Της Νικολέττας Κάρλου,
Το «Ψυχώ» αποτελεί μία από τις πιο αναγνωρίσιμες ταινίες τρόμου του Alfred Hitsckock. Η πρώτη προβολή γίνεται το Μάιο του 1960 στο Manhattan. Η ταινία αλλάζει ριζικά τον κόσμο των θρίλερ και να κάνει το ντους ένα άβολο μέρος. Ο «μαέστρος του σασπένς» αρνούνταν να δώσει την περίληψη της πλοκής στον τύπο και όταν ξεκίνησαν οι προβολές στον κινηματογράφο, ανακοίνωσε πως δε θα επιτρεπόταν στους αργοπορημένους θεατές να εισέλθουν, ώστε να διατηρηθούν οι ανατροπές της ταινίας. Ο Hitsckock βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Robert Bloch και για τα δικαιώματα του μυθιστορήματος διέθεσε 9.500 δολάρια.
Η Paramount αρχικά αρνείται την παραγωγή του «Ψυχώ», θεωρώντας το μία κακή ιδέα. Τελικά δέχεται, όταν ο Χίτσκοκ δηλώνει πως πρόκειται να σκηνοθετήσει ο ίδιος και να μην πληρωθεί για αυτό. Έτσι το 60% των κερδών, το εισέπραξε η εταιρία. Μάλιστα, για το ασπρόμαυρο αυτό φιλμ, ο Hitsckock επέλεξε το τηλεοπτικό συνεργείο και διέθεσε 800.000 δολάρια, ένα ποσό ασήμαντο για την παραγωγή μίας ταινίας ακόμα και για τα δεδομένα του 1960. Οι εισπράξεις ανήλθαν στο ποσό των 15 εκατομμυρίων δολαρίων και η ταινία χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη επιτυχία του Avant-garde σκηνοθέτη.
Στην πρώτη σκηνή βλέπουμε δύο εραστές, τη Marion Crane (Janet Leigh) και τον Sam Loomis (John Gavin) σε ένα ξενοδοχείο στο Φοίνιξ, να συζητούν για τα προβλήματά τους. Ο Sam αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, τα οποία δεν του επιτρέπουν να παντρευτεί τη Marion. Τότε, η ηρωίδα κλέβει 40.000 δολάρια από το γραφείο όπου εργάζεται και φεύγει από την πόλη με στόχο να φτάσει στην Καλιφόρνια, στον αγαπημένο της. Εξαντλημένη και καταδιωκόμενη από ένα περιπολικό, αλλάζει αυτοκίνητο και στο πρώτο ξενοδοχείο που εντοπίζει, αποφασίζει να διανυκτερεύσει.
Το ξενοδοχείο ανήκει στον Norman Bates (Anthony Perkins), έναν φαινομενικά συμπαθητικό νέο που ζει με την άρρωστη μητέρα του, η οποία καθορίζει ως επί το πλείστον τη ζωή του Norman. Στο σημείο αυτό, θεωρούμε πρωταγωνιστές τους Marion και Norman. Ξαφνικά έρχεται η σκηνή του ντους που εισήγαγε την πρώιμη έννοια του spoiler. Η Marion πριν πάει για ύπνο αποφασίζει να κάνει ένα μπάνιο και λίγα λεπτά αφού ανοίξει τη ντουζιέρα, μία μυστηριώδης μορφή εισβάλλει στον χώρο και τη σκοτώνει με αμέτρητες μαχαιριές. Ωστόσο, από την πρώτη στιγμή ο θεατής αισθάνεται ασφάλεια γιατί η ηρωίδα μπαίνει στο μπάνιο, κλείνει την πόρτα και ελέγχει τον χώρο. Σε αντίστοιχες ενέργειες θα είχε προβεί ο καθένας μας στη θέση της, λαμβάνοντας υπόψη ότι βρίσκεται σε ένα ξένο περιβάλλον. Στη σκηνή αυτή, αξιοσημείωτο είναι πως δε φαίνεται ποτέ το μαχαίρι να ακουμπά το σώμα της Marion. Κανένας μας δεν «βλέπει» τη δολοφονία. Τα κοντινά πλάνα στο πρόσωπο και στο σώμα του θύματος, στο μαχαίρι και στον εγκληματία υπαινίσσονται τον θάνατό της. Για τις ανάγκες αυτής της σκηνής άλλαξε το σετ 78 φορές και η λήψη ολοκληρώθηκε σε μία εβδομάδα.
Η εξαφάνιση της ηρωίδας με τα κλεμμένα χρήματα αποτέλεσαν αφορμή για να προσληφθεί ο ντεντέκτιβ Miolton Arbogast (Martin Balsam) και να τη βρει. Ο τελευταίος αναζητώντας τα ίχνη της καταλήγει στο μοτέλ Bates, όμως εκεί τον βρίσκει η ίδια μυστηριώδης φιγούρα και τον σκοτώνει. Ο ντεντέκτιβ πριν τον θάνατό του δεν προλαβαίνει να ενημερώσει ούτε τον Sam ούτε την αδερφή της νεκρής πια ηρωίδας, τη Lila (Vera Milles). Εκείνοι ανυποψίαστοι καταλήγουν στο ίδιο μοτέλ αναζητώντας τα δύο χαμένα πρόσωπα, αλλά και τη μητέρα του Norman, καθώς πίστευαν πως εκείνη ίσως γνώριζε τι συνέβη. Σε αυτό το σημείο μαθαίνουμε επιτέλους το μυστικό για τη μητέρα του και τα πτώματα πλέον είναι τρία.
Το «Ψυχώ» αναδεικνύει τον μοντερνισμό με διάφορους τρόπους, αλλά κατά βάση με την περίφημη σκηνή του ντους. Αρχικά, νομίζουμε πως η πλοκή αφορά μία γυναίκα που διέπραξε μία ληστεία και το μετάνιωσε, αλλά η ταινία αλλάζει ριζικά μετά από ένα απλό ντους. Επίσης παρά το γεγονός ότι διαπράττεται μία σειρά δολοφονιών, αυτές είναι σκηνοθετημένες έτσι ώστε να μην παρουσιάζεται ωμή βία, αλλά τρόμος.
Το 1998, ανάμεσα στις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, κέρδισε τη 18η θέση από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου και στην επετειακή ψηφοφορία το 2008 έλαβε τη 14η θέση. Το 2006 η ταινία ψηφίστηκε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου του Σικάγου ως η πιο τρομακτική ταινία. Επιπροσθέτως, έλαβε την 1η θέση στη λίστα 100 Χρόνια, 100 Τρόμοι και ο Νόρμαν Μπέιτς έλαβε τη 2η θέση στη λίστα με τους 50 πιο διαβολικούς χαρακτήρες όλων των εποχών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ψυχώ: 20 πράγματα που δεν ήξερες για την ταινία, frapress.gr, διαθέσιμο εδώ
- 60 χρόνια «Ψυχώ»: επέτειος για την ταινία που άλλαξε το σινεμά, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γενέθλια «Ψυχώ»: 9+1 πράγματα που (ίσως) δεν γνωρίζετε για την σκηνή του ντους, cinemagazine.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Ψυχώ»: Το αριστούργημα του Χίτσκοκ έκλεισε τα 60, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Psycho movie review, rogerebert.com, διαθέσιμο εδώ
- Ψυχώ (1960), imdb.com, διαθέσιμο εδώ
