Της Άννας – Νικολέτας Γρίβα,
Την εβδομάδα 4-10 Οκτωβρίου εορτάστηκε, όπως κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος. Ο εορτασμός αυτός αποτελεί πρωτοβουλία του ΟΗΕ και έχει ως στόχο την προβολή της συνεισφοράς της επιστήμης και της τεχνολογίας στη βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης. Η εβδομάδα ξεκινά και τελειώνει με δύο σημαντικές επετείους, αφού στις 4 Οκτωβρίου 1957 η Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε τον μη επανδρωμένο δορυφόρο Σπούτνικ 1, σημαίνοντας μία νέα εποχή στην εξερεύνηση του διαστήματος, ενώ στις 10 Οκτωβρίου 1967 υπογράφθηκε η Διεθνής Συνθήκη για το Διάστημα. Κάθε χρόνο ο εορτασμός λαμβάνει μία συγκεκριμένη θεματική, με τη φετινή να μην είναι άλλη από τις «Γυναίκες στο Διάστημα».
Τη θεματική αυτή έχει και η πολυβραβευμένη και υποψήφια για Oscars, Golden Globes και Academy Awards, ταινία «Αφανείς Ηρωίδες», που έχει βασισθεί σε αληθινά γεγονότα. Η πλοκή εστιάζει στη ζωή τριών Αφροαμερικανίδων μαθηματικών, των Katherine Goble Johnson (Taraji. P. Henson), Dorothy Vaughan (Octavia Spencer) και Mary Jackson (Janelle Monae), οι οποίες εργάζονται στη NASA τη δεκαετία του ‘60, όταν η διαμάχη μεταξύ των Η.Π.Α. και της Σοβιετικής Ένωσης για την «κατάκτηση» του διαστήματος βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Οι τρεις αυτές ιδιοφυείς γυναίκες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην εκτόξευση του αστροναύτη John Glenn, του πρώτου Αμερικανού που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη. Παρά την έντονα ρατσιστική και σεξιστική συμπεριφορά συναδέλφων απέναντι στο πρόσωπό τους, καταφέρνουν με αυτόν τον τρόπο να αποδείξουν την αξία τους και να επιτελέσουν πολύτιμο έργο, αποτελώντας έμπνευση για κάθε θύμα κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων, αλλά κυρίως, για κάθε γυναίκα που τόλμησε ποτέ να ονειρευτεί. Αναμφίβολα, λοιπόν, αξίζει να διαβάσει κανείς τις βιογραφίες των τριών αυτών -όχι πλέον αφανών- ηρωίδων.
Η Katherine Goble Johnson (1918-2020) γεννήθηκε στη Δυτική Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών. Αποφοίτησε από το σχολείο στα 14, ενώ το 1937 αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο με την υψηλότερη δυνατή διάκριση (summa cum laude) με προπτυχιακό στα γαλλικά και τα μαθηματικά. Είκοσι χρόνια μετά, ούσα ήδη παντρεμένη με τρία παιδιά, εγκατέλειψε την καριέρα της ως δασκάλα και ανέλαβε τη θέση μαθηματικού ερευνητή στη NACA (National Advisory Committee for Aeronautics), πρόγονο της NASA (National Aeronautics and Space Administration). Κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας της, σημείωσε πληθώρα επιτευγμάτων, με πιο εντυπωσιακό τους μαθηματικούς υπολογισμούς της, που αποδείχθηκαν ακριβέστεροι από αυτούς των υπολογιστών, όταν αυτοί χρησιμοποιήθηκαν για την εύρεση της τροχιάς διαστημικών αποστολών.
Η Dorothy Vaughan (1910-2008) γεννήθηκε στο Μιζούρι των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 1929 έλαβε το πτυχίο της στα μαθηματικά, παντρεύτηκε, και εργάστηκε ως δασκάλα μαθηματικών. Το 1943 άρχισε να δουλεύει για το West Area Computing unit της NACA, μία ομάδα Αφροαμερικανίδων μαθηματικών, γνωστών και ως «ανθρώπινοι υπολογιστές», που πραγματοποιούσαν περίπλοκους υπολογισμούς και ανέλυαν δεδομένα για τους αεροναυπηγούς μηχανικούς. Παρά την τότε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού της NACA, έγινε υπεύθυνη της ομάδας αυτής το 1949, γεγονός που την κατέστησε το πρώτο έγχρωμο διευθυντικό στέλεχος της NACA και μία από τις ελάχιστες γυναίκες που κατείχαν τέτοιου είδους θέση. Το 1958 έγινε μέλος του Analysis and Computation Division της πλέον ιδρυθείσας NASA, και έγινε ειδικός στη γλώσσα προγραμματισμού FORTRAN, αφού είχε ξεκινήσει η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.
H Mary Jackson (1921-2005) γεννήθηκε στη Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών. To 1942 έλαβε το πτυχίο της στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, και αναζήτησε δουλειά ως δασκάλα, βιβλιοθηκονόμος και αργότερα υπεύθυνη υποδοχής. Το 1951 προσλήφθηκε από τη NACA στο τμήμα West Computer ως μαθηματική ερευνήτρια και το 1953 μεταφέρθηκε στο Compressibility Research Division. Εξαιτίας των έντονων φυλετικών διακρίσεων που κυριαρχούσαν στον εργασιακό της χώρο, αργότερα σκέφθηκε να παραιτηθεί, όμως μετά από συζήτηση με προϊστάμενό της που αναγνώρισε την αξία της, αποφάσισε αντ’ αυτού να παρακολουθήσει μαθήματα μηχανικής, γεγονός που τη βοήθησε να προαχθεί σε αεροναυπηγό μηχανικό, την πρώτη έγχρωμη γυναίκα μηχανικό της NASA.
Παρά της προόδους που έχουν λάβει χώρα από την εποχή των τριών ηρωίδων μέχρι σήμερα στον τομέα των διακρίσεων στον χώρο εργασίας, ο δρόμος προς την πλήρη ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών σ’ αυτόν τον τομέα παραμένει μακρύς. Είναι καίριο επομένως, εμπνευσμένοι από τα τρία αυτά πρότυπα γυναικών και επιστημόνων στον τομέα της διαστημικής, η ζωή και το έργο των οποίων με λεπτομέρεια και δεξιοτεχνία παρουσιάστηκαν από τον σκηνοθέτη Theodore Melfi στην ταινία «Αφανείς Ηρωίδες», να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο αύριο για τις γυναίκες όχι μόνο στον τομέα της διαστημικής, αλλά και σε κάθε γνωστή στον άνθρωπο επιστήμη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παγκόσμια Εβδομάδα Διαστήματος, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- World Space Week, , worldspaceweek.org, διαθέσιμο εδώ
- Αφανείς ηρωίδες, imdb.com, διαθέσιμο εδώ
- Katherine Goble Johnson (1918-2020), blackpast.org, διαθέσιμο εδώ
- Dorothy Vaughan, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
- Mary Jackson, biography.com, διαθέσιμο εδώ
- ‘Hidden Figures’, envelope.latimes.com, διαθέσιμο εδώ
- Cast and Crew, hiddenfigures.com, διαθέσιμο εδώ
