Της Γωγώς Θεοδωρακοπούλου,
Ο απόηχος της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον έχει αρχίσει να εγείρει τις ανησυχίες όχι μόνο της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και των ίδιων των ανθρώπων, μιας και έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές οι επιδράσεις των εσφαλμένων –θα έλεγε κανείς– επιλογών μας στον πλανήτη. Έτσι, τα τελευταία χρόνια, μια πληθώρα ανθρώπων από όλο τον κόσμο, παρατηρώντας τις επιπτώσεις που έχει η διατροφή που βασίζεται σε ζωικά προϊόντα, τόσο στα ίδια τα ζώα όσο και στο περιβάλλον, αποφάσισαν να ακολουθήσουν μια διαφορετική πορεία και να στραφούν σε πιο βιώσιμες, για το περιβάλλον, διατροφικές συνήθειες και να «ασπαστούν» μία vegan διατροφή.
Τι περιλαμβάνει, όμως, μια vegan διατροφή; Αναμφίβολα, μπορεί να χαρακτηριστεί ως η πιο αυστηρή μορφή χορτοφαγίας, καθώς αποτελεί έναν τρόπο ζωής, που προσπαθεί να αποκλείσει -όσο το δυνατόν περισσότερο– όλους τους τύπους εκμετάλλευσης των ζώων. Επομένως, δεν αποκλείει μόνο τη σάρκα των ζώων, αλλά και όλα τα ζωικά παράγωγα, όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά, το μέλι και γενικά, οτιδήποτε μπορεί να είναι ζωικής προέλευσης. Οι λόγοι οι οποίοι οδηγούν τους ανθρώπους να «ασπαστούν» τον βιγκανισμό μπορεί να είναι είτε ηθικοί –η βιομηχανία της κτηνοτροφίας βασίζεται στην ακραία εκμετάλλευση των ζώων– είτε περιβαλλοντικοί –δεν αποτελεί μυστικό το γεγονός ότι η εκτροφή βοοειδών είναι από τους κυριότερους ρυπαντές του πλανήτη– είτε και συνδυασμό των δύο. Έτσι, πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι ακολουθούν ένα vegan τρόπο ζωής (ποσοστό 3,5 φορές μεγαλύτερο από εκείνο του 2016).
Μιας και τα πλεονεκτήματα μιας αυστηρής χορτοφαγικής διατροφής είναι πολλά, τι αποτύπωμα θα άφηνε στο περιβάλλον, αν ακολουθούσαμε όλοι μια διατροφή βασισμένη αποκλειστικά σε vegan επιλογές;
Σύμφωνα με έρευνα, που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η διακοπή κατανάλωσης κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων από εκτρεφόμενα ζώα μπορεί να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως και 73% ανά άτομο, ενώ επίσης συμβάλει στην άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου, μιας και η κατανάλωσή τους αντιπροσωπεύει το 14,5% όλων των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων. Αυτό ισούται με τις εκπομπές αερίων κάθε αυτοκινήτου, τρένου, πλοίου και αεροσκάφους του πλανήτη.
Επιπλέον, η εκτροφή ζώων, που προορίζονται για κατανάλωση, απαιτεί τεράστιες ποσότητες γης. Το 45% της δασικής έκτασης του πλανήτη χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τον λόγο αυτό. Για να μπορέσει, όμως, να καλυφθεί η τεράστια ζήτηση κρέατος απαιτείται και η αποψίλωση των δασών. Κάθε δευτερόλεπτο εκκαθαρίζονται περίπου 1-2 στρέμματα γης του Αμαζονίου. Είναι γνωστό άλλωστε ότι η αποψίλωση των δασών αποτελεί μια από τις πιο κύριες αιτίες μαζικής εξαφάνισης άγριων ζώων, καταστρέφοντας έτσι τη βιοποικιλότητα των περιοχών αυτών. Αφαιρώντας, λοιπόν, από τη διατροφή μας το κρέας, η παγκόσμια κτηνοτροφία θα μειωθεί στο 70%, αφήνοντας αδέσμευτη δασική έκταση που ισοδυναμεί με την επιφάνεια των Η.Π.Α., της Κίνας, της Αυστραλίας και της Ευρώπης μαζί.
Σίγουρα, η vegan διατροφή προσφέρει άφθονα οφέλη τόσο στην υγεία των ανθρώπων, όσο και στον πλανήτη. Αναμφίβολα, η υιοθέτηση ενός τέτοιου τρόπου ζωής μπορεί να μειώσει δραματικά το αποτύπωμα που αφήνει στο περιβάλλον η κατανάλωση ζωικών τροφίμων. Παρόλα αυτά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το γεγονός πως ακόμα και τα προϊόντα της vegan διατροφής μπορούν εξίσου να βλάψουν τον πλανήτη, εάν καταναλωθούν σε μεγάλη ποσότητα.
Συγκεκριμένα, τα υποκατάστατα γάλακτος, όπως για παράδειγμα το γάλα αμυγδάλου, απαιτούν τουλάχιστον 74 γαλόνια νερού για την παραγωγή ενός μόνο ποτηριού – το οποίο ισοδυναμεί με κάτι περισσότερο από ένα απλό ντους! Επιπλέον, σύμφωνα με το Water Footprint Network, χρειάζονται 2.000 λίτρα νερό για κάθε 1 κιλό αβοκάντο. Αυτό είναι 4 φορές η ποσότητα που απαιτείται για τον ίδιο όγκο πορτοκαλιών και 10 φορές περισσότερο από ό, τι για τις ντομάτες. Καθώς αυξάνεται η δημοτικότητά τους, έχει δημιουργήσει απροσδόκητες περιβαλλοντικές συνέπειες. Στο Μεξικό, για παράδειγμα, η ζήτηση για αβοκάντο έχει οδηγήσει σε παράνομη καταστροφή των δασών από αγρότες, που επιθυμούν να επωφεληθούν από αυτές τις ολοένα και πιο πολύτιμες καλλιέργειες. Τέλος, σύμφωνα με την Helen Breewood, βοηθό έρευνας στο Food Climate Research Network (FCRN), ο εφοδιασμός τροπικών φρούτων στις χώρες –φαινόμενο γνωστό και ως «μίλια τροφίμων»- δεν αποτελεί το καλύτερο μέτρο βιωσιμότητας, μιας και μεταφέρονται αεροπορικώς αφήνοντας τεράστιο αποτύπωμα άνθρακα παγκοσμίως.
Εν κατακλείδι, είναι προφανές πως μια διατροφή βασισμένη σε προϊόντα μη ζωικής προέλευσης αποτελεί μια «ανάσα», τόσο για το περιβάλλον όσο και για την υγεία των ανθρώπων. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει, αλλά ούτε και να ακολουθήσει μια διατροφή με μηδενικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Το πιο σημαντικό είναι όχι μόνο το τι θα επιλέξουμε να καταναλώσουμε, αλλά και από πού. Θα πρέπει, δηλαδή, να ενημερωνόμαστε σχετικά με την προέλευση των τροφίμων, διότι, όπως είδαμε, ακόμη και τα vegan friendly προϊόντα μπορούν να μολύνουν εξίσου το περιβάλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Is a vegan diet better for the environment?, BBC News, διαθέσιμο εδώ
- Why going vegan is one of the best things you can do for the environment, Forks Over Knives, διαθέσιμο εδώ
- Going Vegan: An Effective Way to Reduce Environmental Impact, Vegan Outreach, διαθέσιμο εδώ
