Της Δέσποινας Σκουλαρίγκη,
Καθημερινά, ερχόμαστε σε επαφή με πλήθος ανθρώπων, είτε αυτοί είναι γνωστοί μας είτε τους συναντούμε για πρώτη φορά. Όταν ήδη γνωρίζεις κάποιον -τουλάχιστον για τους περισσότερους από εμάς- θεωρώ πως το να ξεκινήσεις μία συζήτηση βγαίνει φυσικά. Όταν, όμως, το άτομο με το οποίο συναναστρέφεσαι δεν σου είναι γνώριμο, νιώθεις άβολα και επιλέγεις να μην μιλήσεις ή σου βγαίνει αβίαστα να αρχίσεις ένα διάλογο με τον συνομιλητή σου, σαν να τον γνώριζες χρόνια;
Πολλοί άνθρωποι εύχονται να είχαν αυτή την δεξιότητα της κοινωνικότητας και αυθόρμητης συζήτησης με έναν άγνωστο και αποδέχονται πως απλώς είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό που αυτοί δεν διαθέτουν. Αυτό, όμως, που προβάλλουν ως προτέρημα ορισμένοι άνθρωποι δεν είναι μονάχα μία δεξιότητα, αλλά μία νοημοσύνη, η λεγόμενη «κοινωνική νοημοσύνη».
Ο όρος «κοινωνική νοημοσύνη» πρωτοεμφανίστηκε από τον Αμερικανό ψυχολόγο Edward Thorndike, το 1920, με την έννοια: «Η ικανότητα κατανόησης και διαχείρισης των ανδρών, γυναικών, αγοριών και κοριτσιών να ενεργούν σοφά στις ανθρώπινες σχέσεις». Τα χαρακτηριστικά που μοιράζονται όσοι θεωρούνται κοινωνικά ευφυείς είναι η αποτελεσματική ακρόαση, οι δεξιότητες επικοινωνίας, η διαχείριση της φήμης και η έλλειψη λογομαχίας. Πιο συγκεκριμένα, τα άτομα με κοινωνική νοημοσύνη χαρακτηρίζονται από το ενδιαφέρον και την προσοχή που επιδεικνύουν στη συνομιλία, τις δεξιότητές τους να συνεχίζουν τη συζήτηση με τον οποιονδήποτε χάρη στο χιούμορ, την ειλικρίνεια και τη διακριτικότητά τους.
Επίσης, οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι είναι σε θέση να διαχειριστούν την εικόνα τους και να παρουσιάσουν τον εαυτό τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να προσελκύσουν τους άλλους, χωρίς όμως να χάνουν την αυθεντικότητα του χαρακτήρα τους. Και τέλος, καταφέρνουν να διατηρούν τη συζήτηση χωρίς αντιδικίες, αφού δεν απορρίπτουν τις απόψεις των άλλων, αλλά ως ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι τις δέχονται. Ακόμη και αν κάποιος δεν είναι κοινωνικά ευφυής, είναι δυνατόν με την παρατήρηση και την προσοχή που θα δείξει, την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης και τον σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις, να ισχυροποιήσει την κοινωνική νοημοσύνη του, αποδεικνύοντας, έτσι, πως δεν είναι ένα εκ γενετής χαρακτηριστικό.
Όπως διαφαίνεται από τα παραπάνω, η κοινωνική νοημοσύνη παρουσιάζει πολλά κοινά σημεία με τη συναισθηματική νοημοσύνη, ωστόσο δεν ταυτίζεται. Η συναισθηματική νοημοσύνη προέρχεται από την ενδοσκόπηση και έχει να κάνει περισσότερο με το πώς οι άνθρωποι διαχειρίζονται τον εαυτό τους πριν έρθουν σε επαφή με άλλο άτομο. Όταν ξεκινάς να αλληλεπιδράς με άλλους, τότε η κοινωνική νοημοσύνη κάνει την εμφάνισή της και, σε συνεργασία με τη συναισθηματική, επιφέρουν το καλύτερο, δυνατό αποτέλεσμα.
Μία άλλη πτυχή από την οποία μπορούμε να παρατηρήσουμε την κοινωνική νοημοσύνη είναι αυτή που παρουσιάζει ο επιστήμονας και συγγραφέας Daniel Goleman. Βασιζόμενος, λοιπόν, στην έρευνα της κοινωνικής νευροεπιστήμης διαπιστώνει ότι οι κοινωνικές μας σχέσεις έχουν άμεση επίδραση στη σωματική μας υγεία και όσο βαθύτερη είναι η σχέση με τον συνάνθρωπο, τόσο μεγαλύτερος είναι ο αντίκτυπος.
Γιατί όμως η κοινωνική νοημοσύνη είναι τόσο σημαντική στις μέρες μας;
Πολλοί θα ισχυριστούν πως δεν θα μας χρησιμεύσει πουθενά μία τέτοια νοημοσύνη σε αντίθεση με μία άλλου τύπου νοημοσύνη, όπως αυτή του IQ, η οποία θα μας κάνει πιο ελκυστικούς στην αγορά εργασίας. Ο ψυχολόγος Nicholas Humphrey φαίνεται να έχει διαφορετική άποψη, αφού υποστηρίζει ότι η κοινωνική-ποιοτική νοημοσύνη και όχι η ποσοτική νοημοσύνη καθορίζει το ποιοι είμαστε ως άνθρωποι. Και μάλιστα, όχι μόνο το ποιοι είμαστε ως άνθρωποι -μπορούμε να συμπληρώσουμε- αλλά και το ποιοι είμαστε ως επαγγελματίες. Αναλυτικότερα, κάθε εργασία απαιτεί μία αλληλεπίδραση και συνεργασία με τους συναδέλφους, τον διευθυντή κλπ., κάτι το οποίο μας αναγκάζει να μάθουμε πώς λειτουργούν τα συναισθήματα και να κατανοήσουμε, τόσο τις λεκτικές, όσο και τις μη λεκτικές συμπεριφορές των άλλων.
Μπορεί στο μέλλον η αυτοματοποίηση να επεκταθεί σε πολλούς κλάδους, η διαπροσωπική όμως σχέση δεν θα πάψει να υφίσταται και ίσως βέβαια να γίνει ακόμη πιο επιτακτική. Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, που σημαντικό ρόλο για την κατάληψη μιας θέσης εργασίας διαδραματίζουν και τα soft skills του αιτούντος και όχι μόνο τα hard skills.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How to Increase Your Social Intelligence, verywellmind.com, διαθέσιμο εδώ
- Social intelligence, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- What is social intelligence and why it should be taught at schools, observatory.tec.mx, διαθέσιμο εδώ
- Difference between IQ, EQ and SQ – the Social Intelligence, and why SQ is the future! socialigence.net, διαθέσιμο εδώ
