Της Μυρτούς Ιωάννου,
Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις. Τρία ρήματα, τρεις ηχηρές παραινέσεις που μας δείχνουν τη δύναμη των λέξεων. Τρεις υπενθυμίσεις, σε καθόλου τυχαία σειρά, προσεκτικά διαλεγμένες για να μας προσφέρουν ένα σπουδαίο μάθημα. Το μάθημα της αγάπης.
Ο Λέο Μπουσκάλια βρέθηκε στον διάβα μου λίγο καιρό πριν και με καθήλωσε με τη μεταδοτικότητά του. Με τη μεταδοτικότητα που ξεπηδάει μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, λες και παρακολουθείς μία διάλεξη που μάλλον μοιάζει περισσότερο με συζήτηση, με ένα ξεκλείδωμα των σκονισμένων παραθύρων της ψυχής. Ήταν καθηγητής Πανεπιστημίου, αλλά έχω την πεποίθηση πως θα προτιμούσε τον όρο «παιδαγωγός» από αυτόν τον βαρύγδουπο τίτλο. Δίδασκε το μάθημα της αγάπης. Το δικό του πρόγραμμα σπουδών ήταν το μεγαλύτερο μάθημα στην ζωή ενός ανθρώπου, που πολλές φορές ποτέ δεν διδάσκεται.
«Ξέρετε πως δεν πιστεύω ότι έχει καταφέρει ποτέ κανείς να διδάξει τίποτε σε κανένα. Αμφισβητώ την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας. Το μόνο που ξέρω είναι ότι όποιος θέλει να μάθει, θα μάθει. Και ίσως ο δάσκαλος είναι ένας διευκολυντής, κάποιος που απλώνει τα πράγματα μπροστά στους άλλους και τους λέει πόσο ενδιαφέρον και υπέροχο είναι αυτό που τους προσκαλεί να φάνε.»
Η μάθηση είναι πηγή που πρέπει να αναβλύζει συνεχώς, να μην βαλτώνει το μυαλό τόσο του μαθητευόμενου, όσο και του δασκάλου. Είναι η ίδια η διαδρομή της ζωής. Ο Μπουσκάλια έχει κατανοήσει αυτήν την πιο δυνατή πτυχή της γνώσης, ότι είναι -πρέπει να είναι- ατελείωτη. Αντιμετωπίζει τη διδασκαλία σαν μία συνεχή διαδικασία μεταμόρφωσης. Όταν μαθαίνεις κάτι νέο, γίνεσαι κάτι νέο.
Το πιο δύσκολο ταξίδι γνώσης, όμως, είναι εκείνο της γνώσης του ίδιου μας του εαυτού. Το βιβλίο προσεγγίζει την αγάπη στον εαυτό, μία πολύτιμη αλλά και επικίνδυνη πολλές φορές αγάπη, με τον πιο αλτρουιστικό τρόπο. Για να αγαπήσεις τον άλλον, πρέπει να αγαπάς πρώτα τον εαυτό σου. «Δεν έχεις τίποτα άλλο εκτός από τον εαυτό σου. Γίνε λοιπόν ο πιο όμορφος, ο πιο τρυφερός, συναρπαστικός άνθρωπος του κόσμου. Έτσι θα επιζήσεις για πάντα». Και τι σημαίνει, όμως, αγάπη προς τον άλλον; Ο συγγραφέας, αν και αρνείται να ορίσει αυτήν τη λέξη, αναφέρει το καταπληκτικό συμπέρασμα του Γάλλου φιλοσόφου Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ, έναν από τους πιο εύστοχους -κατά την γνώμη μου- ορισμούς για αυτό το μοναδικό συναίσθημα: «Αγάπη είναι ο τρόπος να σε οδηγήσω μαλακά πίσω στον εαυτό σου». Όχι σε αυτόν που θέλω να γίνεις, αλλά σε αυτόν που είσαι.
Για να οδηγηθείς όμως πίσω στον εαυτό σου πρέπει να αποφασίσεις, κατά κάποιον τρόπο, προς τα πού θες να πας και ποιος θέλεις να είσαι. Ο Μπουσκάλια μας υπόσχεται ότι, αν ξεκινήσουμε αυτό το ταξίδι, θα είναι το πιο συναρπαστικό της ζωής μας. Και αν ο δρόμος φαντάζει ανηφορικός, κρύβει περισσότερες χαρές από αυτές που μπορούμε να δούμε από το σημείο εκκίνησης.
Ένας ύμνος στην αξία της αγκαλιάς, της ανθρώπινης ουσιαστικής επαφής, του αφιλτράριστου τρόπου δράσης και αντίδρασης, του αυθορμητισμού. Ένα βιβλίο που θα σε ωθήσει να δεις την ζωή με άλλα μάτια, με ένα πιο φωτεινό βλέμμα. Θα σου δείξει τι είναι σημαντικό χωρίς να στο υποδείξει, σαν ένα φιλικό χτύπημα στον ώμο από έναν φίλο που ξέρει ακριβώς τι χρειάζεσαι και πώς μπορεί να σε βοηθήσει. Ίσως τελικά το «Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις» να είναι ακριβώς αυτό. Μία φιλική συμβουλή από έναν άνθρωπο αυθεντικό, που πρέπει να δεις τι έχει να σου πει.
Ο Felice Leonardo Buscaglia, γνωστός με το ψευδώνυμο ”Dr Love”, ήταν Αμερικανός Συγγραφέας, ψυχολόγος και καθηγητής στο Τμήμα Ειδικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. Ξεκίνησε να διδάσκει το ξεχωριστό του μάθημα με αφορμή την αυτοκτονία μίας μαθήτριας που τον έκανε να συνειδητοποιήσει την αποξένωση και το βαθύτερο νόημα της ζωής. Έκτοτε, μέσα από τα βιβλία του, φωτίζει τα πιο όμορφα συναισθήματα, σε «ξεμπλέκει» από τις πιο μπερδεμένες σκέψεις, πιάνοντάς σε από το χέρι, όπως μόνο ένας καλός παιδαγωγός γνωρίζει.
ΥΓ: «Μ’ αρέσει να βλέπω τον κόσμο σαν μία τεράστια τοιχογραφία, όπου ο καθένας μας έχει την υποχρέωση να ζωγραφίσει ένα μικρό κομματάκι και, αν δεν αναλάβουμε την ευθύνη αυτή και δεν την πραγματώσουμε, η τοιχογραφία θα είναι για πάντα κάτι λιγότερο απ’ ό, τι θα έπρεπε να είναι και θα χάσουμε όλοι. Δεν έχουμε μόνο την απίστευτη μοναδικότητα μας, αλλά και τη δυνητικότητα. Το ανεξερεύνητο μέρος μας είναι πολύ μεγαλύτερο από το εξερευνημένο.»
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Λέο Μπουσκάλια, Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις. Εκδόσεις Γλάρος, Αθήνα, 1988.
