Η 60η επέτειος της Αλγερίας: Τα «εφιαλτικά» γεγονότα του 1961

Της Αναστασίας Παναγοπούλου,

Γυρνώντας τις σελίδες της ιστορίας του Αλγερινού έθνους, θα επιστήσουμε την προσοχή μας στο μελανό αυτό σημείο της 17^ης Οκτωβρίου του 1961, δηλαδή την επέτειο των Αλγερινών, το οποίο έχει αποτελέσει ένα από τα πιο σκοτεινά γεγονότα της ιστορίας του κόσμου, και συνάμα έχει σηματοδοτήσει τον «εφιάλτη» για πολλές Αλγερινές οικογένειες. Ιστορικοί αναφέρουν, ότι τουλάχιστον 120 Αλγερινοί διαδηλωτές σκοτώθηκαν από την αστυνομία του Παρισιού κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων ενάντια στις πολιτικές διακρίσεων.

Παρ’ όλο που η Γαλλία θεωρείται ως μία χώρα με βαθιά ριζωμένες, στην κοσμοθεωρία της, τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας και ούσα ένα σύμβολο της δημοκρατίας, στην προκειμένη περίπτωση φαίνεται να παραμένει φαινομενικά ως ένα τέτοιο σύμβολο, εφόσον η ειρηνική αυτή διαδήλωση που κατέληξε σε τραγωδία, σημάδεψε έντονα τον αποικιοκρατικό αγώνα της Αλγερίας. Tο 1830, η Αλγερία, τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έως τότε, καταλήφθηκε από τις γαλλικές δυνάμεις, οι οποίες την μετέτρεψαν το 1848 με την ανακήρυξη του Συντάγματος σε «γαλλικό έδαφος». Στην διάρκεια αυτών των χρόνων, έως και το 1954 που σηματοδότησε την έναρξη του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, η Αλγερία και η Γαλλία βρίσκονταν συνεχώς σε μία τεταμένη κατάσταση μέσα από ένοπλες εξεγέρσεις, λόγω της άνισης μεταχείρισης των Αλγερινών από την πλευρά των Γάλλων και το αίσθημα της υπονόμευσης που ενέπνεαν στο έθνος τους. Η κατάσταση αυτή άρχισε να εντείνεται με την δημιουργία του πολιτικού κόμματος FLN (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο της Αλγερίας), το οποίο ήταν εμπνευσμένο από τους αντιαποικιακούς αγώνες μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ίσως, μάλιστα, η δημιουργία αυτού του κόμματος, να έθεσε και τις εναρκτήριες γραμμές για τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας του 1954, καθώς και των αιματοχυσιών που ακολούθησαν, λόγω των έντονων βιαιοπραγιών του Γαλλικού Στρατού ως αντίποινα στον αντιαποικιακό αγώνα των Αλγερινών.

Στην χρόνια αυτή σύγκρουση, το 1958, η Γαλλία, γνωρίζοντας της αδυναμίας της να επικρατήσει έναντι της Αλγερίας, άρχισε να υιοθετεί, με εμπνευστή τον τότε Γάλλο Πρόεδρο της Δημοκρατίας Charles de Gaulle, την έως τότε δυνατή λύση, η οποία ήταν η παραχώρηση της αυτονομίας της Αλγερίας ως κράτους-εταίρου της Γαλλίας, γεγονός που δεν αντιπροσώπευε και δεν ικανοποιούσε καμία από τις δύο πλευρές. Οι συγκρούσεις συνεχίζονταν αδιάκοπτα μέχρι και τον Μάιο του 1961, όπου και άρχισε να διαφαίνεται η θέληση για ειρηνικές διαπραγματεύσεις, στις οποίες όμως στάθηκε εμπόδιο η δημιουργία της παραστρατιωτικής γαλλικής οργάνωσης (OSA).

