Της Ελένης Μακράκη,
Ο Ντάλτον Τράμπο γεννήθηκε στις 9 Δεκέμβρη του 1905 στο στο Μοντρόουζ του Κολοράντο. Από τα μαθητικά του χρόνια έδειξε την κλίση του στην συγγραφή, καθώς συμμετείχε ενεργά στο εκπαιδευτικό και δικαστικό ρεπορτάζ της τοπικής εφημερίδας, ενώ συνέχισε να ασχολείται με τη δημοσιογραφία και ως φοιτητής. Μετά τον πρώτο χρόνο των σπουδών του μετακόμισε στο Λος Άντζελες, λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης της οικογένειάς του και μετά τον θάνατο του πατέρα του σταμάτησε τη σχολή του. Προκειμένου να μπορέσει να επιβιώσει, δούλεψε για 8 χρόνια ως φούρναρης, χωρίς ωστόσο να σταματήσει ποτέ την συγγραφή σε διάφορα περιοδικά.
Τα πρώτα χρόνια μετά το Κραχ ενεπλάκη σε μικροπαραβάσεις του νόμου προκειμένου να επιβιώσει, ενώ άρχισε να εργάζεται στο περιοδικό “The Hollywood Spectator”, από το οποίο παραιτήθηκε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, επειδή δεν αμειβόταν. Το 1933, εκδόθηκε το πρώτο του διήγημα, η «Υπόθεση Γουόλκοτ» στο International Detective Magazine και δύο χρόνια αργότερα το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο Έκλειψη, το οποίο ήταν επί της ουσίας βασισμένο στον σοσιαλιστικό ρεαλισμό και αποτελούσε μια σκληρή κριτική στο καπιταλιστικό σύστημα.
Την ίδια περίοδο προσλαμβάνεται στο μεγάλο στούντιο Warner Brothers ως σεναριογράφος και επιμελητής σεναρίων, από το οποίο εκδιώκεται κακήν κακώς, λόγω της άρνησής του να συμμετέχει σε εργοδοτικό σωματείο σεναριογράφων, που αντιτασσόταν στο διεκδικητικό σωματείο. Ωστόσο, αυτή ήταν η πρώτη του επαγγελματική πράξη ως σεναριογράφος, ιδιότητα με την οποία έμεινε γνωστός στην ιστορία. Από το 1937 εργάστηκε σε πολύ μεγάλες κινηματογραφικές εταιρίες και εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο ακριβοπληρωμένους σεναριογράφους του Χόλυγουντ. Δύο μέρες πριν το ξέσπασμα του Β ‘ Παγκοσμίου Πολέμου εκδόθηκε το σπουδαιότερο αντιπολεμικό του μυθιστόρημα Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του, για το οποίο κέρδισε σημαντικές διακρίσεις. Στον κινηματογράφο έκανε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία με το σενάριο της ταινίας “Kitty Foyle: The Natural History of a Woman”, για το οποίο κέρδισε την πρώτη του υποψηφιότητα για βραβείο Όσκαρ.
Το 1943, εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα των ΗΠΑ, λέγοντας: «Κάποιοι από τους καλύτερους μου φίλους ήταν κομμουνιστές. Και κανείς δεν με πίεσε να γίνω μέλος. Δεν υπήρχε λόγος. Τους εμπιστευόμουν, τους συμπαθούσα. Και όταν ήρθε ο πόλεμος, δούλεψα με τους κομμουνιστές στη διάρκεια του πολέμου –κομμουνιστές και άλλους– μέχρι που μου φάνηκε πως πήγαινα σε λάθος πορεία. Ελπίζω να μην ακούγεται όπως κάποιοι θα ήθελαν να το ερμηνεύσουν, αλλά η αυξανόμενη αντίδραση κατά του κομμουνισμού και η δημιουργία της Κινηματογραφικής Συμμαχίας για τη διατήρηση των Αμερικανικών Ιδανικών με έπεισαν πως θα έρχονταν μπελάδες. Και θεώρησα πως ήθελα να είμαι εκεί αν υπήρχαν». Ήταν πλήρως εναρμονισμένος με τη σοβιετική γραμμή, ενώ παράλληλα συνέχιζε να γράφει επιτυχημένα σενάρια, τα οποία διαπνέονταν από την ιδεολογία του. Έτσι, μετά το πέρας του πολέμου βρέθηκε στο αστόχαστο του αντικομμουνιστικού κλίματος, που επιδίωκαν να εμπεδώσουν οι Δυτικές δυνάμεις.
Τον Ιούλιο του 1946, ο Μπιλ Γουίλκερσον σε άρθρο του με τίτλο «Μια ψήφος για τον Τζο Στάλιν» κατονόμασε προσωπικότητες του Χόλυγουντ που είχαν δηλώσει την κομμουνιστική τους ταυτότητα. Ανάμεσα σε αυτές βρισκόταν και το όνομα του Ντάλτον Τράμπο, ο οποίος κλήθηκε για απολογία στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών της Βουλής των Αντιπροσώπων. Πιστός στην ιδεολογία του, αρνήθηκε να απολογηθεί κι έτσι το όνομά του μπήκε στην περιβόητη «μαύρη λίστα» και ο ίδιος καταδικάστηκε σε φυλάκιση έντεκα μηνών για απείθεια μαζί με άλλους εννέα συντρόφους του, ποινή την οποία εξέτισε τελικά το 1950.
Την περίοδο που βρισκόταν υπό διωγμό έγραψε πολλά σενάρια για δύο από τα οποία, την κωμωδία Διακοπές στην Ρώμη και το δράμα Ο Γενναίος για τα οποία κέρδισε Όσκαρ. Εννοείται πως σε όλα αυτά τα έργα υπέγραφε με ψευδώνυμα, για να μη γίνει αντιληπτός από τις αρχές και γι’ αυτό τα Όσκαρ για τα παραπάνω έργα τού αποδόθηκαν πολλές δεκαετίες αργότερα, αναδρομικά. Με το πραγματικό του όνομα υπέγραψε ξανά το 1960, τα σενάρια των ταινιών Έξοδος και Σπάρτακος. Με τα χρόνια το όνομά του αποκαταστάθηκε πλήρως ως μέλος της συντεχνίας των σεναριογράφων της Αμερικής.
Στις 10 Σεπτεμβρίου του 1970, ο Ντάλτον Τράμπο έφυγε από τη ζωή εξαιτίας καρδιακού επεισοδίου και σύμφωνα με την επιθυμία του η σωρός του δεν θάφτηκε, αλλά χρησιμοποιήθηκε για επιστημονικούς σκοπούς. Σαν σήμερα, λοιπόν, απεβίωσε ένας από τους ανθρώπους που έκανε το έργο του αντίσταση και αγώνα κατά του φασισμού και υπέρ μιας πιο δίκαιης ζωής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Ντάλτον Τράμπο και η «μαύρη λίστα» του Χόλιγουντ, Κατιούσα, διαθέσιμο εδώ
- Ντάλτον Τράμπο, Σαν Σήμερα, διαθέσιμο εδώ
- Ντάλτον Τράμπο, Αμερικανός συγγραφέας, διάσημος για το αντιπολεμικό μυθιστόρημα «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του», TimesNews, διαθέσιμο εδώ
