Της Ειρήνης Κοτρούτσου,
Από τον Μαραθώνα και τις Θερμοπύλες μέχρι το «…η τύχη μάς έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους» του Μακρυγιάννη και το «μια φούχτα άνθρωποι ανίσκιωτοι, μες σε μια φούχτα τόπο» του Ρίτσου, παντού η υπενθύμιση του ολιγάριθμου του έθνους μας. Τώρα, όμως, δεν είμαστε μόνο επικίνδυνα λίγοι απέναντι στις επεκτατικές διαθέσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αλλά βαίνουμε και προς μια πληθυσμιακή συρρίκνωση, γεγονός που καθιστά τη στήριξη μιας σταθερής οικονομικής ανάπτυξης έργο δυσεπίτευκτο. Το μέγεθος του πληθυσμού, ωστόσο, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη (βλέπε αντίστοιχα Ελβετία και Σιγκαπούρη), αντίθετα με την πεποίθηση πολλών. Αυτό που έχει σημασία όμως είναι, αν αυτός ο πληθυσμός -μικρός ή μεγάλος- αυξάνεται ή μειώνεται. Σύμφωνα με τις μελέτες του οικονομικού αναλυτή Ρουσίρ Σάρμα, μια χώρα μπορεί να εξασφαλίσει σταθερή οικονομική ανάπτυξη μόνο αν ο πληθυσμός των οικονομικά ενεργών πολιτών της αυξάνεται κατά τουλάχιστον 2% κάθε χρόνο. Αν δεν αυξάνεται τόσο, ή , αν μειώνεται, τότε η διατήρηση σταθερών ρυθμών ανάπτυξης είναι σχεδόν αδύνατη.
Η σημερινή κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας ότι ο δείκτης γονιμότητας στην Ελλάδα είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη, και πολύ χαμηλότερος από το όριο αναπλήρωσης, λαμβάνει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και την πρόληψη των υπαρξιακών κινδύνων, που αυτό μπορεί να δημιουργήσει στο σύστημα συνταξιοδότησης, υγείας, την οικονομία και την εθνική ασφάλεια. Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στο συνέδριο του Economist για τις δημογραφικές προκλήσεις και τις πολιτικές για την ισότητα των δύο φύλων, αναφέρθηκε στα νέα μέτρα της κυβέρνησης που έρχονται να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της υπογεννητικότητας, καθώς και τις συνέπειές της.
Το νέο πρόγραμμα «νταντάδες της γειτονιάς», που θα χρηματοδοτηθεί από το νέο ΕΣΠΑ, θα παρέχει οικονομική ενίσχυση για τη φύλαξη βρεφών από δύο μηνών έως 2,5 ετών, είτε εντός της οικογενειακής εστίας, είτε στο σπίτι πιστοποιημένου παιδαγωγού-φροντιστή, που επιλέγεται από ειδικό μητρώο, σε περιοχές, όπου δεν υπάρχουν βρεφονηπιακοί σταθμοί.
Με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης δημιουργούνται μονάδες παιδικής μέριμνας σε 120 μεγάλες επιχειρήσεις. Οι εργαζόμενες μητέρες θα μπορούν να αφήνουν βρέφη και νήπια σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους φύλαξης μέσα στις επιχειρήσεις που εργάζονται. Σε πρώτη φάση θα εξυπηρετηθούν 2.500 παιδιά. Παράλληλα, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάπτυξης η δημιουργία 50.000 νέων θέσεων για βρέφη και νήπια σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και η προώθηση της δημιουργίας 150 νέων Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών. Το Ταμείο Ανάπτυξης με στοχευμένα προγράμματα απασχόλησης στηρίζει ήδη μητέρες που έμειναν εκτός αγοράς εργασίας και δυσκολεύονται να επανέλθουν στον εργασιακό στίβο. Πριν μερικές ημέρες, ανακοινώθηκε ειδικό πρόγραμμα για 10.000 νέες θέσεις εργασίας, στο οποίο οι άνεργες μητέρες θα έχουν προνομιακή μεταχείριση.
Ο Κωστής Χατζηδάκης αναφέρθηκε, τέλος, στην καινοτόμα -για τα ελληνικά δεδομένα- ασφαλιστική μεταρρύθμιση που αφορά τους νέους και τις επικουρικές συντάξεις στο εξής: Το ασφαλιστικό σύστημα θωρακίζεται απέναντι στον δημογραφικό κίνδυνο και οι υψηλότερες συντάξεις διασφαλίζονται μέσω των ατομικών κουμπαράδων. Το νέο σύστημα θα ισχύσει για αυτούς που εισέρχονται στην αγορά εργασίας από 1/1/2022 και, εφόσον το επιθυμούν, για τους νέους κάτω των 35 ετών.
Τα παραπάνω μέτρα έρχονται σε συνέχεια εκείνων που ήδη εφαρμόζονται για την καταπολέμηση του δημογραφικού προβλήματος από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και αφορούν, για παράδειγμα, τις πρωτοβουλίες για θέματα υπηρεσιών παιδικής μέριμνας και φροντίδας, όπως η αύξηση της χρηματοδότησης και η διεύρυνση των κριτηρίων για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα των “voucher” για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί αφορούν την άμεση στήριξη των οικογενειών με παιδιά, όπως είναι η χορήγηση επιδόματος γέννησης 2.000 ευρώ για όλα τα παιδιά που γεννιούνται στη χώρα, η αύξηση αφορολογήτου ορίου στα 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, η μείωση του ΦΠΑ για βρεφικά είδη από 24% σε 13% και των πολύτεκνων οικογενειών.
Ο νόμος για την Προστασία της Εργασίας θέσπισε μέτρα για την προώθηση της συμφιλίωσης επαγγελματικής-προσωπικής ζωής και την ενίσχυση της ισότητας των φύλων, δηλαδή την αύξηση των προβλεπόμενων αδειών για γονείς και φροντιστές, την πληρωμένη γονική άδεια για δύο μήνες και για τους δύο γονείς από τον ΟΑΕΔ, το δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας για γονείς παιδιών έως 12 ετών, τη θεσμοθέτηση νέου πλαισίου για την τηλεργασία. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, και τη χορήγηση κινήτρων για τον επαναπατρισμό επιστημόνων, που έφυγαν από τη χώρα τα χρόνια της κρίσης, ένα εκ των οποίων είναι και η μείωση του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης κατά 50% για μια 7ετία. Από τα 500 άτομα που εργάζονται στο νέο Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, το 15% είναι Έλληνες του εξωτερικού που αποφάσισαν να επιστρέψουν.
Αυξάνεστε και πληθύνεστε, λοιπόν, και με τη βοήθεια του κράτους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα, europarl.europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Νέα κυβερνητικά μέτρα κατά του δημογραφικού προβλήματος, ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
