Της Εύης Τριάντη,
Χάος επικρατεί στην πολιτική σκηνή της Αμερικής, καθώς το ντιμπέιτ για τη συνταγογράφηση φαρμάκων παύσης της ήβης σε παιδιά με δυσφορία φύλου γίνεται όλο και πιο κρίσιμο — με τη φιλελεύθερη πλευρά να τα θεωρεί πολύτιμη λύση για τους τρανς νέους και τη συντηρητική να τα απορρίπτει ως άκρως επικίνδυνα μέσα.
Αναμφίβολα, και οι δύο πλευρές προσπαθούν να υπερασπιστούν την υγεία των παιδιών, σωματική και ψυχική. Σύμφωνα με την επιστήμη, ωστόσο, ποια άποψη στηρίζεται πάνω σε πιο έγκυρα τεκμήρια; Είναι, τελικά, περισσότερο επισφαλής για τη ζωή του παιδιού η ιατρική αλλαγή φύλου μέσω της ορμονικής παύσης της εφηβείας ή η μη-μετάβαση και η ψυχολογική δυσφορία που αυτή ενδέχεται να επιφέρει;
Αρχικά, για όσους δεν γνωρίζουν τον όρο, τρανς ονομάζονται οι άνθρωποι που ταυτοποιούν τον εαυτό τους με διαφορετικό φύλο από εκείνο με το οποίο γεννήθηκαν. Μερικοί προβαίνουν σε ιατρικές μεθόδους ώστε να μοιάζουν και σωματικά στο άλλο φύλο, όπως είναι η χορήγηση ορμονών και οι πλαστικές επεμβάσεις.
Οι τρανς ενήλικοι έχουν κάθε δικαίωμα να επιλέξουν την κοινωνική τους ταυτότητα και να διαμορφώσουν το σώμα τους όπως εκείνοι το επιθυμούν, αξιοποιώντας τα προηγμένα μέσα της σύγχρονης χειρουργικής. Όταν μιλάμε για ανήλικους, όμως, μέχρι ποιο σημείο μπορεί και είναι ασφαλές να γίνει μία αλλαγή φύλου προτού καν αρχίσει η εφηβεία;
Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Ψυχιατρικό Σύνδεσμο, πριν εγκριθεί οποιαδήποτε αγωγή ή ιατρική επέμβαση σε παιδιά, είναι απαραίτητη η διάγνωση με δυσφορία φύλου. Το Διαγνωστικό και Στατιστικό εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών αναγνωρίζει τη δυσφορία φύλου στα παιδιά ως την έντονη και επίμονη επιθυμία να ανήκουν στο αντίθετο φύλο, η οποία διαρκεί για έξι, τουλάχιστον, μήνες και συνοδεύεται από κλινικά καταγεγραμμένη δυστυχία και δυσκολία λειτουργίας σε κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους σημαντικούς για το παιδί τομείς.
Συνήθως, η θεραπεία που ακολουθεί δεν περιλαμβάνει κάποια χειρουργική επέμβαση μέχρι ο νέος να κλείσει το δέκατο-όγδοο έτος. Παρόλα αυτά, μια από τις πιο σύγχρονες ιατρικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται από ιδιαίτερα μικρές ηλικίες σε τρανς παιδιά είναι εκείνη των φαρμάκων που «μπλοκάρουν» την εφηβεία.
Ο Rob Garofalo, γιατρός και επικεφαλής του προγράμματος Ανάπτυξης Φύλου στο παιδικό νοσοκομείο Lurie, περιγράφει τον σκοπό των φαρμάκων αυτών ως εξής: «Δίνουν στις οικογένειες τη δυνατότητα να πατήσουν ένα κουμπί διακοπής, να αποτρέψουν την εφηβεία […] μέχρι να ξέρουμε ότι αυτή είναι είτε η σωστή είτε η λάθος επιλογή για το συγκεκριμένο παιδί».
Πιο αναλυτικά, τα φάρμακα παύσης της εφηβείας, που σχετίζονται με τη γοναδοτροπίνη, εμποδίζουν την παραγωγή οιστρογόνων και τεστοστερόνης, επηρεάζοντας σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εφηβεία. Για παράδειγμα, σταματούν την έμμηνο ρύση και την ανάπτυξη του στήθους στις γυναίκες, ενώ μειώνουν την εμφάνιση τριχοφυΐας και την εκβάθυνση της χροιάς στους άντρες. Χορηγούνται είτε με τη μορφή ένεσης από ειδικό μια φορά κάθε τρεις μήνες, είτε μέσω ενός εμφυτεύματος, που πρέπει να αλλάζεται ετήσια.
Τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων φαρμάκων δεν είναι μόνιμα, καθώς η εφηβεία δεν «καταργείται», απλώς διακόπτεται μέχρι να αποφασιστεί να σταματήσει η αγωγή. Αυτή ακριβώς η αγωγή, όμως, είναι ο μεγαλύτερος φόβος των περισσότερων γονέων. Ακόμα κι αν τα αποτελέσματα μπορούν να αντιστραφούν, είναι σίγουρα συνετή η χορήγηση ορμονών σε τόσο μικρά παιδιά, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και των πιο κρίσιμων χρόνων της ζωής τους;
Οι απόψεις διίστανται.
