Της Μαρίλιας Κατσιβελάκη,
Η Γουινέα, μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο -παρά τον ορυκτό της πλούτο-, που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από τη χρόνια πολιτική αστάθεια, έρχεται αντιμέτωπη με άλλη μία δοκιμασία. Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο στρατός της χώρας ανακοινώνει πραξικόπημα με αρχηγό τον πρώην Γάλλο λεγεωνάριο και νυν Συνταγματάρχη, Mamady Doumbouya, και συλλαμβάνει τον 83χρονο Πρόεδρο, Alpha Condé, υποσχόμενος στον λαό σημαντικές αλλαγές στην πολιτική σύνθεση της χώρας. Τόνισε, μάλιστα, πως αυτά που ώθησαν τις στρατιωτικές δυνάμεις στο πραξικόπημα δεν ήταν άλλα από την αδιαφορία της κυβέρνησης, όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαφθορά, αλλά και την αισχρή διαχείριση από μεριάς του Condé.
Ο νεαρός Συνταγματάρχης -μόλις 41 χρονών- χαρακτηρίζεται από πολλούς ως χαρισματικός και αυτοανακηρύχθηκε ηγέτης της Γουινέας, όντας, κατά τούτον τον τρόπο, ο δεύτερος νεότερος ηγέτης αφρικανικού κράτους. Άξιο προσοχής είναι και το γεγονός πως ο ίδιος ο Condé ήταν εκείνος που ζήτησε από τον Doumbouya να επιστρέψει στη Γουινέα το 2018, αφού θεώρησε πως θα μπορούσε να τον βοηθήσει να διατηρήσει την εξουσία του μέσα στην όλη σύγχυση που επικρατούσε. Σύμφωνα, όμως, με τον ίδιο τον Doumbouya: «Δεν πρόκειται πλέον να αναθέσουμε την πολιτική σε έναν άνθρωπο, θα αναθέσουμε την πολιτική στον λαό», ενώ συνέχισε αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «Η Γουινέα είναι όμορφη. Δε χρειάζεται να βιάζουμε πια τη Γουινέα, απλώς πρέπει να κάνουμε έρωτα μαζί της».
Πάραυτα, πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν τα διαπιστευτήριά του, αφού ο Συνταγματάρχης αποτελεί ένα από τα 25 άτομα, υπό τον Condé, που κατηγορούνται για παρατεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απειλούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για κυρώσεις. Ο Doumbouya, όμως, μετά το συμβάν, ενώ απευθυνόταν στον λαό, είπε πως τόσο ο ίδιος όσο και όλοι όσοι είναι μαζί του θα μάθουν από τα λάθη τους, αλλά και από όλους τους Γουινέζους. Δε δίστασε, επίσης, να αναφέρει κατά λέξη τα λόγια ενός στρατιώτη, του Jerry Rawlings, ο οποίος πήρε κι εκείνος την εξουσία στη Γκάνα, μέσω πραξικοπήματος το 1979, και είπε πως: «εάν ο λαός συντρίβεται από τις ελίτ του, εναπόκειται στον στρατό να δώσει στον λαό την ελευθερία του».
Κατά τον δημοσιογράφο Youssouf Bah, οι ειδικές δυνάμεις δεν κάνουν λόγο για στρατιωτικό πραξικόπημα, αλλά αναφέρουν πως είναι εδώ για να απελευθερώσουν το λαό. Επιπροσθέτως, με την ανακοίνωση του πραξικοπήματος, πραγματοποιήθηκαν και αρκετές ανταλλαγές πυρών, μεταξύ των ειδικών δυνάμεων και των στρατιωτών που ήταν με τον Condé, στους δρόμους της πρωτεύουσας Conakry, ενώ ανακοινώθηκε και εθνική απαγόρευση κυκλοφορίας. Ωστόσο, ήδη από την επόμενη μέρα, στις 6 του μήνα, η πρωτεύουσα ηρέμησε και πάλι και η κυκλοφορία άρχισε σιγά σιγά να επανέρχεται, ενώ ο λαός της Γουινέας περίμενε την ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης.
