Του Μάριου Ντινάκους,
Η Γρενάδα, είναι μια νησιωτική χώρα στις Δυτικές Ινδίες και βρίσκεται στο νότιο άκρο του συμπλέγματος νησιών των Γρεναδινών. Βορειοδυτικά της χώρας, κείται το Τρινιντάντ και το Τομπάγκο, στα βορειανατολικά η Βενεζουέλα, ενώ βρίσκεται επίσης νοτιοδυτικά του Αγίου Βικεντίου και των Γρεναδινών. Έχει έκταση 348,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 112.523 (2020), ενώ η πρωτεύουσά της είναι το Σέιντ Τζόρτζις, ή ελληνιστί, Άγιος Γεώργιος.
Η εθνολογική σύνθεση της Γρενάδας αποτελείται κατά κύριο λόγο από φύλα που προέρχονται από την Αφρική. Οι άνθρωποι αυτοί ήρθαν στην περιοχή ως σκλάβοι. Επίσης, υπάρχουν αρκετές μειονότητες από τους ιθαγενείς που υπήρχαν στην περιοχή και πρόσφατα αρκετοί μετανάστες από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Επίσημη γλώσσα είναι τα αγγλικά, ενώ ομιλούνται και διάφορες διάλεκτοι των ιθαγενών, κυρίως από κατοίκους άνω των 60 ετών. Το μισό του πληθυσμού αποτελείται από Προτεστάντες, αρκετοί είναι και οι Ρωμαιοκαθολικοί, ενώ υπάρχουν μικρά σημαντικά τμήματα του πληθυσμού που ασπάζονται την πίστη του Ρασταφάριαν.
Σχετικά με τις διεθνείς σχέσεις, η χώρα αποτελεί μέλος της CARICOM (Καραϊβική Κοινότητα), της Κοινότητας Αμερικανικών Εθνών, ενώ έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών το 1974. Το επίσημο νόμισμα της χώρας είναι το Δολάριο Ανατολικής Καραϊβικής, που χρησιμοποιείται από έξι χώρες στην Ανατολική Καραϊβική. Το συγκεκριμένο νόμισμα εκδίδεται από την Κεντρική Τράπεζα Ανατολικής Καραϊβικής. Το πολίτευμα της χώρας είναι η Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, με μονάρχη την Ελισάβετ Β’, καθώς η χώρα ανήκει στη Βρετανική Κοινοπολιτεία.
Με την ευρωπαϊκή είσοδο στη νησιωτική χώρα, το 1498, η Γρενάδα αποικήθηκε μετά από χρόνια αντίστασης από τον γηγενή πληθυσμό το 1649 από τους Γάλλους μέχρι και το 1763. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, υπήρχε έντονη εισαγωγή Αφρικανών σκλάβων, οι οποίοι προορίζονταν για τη συγκομιδή ζαχαροκάλαμου και διαφόρων προϊόντων της τοπικής οικονομίας. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του 7ετούς πολέμου, το 1763, οι Βρετανοί κατέλαβαν τη Γρενάδα και καθώς οι δραστηριότητες της χώρας αυξανόταν και έτσι απαιτούνταν περισσότερα εργατικά χέρια, όλο και περισσότεροι Αφρικανοί σκλάβοι μεταφέρονταν βίαια στο νησί. Κατά τη διάρκεια της βρετανικής κυριαρχίας, υπήρχε απαγόρευση της δουλείας μετά από αρκετά χρόνια, το 1834 και αρκετές μεταρρυθμίσεις σχετικά με το Σύνταγμα, ενώ και το 1951 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εκλογές με το Ενωμένο Εργατικό Κόμμα της Γρενάδας (GULP) να κερδίζει την εξουσία. Έτσι, φτάνουμε στο 1967, με την κατάρρευση της Ομοσπονδίας των Δυτικών Ινδιών, οπότε η Γρενάδα πλέον ήταν πλήρως αυτόνομη για όλες τις εσωτερικές της υποθέσεις, με το Εθνικό Κόμμα να είναι πρώτο, ενώ έπειτα ανέλαβε την εξουσία το GULP, με Πρωθυπουργό τον Έρικ Γκέρι.