Ενώ πολλοί γιατροί υποστηρίζουν ότι οι παρενέργειες είναι ελάχιστες, άλλοι επιμένουν ότι η υποβολή νεαρών παιδιών σε τέτοιου είδους ιατρικές διαδικασίες είναι επικίνδυνη και ενδέχεται να προκαλέσει μόνιμα προβλήματα στείρωσης, καθώς και μειωμένης πυκνότητας των οστών, ιδιαίτερα αφού τα μακροχρόνια αποτελέσματα τέτοιων φαρμάκων δεν έχουν μελετηθεί ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό.
Ειδικοί πιστεύουν, επίσης, ότι η προεφηβική ηλικία δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για καθοριστικές αποφάσεις ζωής. Πολλές φορές, αντί να βιώνουν πράγματι δυσφορία φύλου, τα παιδιά περνούν φάσεις σεξουαλικής και προσωπικής σύγχυσης, προσπαθώντας να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα τους και να βρουν τη θέση τους στην κοινωνία. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες τα παιδιά επηρεάζονται από τον περίγυρό τους ή από δημόσια πρόσωπα που μοιράζονται τη διαφυλική τους μετάβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στατιστικά, εφτά στα δέκα παιδιά που αρχικά διαγνώστηκαν με δυσφορία φύλου τελικά άλλαξαν γνώμη μεγαλώνοντας. Σε μια άλλη καθόλου σπάνια περίπτωση, η Keira Bell, βιολογική γυναίκα και Βρετανίδα εικοσιτεσσάρων ετών, δηλώνει πως γιατροί την πίεσαν να ξεκινήσει αγωγή παύσης της εφηβείας στα δεκαέξι της. Τώρα, έχοντας μετανιώσει την όχι και τόσο συνειδητή επιλογή που έκανε ως παιδί, μετέβη και πάλι στο βιολογικό της φύλο.
Στην αντίπερα όχθη, οι υποστηρικτές της διαφυλικής μετάβασης από παιδικές ηλικίες κάνουν λόγο για τη ψυχική οδύνη, το άγχος και τις βλαβερές συνέπειες που έχει η καταπίεση στην υγεία των νέων που αναγκάζονται να ζουν μέσα σε ένα σώμα που δεν νιώθουν δικό τους.
«Είναι αυτό που κρατάει το παιδί μου ζωντανό», είπε η Heather Crawford, μητέρα ενός δεκατετράχρονου Τεξανού παιδιού που προσπάθησε να δώσει τέλος στη ζωή του πριν τις ορμονικές θεραπείες. «Βρισκόταν σε τόσο πόνο, που ήθελε να πεθάνει».
Έρευνες δείχνουν ότι το ποσοστό αυτοκτονικών τάσεων ανάμεσα σε διεμφυλικούς εφήβους και παιδιά μειώθηκε κατά 73%, όταν ξεκίνησαν να δέχονται φάρμακα παύσης της εφηβείας.
Επομένως, ποια από τις δυο πλευρές είχε, τελικά, δίκιο; Είναι ωφέλιμο να υποβάλλουμε τα παιδιά σε τέτοιες διαδικασίες εάν πρόκειται να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και τη ψυχική τους υγεία; Ή κινδυνεύουμε να βλάψουμε το μέλλον και τη σωματική τους ακεραιότητα;
Η απάντηση βρίσκεται κάπου στη μέση. Ως γονείς, οφείλουμε να ακούμε προσεκτικά τις ανάγκες των παιδιών μας, τι τα κάνει χαρούμενα και τι δυστυχισμένα. Εάν υπάρχει έστω και μία υπόνοια ότι η επιθυμία να ανήκουν στο αντίθετο φύλο προέρχεται από παιδιάστικες φαντασιώσεις που δεν θα κρατήσουν για όλη την υπόλοιπη ζωή τους, τότε καλό θα ήταν να μην προχωρήσουμε με κάτι που ίσως να προκαλέσει μόνιμες αλλαγές και συνέπειες στο σώμα και τη ψυχολογία τους στο μέλλον.
Ωστόσο, εάν η δυσφορία φύλου του παιδιού επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα και τη διάθεσή του, μέχρι και την όρεξή του για ζωή, και με την προϋπόθεση πάντα ότι το παιδί είναι αρκετά μεγάλο και ώριμο ώστε να κατανοήσει τη βαρύτητα της απόφασης που καλείται να πάρει, τότε ωφέλιμη θα κρινόταν η συζήτηση με κάποιον ειδικό για τις επιλογές και τις θεραπείες που είναι διαθέσιμες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is Gender Dysphoria?, psychiatry.org. Διαθέσιμο εδώ
- The controversy over trans teens, theweek.com. Διαθέσιμο εδώ
- Leading transgender medics warn children given gender reassignment surgery, dailymail.co.uk. Διαθέσιμο εδώ
- Pubertal blockers for transgender and gender-diverse youth, mayoclinic.org. Διαθέσιμο εδώ
- Why puberty blocking is the new battleground in America’s culture wars, thetimes.co.uk. Διαθέσιμο εδώ
- Debunking myths about puberty blockers for transgender children, Pharma Technology Focus. Διαθέσιμο εδώ
