Της Μυρτώς Ιωάννου,
Πριν από λίγες μέρες το όνομα Ιάσονας Αποστολόπουλος ήταν άγνωστο σε μένα, όπως πιστεύω και σε πολλούς από εσάς. Πριν από λίγες μέρες, ο Ιάσονας Αποστολόπουλος προτάθηκε από την Προεδρία της Δημοκρατίας για βράβευση με αφορμή την 47η επέτειο από την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Μία βράβευση που τελικά δεν έγινε, κάπου στην πορεία θεωρήθηκε (άγνωστο το από ποιους συγκεκριμένα) ότι ο Ιάσονας δεν αξίζει να βραβευθεί και να τιμηθεί για το ανθρωπιστικό του έργο. Η ακύρωση επιβεβαιωμένου προσώπου προς βράβευση έγινε για πρώτη φορά.
Ποιος είναι όμως ο Ιάσονας και γιατί χαίρομαι που έμαθα την ύπαρξή του; Είναι διασώστης στην Κεντρική Μεσόγειο και ξεκίνησε τη δράση του το 2015 από την Συκαμιά της Λέσβου. Από τότε δεν έχει σταματήσει να βοηθάει, να κινδυνεύει για αυτούς που κινδυνεύουν. Είναι διεθνώς αναγνωρισμένος, αν και δεν νομίζω πως τον νοιάζει και ιδιαίτερα. Είναι ένας αφανής ήρωας, από αυτούς που στους δύσκολους καιρούς μας αποτελούν μία ανάσα αισιοδοξίας και μία πραγματική ανάσα ζωής για τους χιλιάδες ανθρώπους που έχει βοηθήσει να μην σταματήσουν να αναπνέουν.
Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε πολύ μακρινά όλα αυτά που συμβαίνουν στα σύνορα και στις θάλασσές μας. Λυπόμαστε όταν ακούμε μία είδηση, μέσα στο ασφαλές σπίτι μας που κανένας δεν μας έχει αναγκάσει -ακόμα- να εγκαταλείψουμε. Πολλοί μάλιστα βγάζουν εύκολα συμπεράσματα για όσους προσπαθούν να «μπουν» στη χώρα μας, νομίζω όμως, πως ξεχνούν πως πρόκειται για ζήτημα καθαρής τύχης το ότι δεν βρισκόμαστε στη θέση τους.
Φανταστείτε την αγωνία ενός ανθρώπου που εγκαταλείπει επειδή δεν έχει επιλογή (ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τον ίδιο) τη χώρα του, την περιουσία του, τους δικούς του ανθρώπους, χωρίς να ξέρει αν θα φτάσει κάπου, χωρίς να έχει πολλές φορές εκ προοιμίου τη δύναμη να αντέξει το ταξίδι, γνωρίζοντας ότι εκεί που θα φτάσει δεν θα είναι αποδεκτός, ελπίζοντας όμως πως εκεί θα μπορέσει τουλάχιστον να επιβιώσει. Φτάνει στη στεριά μας, που τόσο υπερήφανοι είμαστε που είναι ελληνική, και καθ’ υπόδειξη των λιμενικών αρχών μπαίνει σε ακυβέρνητες πλωτές σκηνές -τα λεγόμενα liferaft-, επιστρέφει στο νερό για να βγει στα τουρκικά παράλια, ζωντανός ή νεκρός. Αυτό περιέγραψε ο Ιάσονας ότι συμβαίνει στα σύνορα, συνεχείς παράνομες επαναπροωθήσεις. Επιλέγω να τον πιστέψω, και όχι μόνο γιατί είμαι καλοπροαίρετη, αλλά γιατί δυστυχώς αυτός ο κόσμος μας έχει δείξει πολλές φορές πώς λειτουργεί και γιατί ένας άνθρωπος που έχει αφιερωθεί στη διάσωση άλλων ανθρώπων κρύβει μέσα του μεγαλύτερη αλήθεια από αυτήν που έχουμε συνηθίσει να αντέχουμε.
