Της Εύης Τριάντη,
Μία νεαρή Γερμανίδα καταφτάνει στα επείγοντα βαριά τραυματισμένη. Δεν μπορεί να δει. Οι γιατροί καταλήγουν στη διάγνωση, φλοιώδη τύφλωση, η οποία προκλήθηκε ύστερα από χτύπημα στο κεφάλι και βλάβη στα κέντρα οπτικής επεξεργασίας του εγκεφάλου. Δέκα χρόνια μετά, η πλέον 37χρονη γυναίκα έχει συνηθίσει να λειτουργεί στο σκοτάδι και να κυκλοφορεί με τη βοήθεια του σκύλου-οδηγού της. Ωστόσο, η απουσία όρασης δεν είναι το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει…
Η γυναίκα πάσχει από μία περίπλοκη ψυχιατρική πάθηση, κατά την οποία «φιλοξενεί» περισσότερες από δέκα προσωπικότητες στο σώμα της, που διαφέρουν σημαντικά και παλεύουν διαρκώς για τον έλεγχο. Το πιο παράξενο από όλα, όμως, είναι πως μερικές από τις προσωπικότητές της αυτές, όπως εκείνη ενός έφηβου αγοριού, δεν είναι τυφλές. Βλέπουν κανονικά και ζουν δίχως τα εμπόδια που η έλλειψη όρασης έχει προκαλέσει για τόσα χρόνια στην 37χρονη.
Με λίγα λόγια, η γυναίκα αυτή έχει την ικανότητα να ενεργοποιεί και να απενεργοποιεί την όρασή της καθώς αλλάζει προσωπικότητες, όπως θα άνοιγε και θα έσβηνε έναν διακόπτη. Πώς, λοιπόν, είναι κάτι τέτοιο δυνατό;
Η διασχιστική διαταραχή ταυτότητας, είναι η κατάσταση κατά την οποία μέσα σε ένα άτομο συνυπάρχουν τουλάχιστον δύο διαφορετικές προσωπικότητες. Για αυτόν τον λόγο, η πάθηση ονομάζεται και διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας. Σύμφωνα με έρευνες, η συγκεκριμένη ασθένεια παρατηρείται μονάχα στο 1% του γενικού παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ στο 5% του ψυχιατρικά πάσχοντα πληθυσμού, αφού συχνά συνδέεται με άλλες ψυχικές παθήσεις και τραύματα, όπως η κατάθλιψη.
Τα συμπτώματα που οδηγούν στη διάγνωση συμπεριλαμβάνουν την εμφανή μετατροπή χαρακτήρα, με ξαφνικές αλλαγές στα ενδιαφέροντα, τις αναμνήσεις και τη συμπεριφορά του ατόμου, καθώς και τα κενά μνήμης, όσον αφορά πρόσφατα γεγονότα και προσωπικές εμπειρίες. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι ίδιοι οι ασθενείς συνειδητοποιούν και αναγνωρίζουν μόνοι τους την κατάστασή τους. Όπως σημειώνει και το Ινστιτούτο Sidran, που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση του μετατραυματικού στρες: «Ένα άτομο με διασχιστική διαταραχή ταυτότητας νιώθει σαν να υπάρχουν μέσα του δύο ή περισσότερες οντότητες, η κάθε μία από τις οποίες έχει τον δικό της τρόπο σκέψης και τις δικές της μνήμες για […] τη ζωή του». Συχνά, μάλιστα, οι διαφορετικές προσωπικότητες ενός ατόμου βρίσκουν διαφορετικά ονόματα για να δώσουν στον εαυτό τους, ώστε να τον ξεχωρίσουν ακόμη περισσότερο από όλες τις υπόλοιπες ταυτότητες που «κατοικούν» στο ίδιο σώμα.
Η πάθηση αυτή είναι ψυχοσυναισθηματική και απαιτεί ψυχιατρική παρακολούθηση. Εφόσον, όμως, έχει να κάνει αυστηρά με το μυαλό του ασθενή, ποια σχέση θα μπορούσε να έχει με την τύφλωση και οποιαδήποτε άλλη σωματική ασθένεια; Ανά τους αιώνες, έχουν υπάρξει αρκετές ιδιόρρυθμες περιπτώσεις, κατά τις οποίες μερικές από τις προσωπικότητες του ασθενή εμφανίζουν ιατρικές παθήσεις που οι υπόλοιπες δεν έχουν.
