Της Κωνσταντίνας Αυγερινού,
Ας ευχηθούμε ολόψυχα μια καλή σχολική χρονιά σε όλους τους μαθητές, όλων των βαθμίδων και όλων των ειδών σχολικής εκπαίδευσης. Μια παραγωγική, γεμάτη γνώση και εμπειρίες εκπαιδευτική χρονιά για μαθητές και δασκάλους. Κι αφού οι απαιτήσεις στο σχολείο ξεκινούν από τις πρώτες κιόλας μέρες, ύστερα από το χτύπημα του πρώτου κουδουνιού, κι αφού έχουμε αναφέρει αρκετά χαρακτηριστικά και στοιχεία των μαθησιακών δυσκολιών στο πρώτο μέρος αυτής της διμερούς ενημέρωσης σχετικά με τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν μαθητές με κάποια διάγνωση που επηρεάζει τη μάθηση, μπορούμε να αναλύσουμε με ποιον τρόπο, οι σχολικές αυτές απαιτήσεις θα ικανοποιηθούν, ώστε το μάθημα να είναι εύληπτο και ευχάριστο για τα παιδιά, ξεκούραστο για τους εκπαιδευτικούς και ικανοποιητικό για τις απαιτήσεις των γονέων, μετά το αρκετά μεγάλο διάλειμμα του καλοκαιριού.
Τα περισσότερα παιδιά με δυσκολίες που σχετίζονται με τις δεξιότητες κάλυψης των σχολικών υποχρεώσεων, τις πρώτες κιόλας μέρες του σχολικού έτους θα έχουν γίνει αντιληπτά από τους δασκάλους τους, αν δεν έχουν έγκαιρα ενημερωθεί. Η προσέγγιση παιδιών με μαθησιακές διαταραχές δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ολιστική προσέγγιση- παρέμβαση στο σχολείο, στο σπίτι, στο φροντιστήριο και όπου αλλού κριθεί αναγκαίο. Επειδή ακριβώς οι αδυναμίες ενός τέτοιου μαθητή είναι εύκολα αναγνωρίσιμες, και σε μεγαλύτερες τάξεις ακόμη και από τους συνομήλικους, είναι πολύ σημαντική η ψυχολογική υποστήριξη από ειδικούς ή/και δασκάλους, μιας και τα ελληνικά σχολεία δεν έχουν αφομοιώσει στη λειτουργία τους παιδοψυχολόγους.
Οι βασικοί πυλώνες στην ολιστική αντιμετώπιση ενός παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συνίστανται από την κατανόηση των βασικών αιτιών των δυσκολιών που αντιμετωπίζει, στην ανάπτυξη κινήτρου και του αισθήματος επιτυχίας. Πρόκειται για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων προγραμμάτων, εξατομικευμένων και απόλυτα προσαρμοσμένων στις εκάστοτε ανάγκες του παιδιού, ύστερα από πλήρη διαγνωστική αξιολόγηση της διεπιστημονικής ομάδας ιατρών, θεραπευτών και δασκάλων. Η θέσπιση ενός χρονοδιαγράμματος θα βοηθήσει στην κατάκτηση μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων στόχων οι οποίοι θα προκαθοριστούν.
Μεγάλο βάρος πέφτει στους δασκάλους που θα κληθούν να κάνουν μάθημα σε τάξεις όπου υπάρχουν παιδιά με και χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Υπάρχουν στοχευμένες οδηγίες που βοηθούν σε ένα πιο παραγωγικό μάθημα. Η τοποθέτηση των παιδιών με δυσκολίες κοντά στην έδρα του δασκάλου θα δώσει την αίσθηση ικανοποίησης, επιβεβαίωσης και αποδοχής από τον «αρχηγό» της ομάδας. Μια καλή πρακτική, είναι η τοποθέτησή τους σε θρανία με συμμαθητές τους, που είναι υπομονετικοί και αποδέχονται την έντονη προσωπικότητά τους. Τα μικρά βήματα προόδου είναι πολύ σημαντικά για τα ίδια τα παιδιά, τα οποία συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συνομήλικους τους, και όσο περίεργο και να μας φαίνεται τις περισσότερες φορές έχουν πληρέστατη εικόνα των ελλειμάτων τους. Πρέπει να επιδοκιμάζονται και να επιβραβεύονται με πράξεις ή έντονα λόγια που θα τους τραβήξουν την προσοχή και θα τα κινητοποιήσουν για μια επόμενη προσπάθεια. Στην περίπτωση λάθους, ας σταθούμε στα θετικά σημεία της προσπάθειάς τους και ας παραμερίσουμε το αρνητικό αποτέλεσμα ή τους αποθαρρυντικούς χαμηλούς βαθμούς, που τίποτα άλλο παρά βοηθητικοί είναι. Η προφορική εξέταση είναι αποτελεσματικότερη από τη γραπτή σε περιπτώσεις μαθητών, για παράδειγμα, με δυσορθρογραφία, ενώ πρέπει εξ αρχής να ξεκαθαριστεί στον μαθητή πως, παρόλο που η εξέταση είναι λεκτική, η επίδοσή τους σημειώνεται και προσμετράται στην αξιολόγησή τους.
