Του Σπύρου Νότη,
Πρόκειται, αναμφίβολα, για το πιο πολυσυζητημένο θέμα μεταξύ των επενδυτών και ανθρώπων που ασχολούνται με τις αγορές. Bέβαια, είναι και η πιο αναδυόμενη αγορά στους χρηματιστηριακούς κόλπους με πολύ πιστούς υποστηρικτές που πιστεύουν πως είναι το μέλλον και θα αντικαταστήσουν σε βάθος χρόνου όλα τα συμβατικά νομίσματα. Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν πάνω από 4.000 διαφορετικά κρυπτονομίσματα και δημιουργούνται συνεχώς καινούργια από μεμονωμένους προγραμματιστές, ομάδες προγραμματιστών, ακόμα και ολόκληρες εταιρείες, οι οποίες εκμεταλλεύονται το ρεύμα της εποχής και λανσάρονται στις αγορές μέσω δικού τους κρυπτονομίσματος. Το Bitcoin, όμως, εκτός του ότι είναι αυτό με τη μεγαλύτερη ισοτιμία, έχει θέσει και τις βασικές αρχές για τη δημιουργία των υπολοίπων κρυπτονομισμάτων.
Ας τα πιάσουμε, όμως, από την αρχή. Η ιστορία με το Bitcoin, αρχίζει και επίσημα το 2008, όταν και έκανε ντεμπούτο με ένα “White Paper”. Ένα κείμενο μόλις 8 σελίδων που περιέγραφε μια θεωρία για το πρώτο νόμισμα με κρυπτογράφηση. Στις 3 Ιανουαρίου 2009, ο Satοshi Nakamoto από τη θεωρία πέρασε στην πράξη, δημιουργώντας το πρώτο block που περιείχε τα πρώτα 50 Bitcoins. Ο κώδικας του πρώτου block περιείχε ένα μήνυμα: το πρωτοσέλιδο από τους Times του Λονδίνου, που ανάφερε ότι θα χρειαστεί και δεύτερο πακέτο διάσωσης για τις τράπεζες. Ήταν η περίοδος που το σκάσιμο της φούσκας των ενυπόθηκων δανείων είχε οδηγήσει σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, με τις παγκόσμιες κυβερνήσεις να δαπανούν πακτωλό χρημάτων, προκειμένου να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα. Η πρόθεσή του ήταν σαφής και επαναστατική — να καταρρίψει μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, την τραπεζοκρατία!
Μέσα από τις στάχτες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, δημιουργήθηκε η ιδέα του Bitcoin, ένα ψηφιακό, παραστατικό νόμισμα, το οποίο λειτουργεί ως ένα αποκεντρωμένο σύστημα πληρωμών αποτελούμενο από ομότιμους χρήστες, το οποίο δε βασίζεται σε κάποια κεντρική αρχή, όπως η κρατική τράπεζα μιας χώρας. Ολόκληρη η δομή του Bitcoin είναι ανοιχτού κώδικα, κάτι που δίνει τη δυνατότητα σε οποιονδήποτε προγραμματιστή στον κόσμο να δει πώς λειτουργεί. Το Bitcoin βασίζεται στην τεχνολογία blockchain, μια μέθοδος δημιουργίας, διατήρησης και ενημέρωσης βάσεων δεδομένων. Με λίγα λόγια, είναι σαν κιβώτιο με πληροφορίες, που όταν γεμίζει, σφραγίζεται, κλείνει και μπαίνει σε μια αλυσίδα κιβωτίων, η οποία συνεχίζει να γεμίζει και συνεχίζεται επ’ άπειρον ή, τέλος πάντων, όσο η πληροφορία μαζεύεται. Στην περίπτωση του Bitcoin, η τεχνολογία του blockchain χρησιμοποιείται ως ανώνυμο αρχείο συναλλαγών, ουσιαστικά ένα ψηφιακό τετράδιο συναλλαγών με το ποιος έχει δώσει σε ποιον και πόσα ακριβώς νομίσματα. Εύλογα κανείς θα απορούσε πώς επιτυγχάνεται η εξασφάλιση της γνησιότητας των συναλλαγών αυτών, μιας και η τεχνολογία πολλές φορές δίνει τη δυνατότητα σε επίδοξους χάκερ να εισβάλλουν και να υποκλέψουν πληροφορίες και χρήμα.
Για αυτό, λοιπόν, έχουν προβλέψει οι δημιουργοί του, με κρυπτογραφική μέθοδο. Από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί μία συναλλαγή, θα γραφτεί σε πολλά αρχεία υπολογιστών και η εγκυρότητά της θα προκύπτει από ιδιαίτερα περίπλοκες μαθηματικές εξισώσεις, οι οποίες επαληθεύονται ταυτόχρονα από πολλούς χρήστες. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η τεχνολογία blockchain προσφέρει τεράστιο δίχτυ προστασίας στους χρήστες, κάνοντας τις συναλλαγές αυτές ίσως και τις πιο ασφαλείς στον κόσμο. Ωστόσο, για να μπορέσει να λειτουργήσει όλο αυτό το σύστημα, απαιτείται υπερμεγέθης υπολογιστική, ώστε να γίνουν όλοι οι απαραίτητοι υπολογισμοί ταυτόχρονα από τόσους πολλούς χρήστες, για να μπορέσει η πληροφορία να εξακριβωθεί.
