβία, ανακοίνωσε την παραίτησή του, λόγω της κυριαρχίας της Hezbollah. Όταν επέστρεψε, όμως, στον Λίβανο, ο Hariri ανακάλεσε την απόφασή του, ενώ αργότερα αποκαλύφθηκε ότι αναγκάστηκε να παραιτηθεί από Σαουδάραβες κυβερνητικούς αξιωματούχους, οι οποίοι τον κρατούσαν στο βασίλειο ενάντια στη θέλησή του. Πιο πρόσφατα, η ανάδειξη του Najib Mikati ως Πρωθυπουργού του Λιβάνου βρήκε αντίθετη τη Σαουδική Αραβία, λόγω του συνασπισμού της κυβέρνησής του με τη Hezbollah, αρνούμενη να τον υποστηρίξει.
Από την έναρξη των εντάσεων με τις χώρες του Κόλπου, η Hezbollah έχει πάρει το μέρος του Υπουργού Πληροφοριών, επικρίνοντας το κύμα αντιδράσεων που έχει λάβει, μετά τη δημοσίευση του βίντεο. Σε επίσημη δήλωσή της, η Hezbollah ισχυρίζεται ότι τα καλέσματα για απομάκρυνση του Kordahi από την κυβέρνηση δεν πρόκειται παρά για εκβιασμό του Λιβάνου, προκειμένου να αλλάξει την εξωτερική πολιτική του, ευνοώντας το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας.
Οι τελευταίες εξελίξεις έχουν αποσταθεροποιήσει εντελώς την κυβέρνηση του Λιβάνου σε ένα άκρως εύθραυστο πολιτικό, οικονομικό, και κοινωνικό περιβάλλον. Ο Πρωθυπουργός Mikati έχει πλέον στραφεί στις Η.Π.Α. και τη Γαλλία για διαμεσολάβηση στην κρίση που απειλεί να «ανατινάξει» την όποια ελπίδα για ανάκαμψη και πρόοδο. Η «τιμωρία» της Σαουδικής Αραβίας και των χωρών του Κόλπου είναι πιο πιθανό να καταστρέψει τη οικονομία του Λιβάνου, παρά να πιέσει για αντίσταση στην παρουσία της Hezbollah. Το τίμημα, όμως, θα το πληρώσει ο λαός.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Explainer: Why Saudi Arabia is upset, lashing out at Lebanon, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Fate of Lebanon minister after row with Gulf stirs division, AP News, διαθέσιμο εδώ
- Analysis: Lebanon is dragged back into eye of Iranian-Saudi storm, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Lebanon: Minister’s criticism of Yemen war sparks diplomatic crisis with Gulf, Middle East Eye, διαθέσιμο εδώ
- Lebanon PM renews call for minister in Gulf crisis to quit, Gulf News, διαθέσιμο εδώ
