Της Εμμανουέλας Μπουλταδάκη,
Όταν ο José Antonio Maria ξανοίχτηκε με τη βάρκα του στην ακτή της πόλης Ουέλβα, στην Ισπανία, στις 30 Απριλίου 1943, για να ψαρέψει σαρδέλες, δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα ήταν ο μοχλός που θα έθετε σε λειτουργία μία από τις πιο παράξενες ιστορίες κατασκοπείας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλές φορές, στα τέσσερα χρόνια που μαινόταν ο πόλεμος, ο José είχε δει να επιπλέουν στο νερό συντρίμμια ναυαγίων από μακρινές μάχες. Εκείνη, όμως, την ημέρα, η άμορφη μάζα που επέπλεε, ήταν το πτώμα ενός άντρα με στρατιωτική στολή κι ένα χαρτοφύλακα δεμένο πάνω του με αλυσίδα. Αφού ειδοποίησε τις Ισπανικές Αρχές, ο José γύρισε αμέριμνος στη δουλειά του. Πώς, όμως, βρέθηκε εκεί το συγκεκριμένο πτώμα;
Η ιστορία αρχίζει δύο μήνες πριν σ’ ένα σκοτεινό κελάρι του Ναυαρχείου του Whitehall, το επονομαζόμενο «Δωμάτιο 13», που είχε μετατραπεί σε έδρα ενός από τα τμήματα της Βρετανικής Μυστικής Υπηρεσίας. Μέσα σε αυτό το ανήλιαγο δωμάτιο δύο άντρες προσπαθούσαν να κατασκευάσουν την πιο απίστευτη επιχείρηση παραπλάνησης. Προσπαθούσαν, δηλαδή, να βρουν έναν αληθοφανή τρόπο για να περάσουν στους Γερμανούς ψεύτικες πληροφορίες σχετικά με την επικείμενη εισβολή των Συμμάχων στη Σικελία. Η Βρετανική Αντικατασκοπεία ήθελε να πείσει τις Δυνάμεις του Άξονα ότι οι Σύμμαχοι δεν θα εισβάλουν στη Σικελία, αλλά στην Ελλάδα (Κρήτη, Πελοπόννησο), καθώς και στη Σαρδηνία. Οι δύο αυτοί άντρες, που ήταν επικεφαλής μιας μυστικής ομάδας είκοσι ατόμων, ήταν ο Charles Christopher Cholmondeley, ένας 25χρονος σμηναγός, και ο Ewen Samuel Montagu, ένας 42χρονος πλωτάρχης και διαπρεπής νομικός στην πολιτική του ζωή.
Ο Cholmondeley και ο Montagu έψαχναν για το «σωστό» πτώμα, δηλαδή ένα πρόσφατο ανδρικό πτώμα, χωρίς τραύματα, σε στρατεύσιμη ηλικία και χωρίς συγγενείς και φίλους που θα το αναζητούσαν. Βρήκαν το ιδανικό πτώμα στο νεκροτομείο του νοσοκομείου Saint Pancras, στο πρόσωπο του Glyndur Michael, ενός 34χρονου Ουαλού αστέγου, που ηθελημένα ή κατά λάθος είχε πιει μια μεγάλη δόση ποντικοφάρμακου λίγες μέρες πριν. Για να γίνει πιστευτό το ψέμα, δημιούργησαν για το πτώμα μια νέα προσωπικότητα και ταυτότητα. Ο άστεγος Glyndur Michael μεταμορφώθηκε στον ταγματάρχη των πεζοναυτών William Martin. Ο άτυχος ταγματάρχης Martin υποτίθεται πως έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό ατύχημα, ενώ μετέφερε άκρως απόρρητες επιστολές, πνίγηκε και το πτώμα του ξεβράστηκε στις ακτές της Ουέλβα. Ο πραγματικός William Martin είχε πάρει απόσπαση κι εκπαίδευε Αμερικανούς πιλότους στο Rhode Island. Αποφάσισαν να δώσουν στην επιχείρηση το κωδικό όνομα «Κιμάς» (Operation Mincemeat).