Προσπαθήστε να γίνετε δραματικοί. Χρησιμοποιείστε έντονες και διαφορετικές φωνές και εκφράσεις. Εξιστορείστε μύθους και ιστορίες για να δώσετε τα παραδείγματα που θέλετε, ώστε να διατηρήσετε το περιεχόμενο της μάθησης. Τα παιχνίδια ρόλων και οι μικρές αναπαραστάσεις, όπως και οι διάλογοι θα βοηθήσουν σε αυτό, ενώ, παράλληλα, συνδέστε το περιεχόμενο κάποιων μαθημάτων με κάτι εξωσχολικό που είναι αρκετά γνώριμο στο παιδί, όπως ένα καρτούν, ένα ζώο ή ακόμη και ένα τραγούδι. Με τον τρόπο αυτό, το μάθημα θα «παίρνει» ζωή και θα αποτυπώνεται πιο εύκολα και ανεξίτηλα στη μνήμη.
Όσον αναφορά το είδος των δραστηριοτήτων, εκείνες μπορούν να περιλαμβάνουν ασκήσεις φωνολογικής ενημερότητας, ενίσχυσης της ορθογραφίας και της ανάγνωσης, κατανόησης, μνήμης με χρήση μνημονικών στρατηγικών, ασκήσεις επικοινωνίας για το δέσιμο της ομάδας και για ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και κάθε τύπου βιωματικής άσκησης.
Οι γονείς, από τη δική τους μεριά, συμβάλλουν καταλυτικά στην εξέλιξη του παιδιού τους, αποφασίζοντας ποια στάση θέλουν να κρατήσουν. Πρόκειται για αρωγούς μεταξύ του παιδιού και του σχολείου, για αυτό υποχρεούνται να εμπλέκονται σε κάθε απόφαση που αφορά το παιδί και να σχεδιάζουν μαζί με τους εκπαιδευτικούς το προσωπικό πρόγραμμά του, με τη σύμφωνη συγκατάθεσή του, όπου αυτό είναι εφικτό. Οφείλουν να αναζητούν τη διαρκή ενημέρωση και επικοινωνία με το σχολείο και να επιδιώκουν να ενημερώνονται για την πρόοδο του παιδιού, να είναι δεκτικοί στην οποιαδήποτε καλοπροαίρετη κριτική από όσους αλληλοεπιδρούν με το παιδί. Ως ενήμερα και ενεργά μέλη της θεραπευτικής διαδικασίας, να αντιμετωπίζουν με ανοιχτό μυαλό τη γνώμη και τη βοήθεια των ειδικών.
Σαν μια γενικότερη αντιμετώπιση σε κάθε τομέα λειτουργικής ενασχόλησης του παιδιού, οι προσδοκίες των γονέων καλό θα ήταν να είναι θετικές, όχι όμως υπερβολικά υψηλές, οι στόχοι πραγματοποιήσιμοι με βάση το αναπτυξιακό στάδιο και τα μαθησιακά ελλείμματα. Οφείλουν να ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του παιδιού, επιδεικνύοντας θετικά σχόλια, χωρίς κολακείες και υπερβολές, ενώ, ταυτόχρονα, να επικοινωνούν τις επιθυμίες και τις ανησυχίες τους με τους ειδικούς, αλλά και να συζητούν με τα παιδιά τους, εξασφαλίζοντας ένα ασφαλές κλίμα που θα ευοδώνει τον διάλογο, χωρίς τον φόβο της απόρριψης. Ήδη στο πίσω μέρος του μυαλού τους κατανοούν ότι διαφέρουν μέσα από τις δυσκολίες τους. Ας τους μάθουμε πως αυτή η δυσκολία είναι η αρχή ενός νέου ταξιδιού στη γνώση, όπου το μόνο που διαφέρει από τα συνηθισμένα είναι ο τρόπος και τα μέσα, κι όχι η ουσία της ίδιας της μάθησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Sadock, B. & Sadock, V. (2013). Επίτομη Ψυχιατρική Παιδιών και Εφήβων. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας
- Πολεμικός, Ν., Καίλα, Μ., Θεοδωροπούλου, Ε. & Στρόγγυλος, Β. (2010). Εκπαίδευση παιδιών με ειδικές ανάγκες: Μια πολυπρισματική προσέγγιση. Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο
- Τζιβινίκου, Σ. (2015). Μαθησιακές Δυσκολίες- Διδακτικές Παρεμβάσεις. Διαθέσιμο εδώ