Το 1974, ο Έρικ Γκέρι γίνεται ο πρώτος Πρωθυπουργός της ανεξάρτητης Γρενάδας, και από τότε αποτελεί μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Σταδιακά, μετά την ανεξαρτησία, παρατηρείται μία σύγκρουση μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, όπως ήταν το Μαρξιστικό Κίνημα του Νέου Κόσμου (NJM). Οι συγκρούσεις αυτές έλαβαν χώρα μετά από αρκετές πολιτικές συγκρούσεις και αμφιβολίες σχετικά με το εκλογικό αποτέλεσμα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το 1979 πραγματοποιείται πραξικόπημα, το οποίο καθαίρεσε τον Πρωθυπουργό και ανέστειλε το Σύνταγμα και ίδρυσε τη Λαϊκή Επαναστατική Κυβέρνηση (PRG), με Πρωθυπουργό τον Μπίσοπ.
Κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Μπίσοπ, δεν πραγματοποιήθηκαν οι προβλεπόμενες εκλογές. Υπήρχαν στενότεροι δεσμοί με την Κούβα και άλλες κομμουνιστικές χώρες και απαγορεύτηκε ο πλουραλισμός ιδεών και απόψεων. Ωστόσο, στις 19 Οκτωβρίου του 1983, δολοφονείται ο Μπίσοπ από στρατιώτες του Λαϊκού Επαναστατικού Στρατού και σχηματίστηκε μία μαρξιστική κυβέρνηση υπό τον Όστιν.
Μετά από τέσσερις μέρες εισβάλει στη χώρα ο στρατός των Η.Π.Α., με σκοπό την απομάκρυνση του Όστιν. Μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων, διορίστηκε Πρωθυπουργός ο Νίκολας Μπρεθγουέιτ. Τον Δεκέμβριο του 1984, πραγματοποιήθηκαν εκλογές μετά από 8 χρόνια και αναδείχθηκε πρώτο το Εθνικό Κόμμα της Γρενάδας (NNP). Μέχρι και σήμερα, υπάρχει εναλλαγή στην εξουσία μεταξύ του Εθνικού Κόμματος (NNP) και του Εθνικού Δημοκρατικού Κογκρέσου (NDC), με την οικονομία και την πολιτική σταθεροποίηση να αποτελούν βασικό θεμέλιο της Γρενάδας.
Η οικονομία της χώρας τα τελευταία χρόνια μετατοπίστηκε από τη γεωργία στις υπηρεσίες, και με τον τουρισμό να συνεισφέρει πολλαπλασιαστικά στην οικονομία και στην κοινωνία. Οι κύριες εξαγωγές της χώρας προέρχονται από τα προϊόντα του πρωτογενή τομέα, με την παραγωγή και εξαγωγή μοσχοκάρυδου και άλλων αγαθών, ενώ οι μεταποιητικές βιομηχανίες συνεισφέρουν σε μικρότερο βαθμό στο Α.Ε.Π. της χώρας.
Η οικονομική ανάπτυξη, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, αποτελεί κανόνα, όπως αποτυπώνεται και στο διάγραμμα του κατά Κεφαλήν Α.Ε.Π. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η ανάπτυξη είναι αργή και σταθερή, και αυτό οφείλεται στην εγχώρια δημοσιονομική προσαρμογή. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, παρατηρείται επίσης κάποια στασιμότητα στην οικονομία με μία ελαφρά ανάπτυξη. Αυτό οφείλεται σε εξωγενή σοκ που δέχτηκε η χώρα, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας και των φυσικών καταστροφών που έλαβαν χώρα εκείνη την περίοδο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, όταν δηλαδή μία οικονομία δέχεται ισχυρά (αρνητικά) εξωτερικά σοκ, η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να γίνεται επεκτατική, όπως και συνέβη. Ωστόσο, αρκετές από τις εισπράξεις του κράτους μειώθηκαν κυρίως αυτές που αφορούσαν τις ιδιωτικοποιήσεις. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα το χρέος να αυξηθεί στο 110% του Α.Ε.Π. το 2003 και οι συνθήκες διαβίωσης να γίνουν ιδιαίτερα δύσκολες. Τα πράγματα χειροτέρεψαν ακόμη περισσότερο την επόμενη χρονιά, όταν έλαβε χώρα ο τυφώνας Ιβάν, ο οποίος προκάλεσε πολλές καταστροφές. Ωστόσο, αυτό που παρατηρείται κατά τη δεκαετία του 2010 είναι συνεχής οικονομική ανάπτυξη, λόγω της επεκτατικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, και της μείωσης των δημοσιονομικών και εξωτερικών ελλειμμάτων. Άλλωστε, σύμφωνα με όσα πρεσβεύει η οικονομική θεωρία, οι παραπάνω ενέργειες προάγουν την ανάπτυξη για τις περισσότερες χώρες του κόσμου.