Αφού έγιναν οι απαραίτητες προετοιμασίες, το πτώμα τοποθετήθηκε σ΄ ένα ειδικά σχεδιασμένο κυλινδρικό δοχείο, βάρους 180 κιλών, παραγεμισμένο με ξηρό πάγο, για την καλύτερη διατήρησή του. Στις 19 Απριλίου 1943, το υποβρύχιο HMS Seraph, με διοικητή τον υποπλοίαρχο Bill Jewel, ξεκίνησε για το δεκαήμερο ταξίδι του. Η αποστολή του ήταν άκρως μυστική και σκοπός της ήταν να μεταφέρει και να αφήσει στην ακτή της πόλης Ουέλβα το πτώμα που είχαν κρυμμένο στην καταπακτή των τορπιλών. Η επιχείρηση «Κιμάς» είχε αρχίσει.
Ο λόγος που η Βρετανική Αντικατασκοπεία επιθυμούσε διακαώς να φανεί ότι το πτώμα ενός πνιγμένου Βρετανού αξιωματικού, που μετέφερε απόρρητα μυστικά, ξεβράστηκε στις Ισπανικές ακτές ήταν απλός. Στην Ισπανία, μετά τον Εμφύλιο, κυβερνούσε το φασιστικό καθεστώς του στρατηγού Φράνκο, που ήταν φιλικά προσκείμενο στο ναζιστικό καθεστώς. Αν και η Ισπανία δήλωνε ουδέτερη χώρα, πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι της ήταν φιλοναζιστές. Δωροδοκούνταν, επίσης, από τους Γερμανούς κατασκόπους, που δρούσαν ανενόχλητοι στην Ισπανία, με τις ευλογίες του καθεστώτος του Φράνκο. Οι Βρετανοί ήταν σίγουροι ότι μόλις η Γερμανική Αντικατασκοπεία μάθαινε ότι υπήρχαν μυστικά έγγραφα υψίστης σημασίας, θα χρησιμοποιούσαν τις διασυνδέσεις τους με τους Ισπανούς, για να έρθουν αυτά τα έγγραφα στα χέρια τους.
Εννέα μέρες μετά την άφιξή τους στην Ουέλβα, τα πλαστά έγγραφα έφτασαν στα χέρια των Γερμανών, οι οποίοι τα αντέγραψαν και μετά από δύο ημέρες τα παρέδωσαν πίσω. Ο Ισπανός που παρέδωσε στους Γερμανούς τα έγγραφα ήταν ο αντισυνταγματάρχης Ramón Pardo Suarez. Στις 14 Μαΐου 1943, 25 ημέρες μετά την έναρξη της επιχείρησης «Κιμάς», έφτασαν στο Λονδίνο τα χαρμόσυνα νέα. Οι υποκλοπείς του Bletchley Park είχαν πιάσει μήνυμα του Γερμανού στρατηγού Alfred Jodl, που δήλωνε ότι στο κοντινό μέλλον αναμένεται μεγάλης κλίμακας απόβαση στη Νότια Ευρώπη (Ελλάδα).
Οι Γερμανοί είχαν καταπιεί το δόλωμα και είχαν «φάει τον Κιμά». Ο Montagu είπε χαρακτηριστικά: «Ο κατεψυγμένος φίλος μας» εκτέλεσε αισίως την αποστολή του. Οι Times του Λονδίνου δημοσίευσαν τον ηρωικό θάνατο του ψεύτικου ταγματάρχη William Martin. Η σορός του Glyndur Michael με τη νέα του ταυτότητα ως William Martin θάφτηκε στο νεκροταφείο της Ουέλβα με στρατιωτικές τιμές. Κάθε χρόνο τον Απρίλιο, μια Αγγλίδα τοποθετεί λουλούδια στον τάφο. Στην ταφόπλακά του είναι χαραγμένο ένα ρητό από τις ωδές του Οράτιου: Dulce et decorum est pro patria mori (Είναι τερπνό και αρμόζον να πεθαίνεις για την πατρίδα). Μπορεί ο Glyndur Michael να μην έδωσε τη ζωή του για την πατρίδα, αλλά την υπηρέτησε με τον θάνατό του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Macintyre, Ben (2012), Επιχείρηση Κιμάς, Αθήνα: Εκδ. Κλειδάριθμος
- Τζίμα, Αθηνά, Επιχείρηση “ΚΙΜΑΣ”. Το ιδιοφυές σχέδιο των Βρετανών για να παραπλανήσουν τους Γερμανούς με έναν κατάσκοπο…σώμα. Από την ιστοσελίδα Μηχανή του Χρόνου, διαθέσιμο εδώ
