Της Διαλεχτής Άνθη,
Το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας συγκεντρώνει και παρουσιάζει για πρώτη φορά στο χώρο του 28 από τις περίφημες τοιχογραφίες του αρχαιολογικού χώρου Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Η έκθεση εγκαινιάστηκε προ ολίγων ημερών στον δεύτερο όροφο του Μουσείου και είναι προσβάσιμη αποκλειστικά με δια ζώσης επίσκεψη στο ίδιο το Μουσείο. Η σημασία της έκθεσης έγκειται στο υλικό περιεχόμενο της, καθώς οι τοιχογραφίες ηλικίας 3700 ετών αποτελούν τις παλαιότερες ολοκληρωμένες ζωγραφικές παραστάσεις που έχουν διασωθεί στον χώρο της Ευρώπης.
Η υψηλή καλλιτεχνική αξία των απεικονίσεων αντικατοπτρίζει και την ποιότητα ζωής των κατοίκων κατά την εποχή του Χαλκού, στην οποία τοποθετούνται χρονολογικά. Η θεματική προσέγγιση των παραστάσεων που εντοπίστηκαν τόσο σε κτίρια δημόσιου όσο και ιδιωτικού χαρακτήρα, συνδράμει στην προσπάθεια κατανόησης της καθημερινότητας των κατοίκων της περιόδου. Στον βαθμό διατήρησης των έργων στην φθορά του χρόνου συνέβαλε η στρώση ηφαιστειακής τέφρας που κάλυψε τα πάντα στο πέρασμα της έπειτα από την έκρηξη του Ηφαιστείου της Σαντορίνης στα μέσα του 17ου αι π.Χ.
Η περιοδική έκθεση περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα που προέρχονται από δύο σωζόμενα οικήματα του Ακρωτηρίου, γνωστά στην επιστημονική κοινότητα ως «Δυτική Οικία» και «Ξεστή 3» με διάσημα ευρύτερα έργα όπως ο «Κροκοσυλλέκτης» ή η περίφημη «Τοιχογραφία του στόλου». Ταυτόχρονα, για την οργάνωση της έκθεσης και την ολοκληρωμένη παρουσίαση των έργων, επαναπατρίστηκαν πίνακες που υπάγονται στην συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ενώ κάποιοι εκτίθενται για πρώτη φορά κάτω από τα φώτα του Μουσείου.
Η μουσειογραφική προσέγγιση του αποτελέσματος προσεγγίζει την ιδέα της τοποθέτησης των έργων λιτά, δίνοντας έμφαση στα ίδια τα αριστουργήματα. Οι τοιχογραφίες τοποθετούνται στον χώρο σύμφωνα με την θέση στην οποία εντοπίστηκαν στα κτίσματα, με αποτέλεσμα να δίνεται στον επισκέπτη η αίσθηση αναβίωσης-αναπαράστασης των προϊστορικών κτιρίων χωρίς ιδιαίτερη πρόσθετη παρέμβαση υποστηρικτικού υλικού στον χώρο. Με γνώμονα ότι τα ίδια τα κυκλαδίτικα οικήματα ήταν κτίρια μικρών διαστάσεων, διευρύνθηκαν επαρκώς οι αποστάσεις μεταξύ των παραστάσεων, για να διευκολυνθεί η διέλευση του κοινού στην έκθεση. Ταυτόχρονα με την λειτουργική τοποθέτηση των έργων, με την ανασύσταση του εικονογραφικού προγράμματος ο επισκέπτης ειδικός δύναται να παρατηρήσει, να αντιληφθεί και να κατανοήσει το σύνθετο νοηματικό τους περιεχόμενο σε συνολική διάσταση και όχι ως μεμονωμένους πίνακες. Η έννοια του αυθεντικού κυριαρχεί σε αυτή την πρόταση με κριτήριο την προσομοίωση επίσκεψης στον ίδιο τον αρχαιολογικό χώρο.
Επίσης, η επιλογή της εκθεσιακής αίθουσας εναρμονίζεται με το πλαίσιο της πρότασης. Ο περιβάλλοντας χώρος με industrial ύφος και η παράλληλη εμφάνιση της αποθήκης πλαισιώνουν και δυναμιτίζουν την κεντρική ιδέα της έκθεσης. Με κυρίαρχο το κόκκινο χρώμα της τέφρας στον χώρο, αλλά και με την προβολή βίντεο με την ηφαιστειακή έκρηξη υπενθυμίζεται στο κοινό ότι τα αριστουργήματα που εκτίθενται σήμερα διασώθηκαν από όλο αυτό τον κίνδυνο ανάμεσα με τόσα έργα που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου. Τονίζεται και το γεγονός ότι η ηφαιστειακή έκρηξη αποτελεί συμβάν-ορόσημο για την ίδια την Σαντορίνη, αλλά και τον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο. Μεταδίδεται παράλληλα και το διαχρονικό μήνυμα με περιβαλλοντική, αλλά και υπαρξιακή χροιά με τον σπουδαίο προϊστορικό πολιτισμό να καταρρέει και να χάνεται εν μία νυκτί από το φως του ήλιου, ο σεβασμός προς το περιβάλλον και η αξία της ανθρώπινης παρουσίας και δημιουργίας.
Ανεξάρτητα από τη διεθνή προβολή και το ενδιαφέρον που συγκέντρωσε η προβολή των θηραϊκών τοιχογραφιών είναι σημαντικό το γεγονός ότι με τα εγκαίνια της έκθεσης ανακοινώθηκε και η επαναλειτουργία ενός ανακαινισμένου αρχαιολογικού μουσείου στη Σαντορίνη, όπως διαβεβαίωσε η Υπουργός πολιτισμού υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. «Το μουσείο θα είναι εμπλουτισμένο με τα σημαντικότερα εκθέματα των τελευταίων δεκαετιών, συμπεριλαμβανομένου και του αγάλματος της δαιδαλικής κόρης από το νεκροταφείο της Αρχαίας Θήρας». Η αναβάθμιση και ανάδειξη αποτελεί άμεση σκοπιμότητα για την προβολή του πολιτιστικού προϊόντος που αναμένεται να φανεί και στην αύξηση της επισκεψιμότητας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Εγκαίνια της έκθεσης των θηραϊκών τοιχογραφιών στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας, themata-archaiologias.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αποκαλύπτεται η προϊστορική Θήρα. Δείτε τις υπέροχες τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι ηλικίας σχεδόν 3700 ετών…., mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Προϊστορική Θήρα, latsis-foundation.org, διαθέσιμο εδώ