«Οι ασθενείς με πολλαπλές προσωπικότητες παρουσιάζουν αξιοσημείωτες ιατρικές καταστάσεις», υποστηρίζει ο Frank Putnam, ψυχίατρος στο Εθνικό Ινστιτούτο Πνευματικής Υγείας. Δίνει το παράδειγμα ενός ασθενή που δεν επηρεάστηκε διόλου όταν του χορηγήθηκε ένα συγκεκριμένο αναισθητικό φάρμακο ενώ βρισκόταν στη μία προσωπικότητα, αλλά αντέδρασε φυσιολογικά σε αυτό όσο ήταν σε μία άλλη. Επιπλέον, μερικοί ασθενείς φορούν γυαλιά μυωπίας σε κάποιες προσωπικότητες, μα δεν τα χρειάζονται σε άλλες. Υπάρχουν αναφορές για μία γυναίκα που έπασχε από αχρωματοψία στο μπλε και στο πράσινο μονάχα σε μία της προσωπικότητα και κατάφερε να γιατρευτεί όταν δέχτηκε θεραπεία βασισμένη στις πολλαπλές τις ταυτότητες.
Όλες οι παραπάνω περιπτώσεις, καθώς και εκείνη της τυφλής 37χρονης, που βρίσκει την όρασή της όσο ζει ως μία από τις προσωπικότητές της, δείχνουν πόσο καθοριστικά μπορεί να επηρεάσει ο εγκέφαλος ακόμη και σωματικές καταστάσεις, να δημιουργήσει, αλλά και να γιατρεύσει ασθένειες. Ύστερα από περαιτέρω εξετάσεις, βρέθηκε, τελικά ότι η τύφλωση της γυναίκας δεν είχε προκληθεί από τραύμα στο κεφάλι, αλλά ήταν ψυχοσωματική, με το στρες από το ατύχημα να οδηγεί στην απώλεια της οπτικής της ικανότητας, και την έλλειψη των τραυματικών αναμνήσεων από την άλλη προσωπικότητα να οδηγεί στη φαινομενικά θαυματουργή «θεραπεία».
Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα της διασχιστικής διαταραχής ταυτότητας στον οργανισμό, αποτελούν αξιοπρόσεκτα και σχεδόν απίστευτα φαινόμενα. Τόσο απίστευτα, που πολλοί άνθρωποι, ακόμη και σήμερα, αρνούνται να αποδεχτούν την πάθηση ως υπαρκτή ασθένεια και υποστηρίζουν ότι οι πολλαπλές προσωπικότητες είναι δημιούργημα της φαντασίας του κάθε ατόμου. Μεγάλο λάθος, ωστόσο, αφού, σύμφωνα με πολλαπλές έρευνες, η διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας είναι ένα αληθινό ψυχοσωματικό σύνδρομο που εκδηλώνεται ύστερα από έντονη ψυχολογική οδύνη. Δεν είναι δημιούργημα ή φανταχτερό ψέμα των ασθενών, αλλά ένας πολύπλοκος μηχανισμός με τον οποίο το μυαλό προσπαθεί να προστατεύσει τον οργανισμό από τραυματικά γεγονότα και να αντιμετωπίσει τον πόνο οδυνηρών καταστάσεων.
Έτσι, καταλαβαίνουμε για ακόμη μια φορά πόσο αξιοθαύμαστος είναι ο ανθρώπινος εγκέφαλος και πόσο μακριά θα έφτανε, κάνοντας ακόμη και ιατρικά «θαύματα», για να βοηθήσει το σώμα μέσα στο οποίο κατοικεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What Are Dissociative Disorders?, psychiatry.org. Διαθέσιμο εδώ
- Dissociative Identity Disorder: A Look at Split Personality Disorder, sunbehavioral.com. Διαθέσιμο εδώ
- Goleman D., Multiple personalities yielding clues on the mind-body connection, chicagotribune.com. Διαθέσιμο εδώ
- Rehan M. A., Kuppa A., Ahuja A, Khalid S., Patel N., and others, A Strange Case of Dissociative Identity Disorder: Are There Any Triggers?, cureus.com. Διαθέσιμο εδώ
- Kaplan S., The blind woman who switched personalities and could suddenly see, independent.co.uk. Διαθέσιμο εδώ
