Η 9η Οκτωβρίου στην Ιστορία

Του Νικόλαου-Νεκτάριου Δημητρά,

1604: Παρατηρείται για πρώτη φορά ο υπερκαινοφανής αστέρας που ονομάστηκε Supernova ή αλλιώς αστέρας του Κέπλερ. Όταν αναφερόμαστε σε υπερκαινοφανείς αστέρες ουσιαστικά πρόκειται για διαφορετικούς τύπους εκρήξεων, που συμβαίνουν στο τέλος της ζωής τους. Ο αστέρας του Κέπλερ είναι γαλαξιακός και η έκρηξη που παρατηρήθηκε απείχε από τη Γη 20.000 έτη φωτός. Ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Γιοχάνες Κέπλερ, ο οποίος ήταν Γερμανός μαθηματικός και αστρονόμος και τον αντιλήφθηκε στις 9 Οκτωβρίου, ενώ μερικές μέρες αργότερα (στις 17 Οκτωβρίου) έγραψε ένα μικρό σύγγραμμα στα Γερμανικά. Δύο χρόνια αργότερα, προχώρησε σε μια λεπτομερή ανάλυση στα λατινικά, την οποία και συμπεριέλαβε στο βιβλίο De Stella nova in pede Serpentani, που ήταν αποτέλεσμα της συστηματικής παρατήρησης και μελέτης του άστρου. Το έργο του Κέπλερ ήταν πολύ δύσκολο, δεδομένου ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε σαφής διαχωρισμός μεταξύ αστρονομίας και αστρολογίας. Ο Κέπλερ κατάφερε, όμως, να απεμπλακεί από τις προληπτικές ερμηνείες της εποχής του.

1820: Ξεκινά η ανεξαρτησία όλων των επαρχιών του Ισημερινού (του Εκουαδόρ δηλαδή) με την ανεξαρτησία του Guayaquil (Γκουαγιακίλ). Προκλήθηκε στο πλαίσιο των εθνικών εκδηλώσεων για την ανεξαρτησία των αποικιών, που είχε αρχίσει από τα τέλη του 18^ου αιώνα. Επηρεάστηκε από τις ιδέες που περιέβαλλαν την Αμερικανική και τη Γαλλική Επανάσταση. Το Εκουαδόρ εκείνη την εποχή ήταν ισπανική αποικία. Κύριο αίτιο της επανάστασης ήταν η οικονομική κρίση που αντιμετώπιζε όλη η Νότια Αμερική, εκτός από την επαρχία της Guayaquil, επειδή παρήγαγε κακάο, σκάφη και καπέλα από άχυρο, τα οποία είχαν προνομιακή θέση στην αγορά. Το Ισπανικό Στέμμα, ωστόσο, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του πολέμου εναντίον της Γαλλίας, αλλά και τα έξοδα για τις καταχρήσεις των μοναρχών προσπαθούσε να απομυζήσει τον πλούτο της επαρχίας, προκαλώντας έτσι την αντίδρασή της, η οποία τελικά οδήγησε και στην ανεξαρτησία. Κύριος φορέας των ιδεών, αλλά και των πράξεων που οδήγησαν στην ανεξαρτησία ήταν το κόμμα Forge of Vulcano. Στις 9 Οκτωβρίου 1820, επομένως, ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία της Guayaquil, η οποία διήρκεσε για δύο χρόνια, αφού στη συνέχεια ο Ισημερινός ανεξαρτητοποιήθηκε και την ενέταξε ως επαρχία του.

1981: Καταργείται και τυπικά η θανατική ποινή στη Γαλλία, αφού ουσιαστικά είχε καταργηθεί από το 1977, όταν δηλαδή έγινε και η τελευταία εκτέλεση θανατοποινίτη (19 Σεπτεμβρίου), του Hamida Djandoubi. Η πρώτη κατάργηση της ποινής είχε θεσμοθετηθεί στην πραγματικότητα το 1795, αλλά δίχως αποτέλεσμα, αφού ο Ναπολέων την επανέφερε το 1810. Η νομοθεσία του 1981 περί απαγόρευσης της ποινής επαληθεύτηκε με το Γαλλικό Σύνταγμα του 2007, το οποίο επίσης την καταργεί. Η Γαλλία ακολούθησε τη νομική σκέψη που επικράτησε τον 20^ο αιώνα, σύμφωνα με την οποία αυτός ο τρόπος τιμωρίας των εγκληματιών αποτελεί αδιανόητη προσβολή του πολιτισμού. Δεν είναι δυνατόν ένα σύστημα δικαιοσύνης να τιμωρεί σύμφωνα με την αρχή «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Δε μπορεί να πράττει όπως έπραξε ο δράστης. Άλλωστε, οι δικαστές δεν είναι πάντα αλάνθαστοι και η ετυμηγορία θα μπορούσε να είναι προϊόν πλάνης, χωρίς, όμως, το αποτέλεσμά της να μπορεί να αποτραπεί, όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες ποινές. Τέτοιες σκέψεις κατέκλυζαν τη Νομική Επιστήμη τον 20^ο αιώνα, που έθεταν στο επίκεντρο τον άνθρωπο και επιδίωκαν την τιμωρία του μέσω του σωφρονισμού.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• Pannekoek, Anton: A History of Astronomy, Dover Publications, New York, 1989
• Hoskin, Michael. The History of Astronomy: A Very Short Introduction. Oxford University Press, 2003
• Andrien, Kenneth J. and Lyman L. Johnson. The Political Economy of Spanish America in the Age of Revolution, 1750–1850. Albuquerque, University of New Mexico Press, 1994
• Anna, Timothy, Spain & the Loss of Empire. Lincoln, University of Nebraska Press, 1983
• Brading, D.A. The First America: The Spanish Monarchy, Creole Patriots and the Liberal State, 1492–1867. Cambridge University Press, 1991.
• Jean-Louis Harouel, Libres réflexions sur la peine de mort, Desclée de Brouwer, Paris, 2019
• Marc Hédrich, L’affaire Jules Durand, quand l’erreur judiciaire devient crime, Editions Michalon, Paris, 2020
• Benoît Garnot, La peine de mort en France du Moyen Âge à 1981, Belin, Paris, 2017