Με την κατάσταση να εντείνεται μεταξύ των δύο αντίπαλων πολιτικών παρατάξεων, και φτάνοντας στο αποκορύφωμά της με την εντολή της απαγόρευσης της βραδινής κυκλοφορίας για τους Αλγερινούς και γενικά τους μουσουλμάνους, το FLN αποφασίζει να διοργανώσει μία μεγάλη διαδήλωση, παρά την μη έγκριση αυτής από την γαλλική αστυνομία, με την συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων Αλγερινών. Στην προσπάθειά τους αυτή, με επικεφαλής και εντολοδόχο τον Maurice Papon, η αστυνομία κινήθηκε κατά του FLN, προχωρώντας σε συλλήψεις. Παρά το γεγονός ότι η FLN είχε ειρηνικές βλέψεις, η αστυνομία θα επιτεθεί στους διαδηλωτές με «απάνθρωπο τρόπο και μέσα», όπως με πυροβολισμούς και βιαιοπραγίες. Η αγριότητα της αστυνομίας ξεπέρασε τα όρια «ξεβράζοντας» χιλιάδες πτώματα Αλγερινών στον ποταμό Σηκουάνα και τα οποία σπρώχτηκαν από τη γέφυρα του Νεϊγί. Το γεγονός αυτό αποτελεί μελανό σημείο στην ιστορία της Αλγερίας, καθώς έχει στιγματίσει το αλγερινό έθνος με την απώλεια τόσων ανθρώπινων ψυχών και το οποίο εδώ και δεκαετίες προσμένει την παραδοχή της Γαλλίας για τον αποτροπιασμό αυτού του «κρατικού εγκλήματος».

Η Γαλλία μέχρι σήμερα προτιμούσε να επισκιάζει το απάνθρωπο αυτό έγκλημα, καθώς κάτι τέτοιο συγκρούεται με την κοσμοθεωρία της και την ιδεολογία της, με εξαιρέσεις κάποιες δηλώσεις προηγούμενων Προέδρων. Σήμερα, όμως, το γεγονός αυτό καθίσταται πιο επίκαιρο από ποτέ, λόγω των αυξανόμενων κοινωνικών κινημάτων που απαιτούν φυλετική δικαιοσύνη και τερματισμό των βιαιοπραγιών και της αυθαίρετης συμπεριφοράς της αστυνομίας. Πρόσφατα, μάλιστα, ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron, με αφορμή την 60^η επέτειο, παρέστη σε τελετή στη μνήμη των θυμάτων της γέφυρας Bezons και παραδέχθηκε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από την γαλλική αστυνομία την «μαύρη νύχτα» της 17^ης Οκτωβρίου με επικεφαλής τον Maurice Papon, αποσιωπώντας, όμως, για ακόμη μια φορά για το φυλετικό και ρατσιστικό πρόσημο που είχε λάβει η υπόθεση αυτή. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως η θέση του είναι αρκετά διπλωματική την συγκεκριμένη περίοδο εν όψη των εκλογών που επρόκειτο να πραγματοποιηθούν τον επόμενο χρόνο.

Στην αντίπερα όχθη, υπερασπιστές του Αλγερινού έθνους, όπως ακτιβιστές ή ακόμα και ο Οϊσπούτι, δήλωσαν πως: «Είναι ένα γεγονός που ίσως να μην ήταν ποτέ τόσο επίκαιρο όσο είναι σήμερα, γιατί έχει να κάνει με την αστυνομική βία. Στη Γαλλία εδώ και μερικά χρόνια, ξέρουμε τι είναι αυτό. Και είναι επίσης θέμα συστημικού ρατσισμού».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Ο Μακρόν καταδικάζει την «ασυγχώρητη» σφαγή των Αλγερινών πριν από 60 χρόνια στο Παρίσι, Naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
• 17 Οκτωβρίου: Η μαύρη επέτειος του πολέμου της Αλγερίας, Athens Voice, διαθέσιμο εδώ
• The 1961 massacre of Algerians in France commemorated, Aljazeera News, διαθέσιμο εδώ