Για να γίνει μία εκτενέστερη ανάλυση του βιοτικού επιπέδου που επικρατεί στη χώρα, θα επιχειρήσουμε να μελετήσουμε κάποιους από τους βασικούς δείκτες που αφορούν την Υγεία.
Όπως αποτυπώνεται και από το γράφημα, υπάρχει αύξηση της κατά Κεφαλήν δαπάνης. Ωστόσο, παρατηρούμε ότι σημειώνεται μείωση του ποσοστού των δαπανών για την Υγεία ως προς το Α.Ε.Π. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη συνεχή οικονομική ανάπτυξη και βελτίωση του Α.Ε.Π. Δηλαδή, τα πράγματα έχουν ως εξής: έχουμε το κλάσμα «Δαπάνες για την Υγεία»/«Α.Ε.Π.». Στην περίπτωση της Γρενάδας, αυξήθηκε τόσο ο αριθμητής, όσο και ο παρονομαστής. Η αύξηση του παρονομαστή, όμως, είναι μεγαλύτερη από την αύξηση του αριθμητή. Για τον λόγο αυτόν, παρατηρούμε το παραπάνω φαινόμενο, δηλαδή ενώ η κατά Κεφαλήν Δαπάνη για την Υγεία αυξάνεται, η Δαπάνη για την Υγεία συνολικά ως ποσοστό του Α.Ε.Π. μειώνεται. Γενικά, υπάρχει και δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, οι οποίοι αλληλοϋποστηρίζονται, και έχουν δημιουργήσει ένα ορθό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, με στόχο την πληρέστερη κάλυψη των κατοίκων της Γρενάδας.
Το γενικότερο επίπεδο υγείας έχει βελτιωθεί, ωστόσο ορισμένοι κάτοικοι παραμένουν ευάλωτοι σε αρκετές ασθένειες. Το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας είναι σχετικά χαμηλό, υπάρχει υψηλή κάλυψη εμβολιασμού, ενώ πλέον δεν υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό μεταδοτικές ή μη ασθένειες. Επομένως, η κατάσταση της υγειονομικής περίθαλψης έχει βελτιωθεί, με όλο και περισσότερους κατοίκους να διασφαλίζονται από διάφορες ασθένειες και να καλύπτονται ασφαλιστικά.
Εν κατακλείδι, παρά την έντονη οικονομική ανάπτυξη των δεκαετιών 1990 και 2010, η οικονομική κατάσταση της χώρας παραμένει αδύναμη. Αυτό οφείλεται στο υψηλό Δημόσιο Χρέος και στα υψηλά Δημοσιονομικά Ελλείμματα. Επίσης, όσον αφορά την κατάσταση του συστήματος υγείας, παρατηρείται ανισοκατανομή των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της περίθαλψης. Έτσι, ως προτεραιότητα πρέπει να αποτελέσει η οικονομική ανασυγκρότηση και ανάκαμψη, καθώς και η υγειονομική κάλυψη όλων των κατοίκων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- Grenada, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- Grenada, Economy Overview, World Bank, Retrieved from here
- Grenada for the First Fiscal Resilience and Blue Growth Development Policy Credit, 2018, World Bank, Retrieved from here
- Third International Conference on Small Island Developing States: Grenada National Report, United Nations Development Program Subregional Office for the OECS and Barbados, Retrieved from here
- Healthcare in Grenada, The Borgen Project, Retrieved from here