Οι επαναπροωθήσεις βέβαια δεν είναι παράνομες επειδή το λέει ο Ιάσονας σε μία συνέντευξή του ούτε γιατί υπάρχει ο άγραφος νόμος της διάσωσης του ναυαγού απ’ όπου και αν προέρχεται αλλά γιατί υπάρχουν νόμοι και διεθνείς συμβάσεις που έχουμε υπογράψει και οφείλουμε να τηρούμε. Καμία χώρα δεν έχει το δικαίωμα να διαπράττει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στο όνομα της διασφάλισης των εθνικών της συνόρων. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η Ελλάδα κατηγορείται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για περιστατικά που συμβαίνουν καθημερινά στα σύνορά της. Την ίδια στιγμή υπάρχει μία ταφόπλακα σιωπής στην ελληνική δημοσιογραφική κάλυψη ενώ γινόμαστε πρωτοσέλιδα στον εξωτερικό τύπο που ποτέ δεν φτάνει στα χέρια μας.
Όσο για τη μηδαμινής αξίας για τον Ιάσονα αλλά ύψιστης σημασίας πολιτική κίνηση της ακύρωσης της παρασημοφόρησής του, αξίζει να παραθέσω ένα κομμάτι από την απάντηση του ίδιου όπως ακριβώς τη διατύπωσε: « […] Χαίρομαι που το κράτος μας επιδεικνύει ειλικρίνεια».
Σε μία περίοδο που η διάσωση προσφύγων έχει καταστεί ποινικοποιημένη πράξη με βαριές συνέπειες (δεκάδες καράβια κατασχεμένα και αλληλέγγυοι υπό δίωξη), είναι απόλυτα λογικό ένας διασώστης να αντιμετωπίζεται ως πολιτικός αντίπαλος.
Σε μια περίοδο που τα ευρωπαϊκά κράτη κάνουν ό,τι μπορούν για να εξαφανίσουν τους μάρτυρες από τα σύνορα της Ευρώπης, ώστε να εφαρμόζουν ανενόχλητα τις δολοφονικές πρακτικές τους, είναι απόλυτα λογικό η αλληλεγγύη να αντιμετωπίζεται ως αδίκημα. […] Η μόνη απάντηση στα συνεχή βίντεο που βγαίνουν, είναι η έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τους ανθρώπους που τα δημοσιοποιούν.
Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι αυταπόδεικτο ότι η ελληνική πολιτεία δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι αντικείμενο βράβευσης, πόσο μάλλον το υποκείμενο.
Όσο για μας. Η μεγαλύτερη ανταμοιβή είναι τα χαμόγελα και οι αγκαλιές στο κατάστρωμα όταν η ζωή νικάει τον θάνατο, όταν η αλληλεγγύη νικάει την βαρβαρότητα. Και αυτά τα κουβαλάμε πάντα μαζί μας. Αυτά τα παράσημα αξίζουν όλες τις προσπάθειες του κόσμου. Περήφανος «επιθετικός επικριτής, για πάντα».
Σχεδόν 100 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους σε όλο τον κόσμο την τελευταία δεκαετία. Από αυτούς, 26 εκατομμύρια είναι πρόσφυγες. Οι μισοί είναι παιδιά. Πολλοί από αυτούς χάνονται στο ταξίδι.
Μερικές φορές, μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις. Οι εικόνες αυτού του άρθρου το επιβεβαιώνουν.
Υ.Γ.: Μετά το ρήμα «αγαπώ», το «βοηθώ» είναι το πιο ωραίο ρήμα στον κόσμο. – Bertha von Suttner, Ακτιβίστρια Ειρήνης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 79,5 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένοι παγκοσμίως μέχρι τα τέλη του 2019, Στατιστικά, unhcr.org, διαθέσιμο εδώ
- Ιάσονας Αποστολόπουλος: Ο διασώστης απαντά για την ακύρωση της παρασημοφόρησής του, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
