Της Κωνσταντίνας Κούγια,
Μία από τις διαχρονικές επιθυμίες της πλειοψηφίας των ανθρώπων που στη σύγχρονη εποχή έχει πάρει τη μορφή ανθρώπινης ανάγκης είναι η αναγνώριση και η συμπάθεια που αναζητούμε να αισθάνεται ο κόσμος για την προσωπικότητά μας. Λέξεις που επισφραγίζονται από την εκτίμηση του άλλου, δίνοντάς μας τον «τίτλο» της δημοφιλούς προσωπικότητας.
Βέβαια, σύμφωνα με μελέτες, επιβεβαιώνεται ότι κάποιοι άνθρωποι, έχοντας την ικανότητα να αντιλαμβάνονται τι σκέφτονται και τι αισθάνονται οι άλλοι, κατανοούν σύνθετες κοινωνικές καταστάσεις και ηγούνται των διαπροσωπικών τους σχέσεων. H Βιρτζίνια Σλότερ, πρόεδρος του Τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία, η οποία ηγήθηκε έρευνας μεταξύ παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας, τα οποία μπορούν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα, τα «πιστεύω» και τα «θέλω» των γύρω τους, δήλωσε ότι με βάση τη μελέτη τα παιδιά που διαθέτουν αυτή την κοινωνική ικανότητα φαίνεται να είναι και να παραμένουν πιο δημοφιλή στο σχολείο τους από τους συμμαθητές τους, που δεν μπορούν να κατανοήσουν τους γύρω τους.
Ο όρος «δημοφιλία» έχει αντικαταστήσει εκείνον της «δημοτικότητας» στην καθημερινότητά μας και σημεία των καιρών είναι η εικόνα, το «φαίνεσθαι» να έχει αντικαταστήσει την ουσία, το «είναι». Στις μέρες μας, η εμμονή στο φαινομενικό, το φαινόμενο του «φαίνεσθαι» παρουσιάζεται εντονότερο από κάθε άλλη εποχή μιας και η τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα έχουν εισβάλλει, λαμβάνοντας πρωταρχική θέση, στην καθημερινότητα και τις συναναστροφές μας. Η αβεβαιότητα, οι πρωτόγνωρες συνθήκες των τελευταίων χρόνων με την όξυνση της οικονομικής κρίσης και την εμφάνιση της πανδημίας, η απογοήτευση, ο φόβος και η απαισιοδοξία για το αύριο έχουν στρέψει την πλειοψηφία, κυρίως των νέων, στην πολύωρη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η ιατρική επιστήμη επιβεβαιώνει ότι η καλλιέργεια και η αύξηση των ποσοστών δημοτικότητας (δημοφιλίας) μέσω της διάδρασης με την τεχνολογία εκκρίνει στον ανθρώπινο οργανισμό τη χημική ουσία ντοπαμίνη. Οι χρήστες νιώθουν αρεστοί και αγαπητοί στον κόσμο, η ψηφιακή εικόνα και τα «φίλτρα» αυξάνουν τα επίπεδα της ευχαρίστησης αυτής ακόμα κι αν, τις περισσότερες φορές, η εικόνα αυτή δεν συνάδει με την πραγματικότητα. Η άρτια, ειδυλλιακή και αψεγάδιαστη εικόνα των χρηστών, αντίγραφα άκριτων στυλ και συμπεριφορών δημοφιλών χρηστών των κοινωνικών δικτύων μας μεταφέρει στην εποχή της ειδωλοποίησης ατόμων και στην εξιδανίκευσή τους.
Ωστόσο, στις μέρες μας δεν είναι λίγοι εκείνοι οι νέοι που συμφωνούν ότι δεν έχουν καλλιεργήσει τη δεξιότητά τους στην δημιουργία ολοκληρωμένων, φιλικών, διαπροσωπικών σχέσεων μιας και η χρήση της τεχνολογίας τους έδωσε τη «λύση» να μην μπουν στη διαδικασία να την εξασκήσουν. Το αποτέλεσμα είναι η συνειδητοποίηση ότι δεν έχουν πραγματικούς φίλους, ανθρώπους που θα μπορέσουν να στραφούν προς βοήθεια για να αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα της καθημερινότητάς τους. Οι δεσμοί φιλίας δεν είναι ουσιαστικοί αλλά επιφανειακοί μιας και αρκούνται μόνο στην εικόνα.
Τα κοινωνικά δίκτυα, όμως, δεν είναι απαραίτητα και κριτήριο αξιολόγησης της κοινωνικότητας ενός ατόμου. Ο δημοφιλής χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δε συνεπάγεται απαραίτητα ότι είναι και κοινωνικός ως άτομο. Η φιλτραρισμένη εικόνα και ο μεγάλος αριθμός των «ακολούθων» δε θα πρέπει να επιβεβαιώνει και την κοινωνικότητα ή μη του χρήστη. Μάλιστα, τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι η προσπάθεια επιβεβαίωσης της κοινωνικότητας του ατόμου μέσω της δημοφιλίας του στα μέσα δικτύωσης έχει πολλαπλασιάσει τις πιθανότητες εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης. Ερευνητές της μελέτης με τίτλο: «Το άγχος των online φίλων», που δημοσιεύτηκε στο Journal of Social Psychology, διαπίστωσαν ότι η ολιγοήμερη αποχή από τα κοινωνικά δίκτυα μειώνει τα επίπεδα του στρες στον ανθρώπινο οργανισμό.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άλλαξαν το κοινωνικό περιβάλλον και τις συνήθειες των ανθρώπων, κυρίως των νέων, σε παγκόσμιο επίπεδο με αδιαμφισβήτητη την επίδρασή τους στην καθημερινότητα και στη ροή της ζωής. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται να «δαιμονοποιούμε» τη λειτουργία τους μιας και μας επιτρέπουν, με την ορθή χρήση, τη σφαιρική εικόνα του κοινωνικού και παγκόσμιου περιβάλλοντος, καλύπτοντας έτσι ένα ευρύτατο φάσμα δραστηριοτήτων και κάλυψης ανθρώπινων αναγκών.
Συνεπώς, επιβάλλεται να παρατηρήσουμε προσεκτικά την ανθρώπινη συμπεριφορά, αν επιθυμούμε να γίνουμε πιο δημοφιλείς ουσιαστικά. Ανεξαρτήτως πράξεων και διαφορετικών χαρακτήρων, οι άνθρωποι καθοδηγούμαστε πάντα από συγκεκριμένες ανάγκες, κοινές για όλους, στις οποίες και οφείλουμε να εστιάσουμε. Η συνετή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το μέτρο και τα όρια θα επιτρέψουν στον νέο να βρει την ισορροπία ανάμεσα στην πραγματική ζωή και την φιλτραρισμένη εικόνα που του παρέχει η τεχνολογία. Η λέξη «υπομονή» και η σπουδαιότητά της είναι βέβαιο ότι θα του επιτρέψουν να μάθει τα όρια της κατάχρησης και του εθισμού προκειμένου να μην τα ξεπερνά και να οδηγηθεί σε ένα δημιουργικότερο και «αφιλτράριστο» μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Νέα γενιά και εθισμός στα social media, capital.gr, διαθέσιμο εδώ
