Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
«Μεταπολίτευση», μια λέξη που φέρει μαζί της ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας του τόπου, μια εποχή που βιώνουμε μέχρι και σήμερα και ίσως είναι η μακροβιότερη περίοδος ειρήνης που γνώρισε η χώρα. Έτσι, τα πρώτα χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισαν τη σελίδα σ’ ένα πολύπαθο παρελθόν και προσέθεσαν τα συστατικά ενός νέου συστήματος. Μέσα σε αυτό το κλίμα, αναδύθηκε μια νέα γενιά που αγωνίστηκε για τα πιστεύω και τα ιδανικά της.
Με φόντο αυτά κι άλλα χαρακτηριστικά, ακόμα και με κάποια προσωπικά βιώματα και γεγονότα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας σκιαγραφείται το βιβλίο του Δημήτρη Κατσαντώνη «Μέρες του ΄79 στη Θεσσαλονίκη» από τις Εκδόσεις Επίκεντρο.
Η πλοκή ξεκινά τον Δεκέμβριο του 1979 με τον πρωταγωνιστή μας, τον Δημήτρη, να είναι μέσα στο τρένο, που πραγματοποιεί το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη, για να φτάσει στη συμπρωτεύουσα και να κάνει την εγγραφή του στο Φυσικομαθηματικό τμήμα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και να αρχίσει έτσι και για αυτόν η φοιτητική ζωή. Η καθυστέρησή του, λόγω ενός χειρουργείου, δε σβήνει το πάθος του για τη γνώση και τη θέλησή του να ενταχθεί στο νέο κόσμο που του ανοίγεται.
Ο ερχομός του στο Πανεπιστήμιο συνέπεσε με το κύμα αντιδράσεων που είχε δημιουργήσει ο νόμος 815 της κυβέρνησης Καραμανλή και σχετιζόταν με την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Τα σημεία που έγειραν τις περισσότερες αντιδράσεις ήταν αυτά που σχετίζονταν με τη μείωση των εξεταστικών περιόδων από τρεις σε δυο και η καθιέρωση ανώτατου ορίου σπουδών. Αυτές οι διατάξεις θεωρήθηκαν το κόκκινο πανί για τον φοιτητικό κόσμο σε όλη την Ελλάδα, που κατά κύριο λόγο αποτελούνταν από νέους αριστερών πεποιθήσεων. Το ίδιο κλίμα αναβρασμού υπήρχε και στα πανεπιστημιακά τμήματα της Θεσσαλονίκης.
Πέντε μόλις χρόνια από την πτώση της Χούντας, η ανάγκη των πολιτών για την ενασχόλησή τους με τα κοινά ήταν μεγάλη, όπως και η πολιτικοποίηση των νέων. Έτσι, λοιπόν, και στα Πανεπιστήμια είχαν αναπτυχθεί οι νεολαίες των κομμάτων και είχαν δημιουργηθεί αρκετές ανεξάρτητες φοιτητικές παρατάξεις. Λίγες μέρες μετά από την έλευσή του στη πόλη, ο Δημήτρης, ως ένα ανήσυχο και πολιτικοποιημένο πνεύμα, παρακολουθεί τις φοιτητικές συνελεύσεις που πραγματοποιούνται τόσο στο τμήμα του όσο και σε άλλα τμήματα, με επίκεντρο την οργάνωση των δράσεών τους έναντι του νόμου που θέσπισε η κυβέρνηση. Η επιλογή του να ενταχθεί στη ΠΑΣΠ (Πανελλήνια Αγωνιστική Σπουδαστική Παράταξη) συνδέεται με την πρότερη πολιτική του δράση, ήδη από τα μαθητικά του χρόνια.
Ο δρόμος που επέλεξαν, τελικά, οι φοιτητές σε όλη τη χώρα για ν’ αντιδράσουν, ύστερα κι από την απόφαση της ΕΦΕΕ (Εθνική Φοιτητική Ένωση Ελλάδος), ήταν αυτός των άμεσων και μαζικών καταλήψεων, που αποτέλεσαν τις πρώτες φοιτητικές καταλήψεις της Μεταπολίτευσης. Μέσα από αυτές τις κινητοποιήσεις, ο πρωταγωνιστής μας βρήκε το επαναστατικό πνεύμα που έψαχνε και είχε ενεργό ρόλο στις δράσεις τους. Οι καταλήψεις κράτησαν ολόκληρο τον Δεκέμβριο του ΄79 και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υποχωρήσει, αποσύροντας ορισμένες διατάξεις και ανοίγοντας το δρόμο για την επιστροφή των φοιτητών στα έδρανα. Ο Δημήτρης πίστευε πως μέσα από αυτούς τους αγώνες θα ερχόταν η κοινωνική και πολιτική αλλαγή σε ολόκληρη τη χώρα. Όταν, όμως, έφτασε το Γενάρη του ΄80 στο Πανεπιστήμιο, μετά από τις χριστουγεννιάτικες διακοπές, αντίκρισε το τέλος των κινητοποιήσεων και τους σχεδόν έρημους από φοιτητές διαδρόμους, μια ατμόσφαιρα που του δημιούργησε έντονη θλίψη.
Εκτός από τις παραπάνω καταστάσεις, ο αναγνώστης συναντά στο βιβλίο και παράλληλες ιστορίες ανθρώπων που πλαισιώνουν τον ήρωα, όπως αυτή του Γιάννη και της Συμέλας, δύο ερωτευμένων νέων που δεν μπορούν να είναι μαζί εξαιτίας των αντιρρήσεων του πατέρα της κοπέλας. Βλέπουμε, επίσης, τις συζητήσεις που είχε ο ήρωας με τον Νίκο, τον υπεύθυνο του κυλικείου της σχολής, τις επαφές με τους συμφοιτητές του, αλλά και με τον «μπουγατσά», που διατηρούσε το κατάστημά του κάτω από το σπίτι του, στο οποίο διέμενε με τον μεγαλύτερο αδελφό του, που σπούδαζε ιατρική.
Αυτό, όμως, που κεντρίζει το ενδιαφέρον του ήρωα, εκτός από τις καταλήψεις, είναι η Σοφία, μια φοιτήτρια της Φιλοσοφικής, που τη συναντά τυχαία μια μέρα και από τότε το βάζει σκοπό να έρθουν πιο κοντά. Όταν αυτό επιτυγχάνεται και οι δυο νέοι γνωριστούν, ακολουθεί μια έξοδος που θα βάλει τον Δημήτρη σε σκέψεις. Θα ευοδωθεί, τελικά, η σχέση αυτή ή θα μείνουν δυο απλοί γνωστοί;
Εν κατακλείδι, το βιβλίο αυτό εμπερικλείει μια μεταβατική εποχή για την χώρα, κατά την οποία το φοιτητικό κίνημα προσπαθούσε να βρει τα πατήματά του και οι νέοι να βρουν τους χώρους που τους εξέφραζαν. Μέσα από τις σελίδες του έργου αυτού, που έχει γραφτεί με έναν προσιτό τρόπο, ο αναγνώστης θα έρθει σε επαφή τόσο με ευχάριστες και αστείες καταστάσεις όσο και με συγκινητικές, δημιουργώντας του ανάμεικτα συναισθήματα και γενικότερους προβληματισμούς. Θα κλείσω με τη φράση του Μάρκου Αυρήλιου που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας στην αρχή του έργου του «Αξίζει κανείς τόσο όσο αξίζουν αυτά για τα οποία αγωνίστηκε».