Όσον αφορά τον πρώην -όπως όλα δείχνουν- Πρόεδρο Condé, o ίδιος είναι σε ασφαλές μέρος, σύμφωνα πάντα με τα όσα δήλωσε ο Mamady Doumbouya στα Γαλλικά ΜΜΕ μετά το πραξικόπημα. Τον γύρο του διαδικτύου, μάλιστα, έχει κάνει και ένα βίντεο που δείχνει τον 83χρονο Πρόεδρο ξυπόλητο να κάθεται σε μία πολυθρόνα περικυκλωμένος από στρατιώτες, στο οποίο ο ίδιος αρνήθηκε να απαντήσει στο εάν έχει κακοποιηθεί. Παράλληλα, τόσο ο ΟΗΕ όσο και η Αφρικανική Ένωση και ο περιφερειακός οργανισμός ECOWAS καταδικάζουν τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος.
Ωστόσο, οι στρατιωτικές δυνάμεις υποστηρίζουν ακράδαντα πως οι πολίτες της Γουινέας ήταν εκείνοι που ζητούσαν την αλλαγή στο πολιτικό παρασκήνιο και πως μέσω του πραξικοπήματος συνέβη ακριβώς αυτό. Στη Σενεγάλη, τα νέα για την πτώση του Condé προσέφεραν ανακούφιση για πολλούς από τους Γουινέζους που ζούσαν εκεί, μεταξύ αυτών και ο Mamadou Saliou Diallo, ο οποίος, παρά το ότι τονίζει πως ένα πραξικόπημα είναι κάτι λάθος και κοινωνικά μη αποδεκτό, συνεχίζει αναφέροντας πως: «Ένας Πρόεδρος πρέπει να εκλεγεί με δημοκρατική ψήφο. Δεν έχουμε, όμως, άλλη επιλογή. Έχουμε έναν Πρόεδρο που είναι πολύ μεγάλος, που δεν κάνει πλέον τους Γουινέζους να ονειρεύονται και που δε θέλει να αποχωρήσει από την εξουσία».
Κατά τα λεγόμενα του αρχηγού της αντιπολίτευσης, Cellou Dalein Diallo, ο Alpha Condé, έμοιαζε -από το λίγο που τον γνώριζε ως πολιτικό του αντίπαλο- πως ήταν ένας ηγέτης που ήθελε να μετατρέψει τη Γουινέα σε μια χώρα αληθινά δημοκρατική. Ο ίδιος αναφέρει πως απογοητεύτηκε πολύ όταν έμαθε τον τρόπο που ο ενεργούσε ο πρώην πρόεδρος. Σύμφωνα με τον Diallo, ο Condé προκάλεσε μόνος του την καταστροφή του, όταν άλλαξε το Σύνταγμα της χώρας τον Μάρτιο του 2020, έτσι ώστε να κερδίσει ξανά την προεδρία για τρίτη θητεία, όταν το όριο που έθετε το προηγούμενο Σύνταγμα ήταν δύο θητείες.
Κάτι τέτοιο προφανώς θεωρήθηκε αντιδημοκρατικό, αφού ο Condé καταχράστηκε την εξουσία του για να βγει και πάλι Πρόεδρος. Γεγονός ειρωνικό, αν ληφθεί υπόψη πως ο ίδιος ήταν ο πρώτος ηγέτης που εκλέχθηκε με δημοκρατικό τρόπο στη Γουινέα το 2010 και μετά ξανά το 2015. Αυτή η συμπεριφορά δεν έμεινε απαρατήρητη από τον λαό της Γουινέας, ο οποίος ξεχύθηκε στους δρόμους σε διαδηλώσεις κατά της τρίτης θητείας του Προέδρου. Εκεί αρκετοί έχασαν τη ζωή τους σε συγκρούσεις με τις ένοπλες δυνάμεις, ενώ εκατοντάδες ήταν εκείνοι που συνελήφθησαν. Έτσι, πολλοί από τους πολίτες ένιωσαν ανακούφιση, καθώς και ένα αίσθημα δικαιοσύνης, όταν έμαθαν για το πραξικόπημα, παρά το ηθικό δίλλημα που εγέρθηκε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Guinea coup: Military arrests president, dissolves government, Aljazeera, διαθέσιμο εδώ
- Guinea coup: Who is Col Mamady Doumbouya?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- The coup in Guinea that shook the aluminum market, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