Γιατί, όμως, το θεωρούμε χρήμα; Γιατί το Bitcoin, δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από ψηφιακός πόντος επιβράβευσης, επιβραβεύοντας τους χρήστες που έχουν καταβάλλει την υπολογιστική ισχύ προκειμένου να υλοποιηθεί η επαλήθευση. Παραφράζοντας το παραπάνω, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως η διαδικασία με την οποία ο υπολογιστής κάνει τους υπολογισμούς και ύστερα από εύλογο χρονικό διάστημα υπολογισμών, ο χρήστης λαμβάνει ένα ποσοστό του Bitcoin, το οποίο, όμως, τη σήμερον ημέρα έχει αρκετά μεγάλη αξία! Θεωρείται, επομένως, χρήμα, επειδή ο πόντος αυτός που εισπράττει είναι μεταβιβάσιμος και έτσι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο ανταλλαγής. Μπορεί να μην παράγει το Bitcoin εσωτερική αξία από μόνο του, αλλά παρέχει αξιοθαύμαστες αποδόσεις σε σχέση με άλλες τοποθετήσεις. Είναι ένα νόμισμα το οποίο έχει μια καθαρά ανοδική τάση στα έτη ζωής του και, αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, έχει σπάσει το φράγμα των 60.000$. Δεν πρέπει, όμως, να παραβλέψουμε ότι είναι ένα στοιχείο το οποίο εξαρχής παρουσίαζε σημαντική αστάθεια ως προς την άνοδο και την κάθοδό του, συνεπώς μιλάμε για μια κερδοσκοπική πράξη, η οποία ενέχει αρκετό κίνδυνο. Έχει υψηλή μεταβλητότητα κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι υπάρχει ένα περιορισμένο ποσό νομισμάτων και η ζήτηση για αυτά αυξάνεται κάθε μέρα. Η τιμή καθημερινά αυξομειώνεται σημαντικά, κάτι που αποθαρρύνει τους καταναλωτές να κρατούν Bitcoins. Η αλήθεια είναι πως γίνεται ένας τεράστιος ντόρος και ίσως μια μικρή δόση υπερβολής όταν τίθεται θέμα περί αποδόσεων των κρυπτονομισμάτων. Αν υποθέσουμε πως κάποιος επένδυε ένα κεφάλαιο 10.000$ στα μέσα του 2019, μια παράτολμη κίνηση, σύμφωνα με τον επενδυτικό κόσμο, σήμερα θα είχε γύρω στα 63.000$ μετά το τελευταίο πολύ ανοδικό ράλι. Σαφώς και δεν θα ήταν άσχημη, ούτε και αμελητέα περίπτωση κερδών, αλλά δεν μπορεί να παράξει τις υπεραξίες που όλος ο απλός κόσμος θα σκεφτόταν.
Ας μιλήσουμε για τα πλεονεκτήματα του Bitcoin. Όλες οι τεχνικές αναλύσεις αποβλέπουν πως έχει μια ισχυρή βάση και πιθανότατα θα έχει μια θετική πορεία στο εγγύς μέλλον, χωρίς να γνωρίζουμε το πόσο θετική θα είναι αυτή. Το νόμισμα αυτό παρέχει υψηλή ρευστότητα συγκριτικά με άλλες τοποθετήσεις ιδίας απόδοσης και ρίσκου. Διακρίνεται από ευκολία και ταχύτητα κατά τη χρήση, με μικρά κόστη συναλλαγών. Πολλοί θεωρούν ως θετικό πως το κράτος δεν έχει καμία εξουσία πάνω σε αυτό, αρά δεν τίθεται θέμα περί φορολόγησης ή αναζήτησης προέλευσης των χρημάτων των επενδυτών. Εκ των πραγμάτων, δεν υπάγεται σε έλεγχο ούτε από το τραπεζικό σύστημα, λειτουργώντας αυτόνομα. Εν συνεχεία, η ποσότητα των Bitcoins είναι μαθηματικά φραγμένη στα 21 εκατ. νομίσματα, οπότε κανείς δεν μπορεί να παράγει πάνω από αυτήν την ποσότητα. Αυτό σημαίνει ότι το νόμισμα αυτό δεν μπορεί να πληθωριστεί να πάρει κάποια αξία και ύστερα να τυπώνεται συνεχώς νέο χρήμα, οπότε και η αξία του να υποχωρήσει. Τέλος, η τεχνολογία του blockchain που αναλύσαμε, αποτελεί μια πραγματικά λαμπρή τεχνολογική ανακάλυψη που σίγουρα θα βοηθήσει σε μελλοντικές ενέργειες και θα γίνει η βάση για το καινοτομικό επιχειρείν.
Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθούμε και στα μειονεκτήματά του, ώστε να υπάρχει μια σφαιρική αντίληψη επί του θέματος. Αρχικά, τονίστηκε έντονα το ρίσκο που ενέχει μια τέτοια επένδυση και η υψηλή μεταβλητότητά της. Μπορεί στο τέλος του έτους να έχει φτάσει τα 200.000$, μπορεί και να μην υπάρχει καν είτε λόγω κάποιου προβλήματος στον κώδικα είτε λόγω της αποστροφής των επενδυτών κλπ. Η αξία του Bitcoin δεν είναι χρηστική, βασίζεται στην προοπτική της μεταπώλησης. Ακολούθως, δεν υπάρχει ένα πλαφόν τιμής σε σχέση με την αξία, αν κάποια στιγμή τα πράγματα δεν πάνε και τόσο ιδανικά.
Για να επεξηγηθεί ο παραπάνω συλλογισμός, ενδεικτικά θα αναφερθεί το παράδειγμα του χρυσού. Η αγορά χρυσού αποτελεί το πιο ασφαλές μέρος εναπόθεσης της αξίας για μελλοντική χρήση. Ακόμα και να καταβαραθρωθεί η τιμή του, δεν θα χάσει ποτέ την αξία του, καθώς θα μπορούμε να τον πουλήσουμε ως περιουσιακό στοιχείο (κοσμήματα, λίρες κλπ). Και τα δύο αυτά επιχειρήματα απομυθοποίησης του Bitcoin εντείνουν τις θεωρίες πως όλο αυτό πρόκειται περί «φούσκας». Δεν γνωρίζουμε το πότε ακριβώς θα σκάσει, αλλά ούτε εν τέλει αν όντως είναι. Το μόνο που είναι βέβαιο είναι πως παρουσιάζει όλες τις ιδιότητες μιας «φούσκας» από τεχνικής απόψεως, με την πορεία του να παρομοιάζεται με αυτήν την «φούσκας» Dot-com στις Η.Π.Α. το 2000. Επιπρόσθετα, ποιος είπε ότι το blockchain δεν παρουσιάζει ψεγάδια; Το ψηφιακό νόμισμα Bitcoin κοστίζει καθημερινά στον πλανήτη 25,2 εκατ. δολάρια σε ηλεκτρική ενέργεια. Αν και το Bitcoin λειτουργεί αποκλειστικά στον ψηφιακό χώρο, οι υπολογιστές που τροφοδοτούν το δίκτυο καταναλώνουν σημαντική ενέργεια. Επομένως, απαιτείται περισσότερη υπολογιστική ισχύς για την εξόρυξη Bitcoin, το οποίο μεταφράζεται σε μεγαλύτερη κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος.
Όσον αφορά για το αν μπορεί να σταθεί ως γενικά αποδεκτό μέσω πληρωμής με τα χαρακτηριστικά του κοινού —όπως το γνωρίζουμε όλοι— νομίσματος, η απάντηση μάλλον θα είναι καταφατική. Ένα νόμισμα, πρέπει πρωτίστως να αντιπροσωπεύει σταθερή συναλλαγματική αξία και να μην μεταβάλλεται καθημερινά η αξία του, καθώς έτσι δεν ενθαρρύνεται ο βασικός πυλώνας της οικονομίας, που είναι η κατανάλωση. Συγκεκριμένα, αν γνωρίζεις ότι 10 ευρώ σήμερα σε κάποιες μέρες θα αξίζουν 100 ευρώ, δεν πρόκειται να τα ξόδευες. Στην πραγματικότητα, όλα τα κοινά νομίσματα ενέχουν κάποιο μικρό πληθωρισμό προκειμένου να παρακινήσει και να αυξήσει την κατανάλωση, εν αντιθέσει με το Bitcoin. Επίσης, δεν είναι συμβατό με νομισματική πολιτική, που σημαίνει ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να αυξομειώνει το επιτόκιο για να αποφεύγει η εκάστοτε οικονομία βραχυχρόνιες πιέσεις. Σημαντικό παράγοντα θα παίξουν και οι στάσεις των κρατών απέναντί του. Ήδη αρκετά κράτη, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας, προσπαθούν να το ελέγξουν επικαλούμενες Εθνική Ασφάλεια, αφού μέσω αυτού του νομίσματος χρηματοδοτείται η ανομία, η τρομοκρατία, ρυπαίνεται βάναυσα το περιβάλλον και δεν έχει λαμβάνειν το κράτος, διότι δεν φορολογούνται οι καταθέσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η επική ιστορία του Bitcoin, euro2day. Διαθέσιμο εδώ.
- Το bitcoin κοστίζει 25 εκατ. δολάρια ημερησίως σε ηλεκτρική ενέργεια, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Should You Invest In Bitcoin Now?, iMoney. Διαθέσιμο εδώ.
- Η τεχνολογία Blockchain, οι εφαρμογές της και οι νομικές πτυχές της, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
