Της Άννας Βαρβαρέζου,
Ο Παναγιώτης Βασιλάκης, γνωστός παγκοσμίως ως Takis, συγκαταλέγεται αδιαμφισβήτητα στην λίστα με τους σπουδαιότερους Έλληνες γλύπτες της σύγχρονης εποχής που επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό την εικαστική τέχνη με το έργο τους. Γεννημένος τον Οκτώβριο του 1925 στην Αθήνα, μεγάλωσε στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά και της Γερμανικής κατοχής. Ανέλαβε ενεργό αντιστασιακή δράση, γεγονός μάλιστα που οδήγησε στο να του επιβληθεί καταδικαστική ποινή έξι μηνών, καθώς υπήρξε ηγετική φιγούρα της ΕΠΟΝ.
Υπήρξε πρωτοπόρος στο είδος του και άρχισε να αναδιπλώνει την καλλιτεχνική του φύση στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ η καταλυτική συμβολή του έγκειτο ακριβώς στο γεγονός πως παρουσίασε μία νέα προσέγγιση της κινητικής τέχνης. Αυτοδίδακτος εκ πεποιθήσεως κατόρθωσε να συνδυάσει τον κόσμο της τέχνης με αυτόν της επιστήμης, εντάσσοντας στοιχεία της φυσικής στο γλυπτικό του αποτύπωμα. Το 1952 δημιουργεί το δικό του καλλιτεχνικό εργαστήρι στην Ανάκασα, δίνοντας ζωή στα πρώτα του έργα τα οποία έφεραν έντονες επιρροές από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό αλλά και από καλλιτέχνες όπως ο Picasso και ο Giacometti.
Ο βίος και το έργο του μπορούν αναμφίβολα να αποτελέσουν εκτεταμένο αντικείμενο συζήτησης. Στο παρόν κείμενο ωστόσο, θα επικεντρωθούμε ειδικότερα στην έκθεση «Takis –Ενεργειακοί Τόποι» που φιλοξενείται στο ΜΟΜus– Μουσείο Αλέξη Μυλωνά σε συνεργασία με το MOMus -Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στον χώρο του στην Αθήνα (Πλατεία Αγίων Ασωμάτων 5, Θησείο). Πρόκειται για ένα μοναδικό ενεργειακό περιβάλλον στο οποίο οι παρατεταμένοι ήχοι αποδίδουν τις ποικίλες κινήσεις, το φως, την δόνηση, την έλξη και την κρούση. Το σύνολο αυτό αποδίδει μία ξεχωριστή αίσθηση και αντίληψη των εκθεμάτων κατά τρόπο όπου τελικά ο συγκεκριμένος χώρος του μουσείου προσιδιάζει σε μία «άλλη διάσταση».
Η έκθεση αποτελείται από έργα ορόσημα της πολυετούς καλλιτεχνικής παρουσίας του εμβληματικού γλύπτη. Ειδικότερα, ανάμεσα σε άλλα περιλαμβάνονται το Λουλούδι (1978), το Ηχητικό (1965) το Κορίτσι (1976) το Αγόρι (1976), το Σινιάλο (1974) και το Μουσικό (1977). Τα προαναφερόμενα εκθέματα συμπληρώνει ουσιωδώς η ηχητική εγκατάσταση Μουσικός Χώρος 1 (2004) από την Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας καθώς και αρχειακό υλικό και φωτογραφίες. Ένα σημείο στο οποίο αξίζει να σταθούμε στην συγκεκριμένη έκθεση είναι το γεγονός πως έχουν ενσωματωθεί εφαρμογές, οι οποίες παρέχουν δυνατότητα προσβασιμότητας σε άτομα με οπτική αναπηρία. Συγκεκριμένα πρόκειται για το πρόγραμμα “Mind’s Eye”, που εφαρμόστηκε το 2020 σε έργα της συλλογής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών του Παραρτήματος της Θεσσαλονίκης.
Η ιστορικός τέχνης -επιμελήτρια της έκθεσης και του MOMus- Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Κατερίνα Σύρογλου σημειώνει: «Πώς προσεγγίζει o Takis τα θέματά του ως άλλος εμπνευσμένος εφευρέτης που έδινε ζωή στα ασήμαντα καθημερινά υλικά και μετέτρεπε την τέχνη σε παιχνίδι κίνησης και ήχου; Ο πρωτοπόρος, αυτοδίδακτος σχεδόν μυθιστορηματικός καλλιτέχνης, με ενέργειες όπως να «εκτοξεύσει» τον πρώτο καλλιτέχνη-αστροναύτη, εκρηκτικές performances και δράσεις με τη συμμετοχή του κοινού, καθιερώθηκε ως προσκεκλημένος ερευνητής της φυσικής και της μηχανικής του ΜΙΤ (Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης) αλλά και των sold out μουσικών παραστάσεων στο Πανεπιστήμιο του Berkley. Πως αντιλαμβάνεται ο καλλιτέχνης, με το ένστικτο ενός ευρεσιτέχνη τη σύγχρονη γλυπτική; Μας έπεισε σαν παιδί για το όραμά του, φόρτισε με δυναμισμό και ένταση τις καλλιτεχνικές του δημιουργίες, έκανε τέχνη τα κατάλοιπα της βιομηχανίας, ύψωσε τα γλυπτά του και φώτισε το μεταπολεμικό τοπίο, ενεργοποίησε τους ήχους, την κίνηση και τον χρόνο του κόσμου του, αφοσιώθηκε στην έρευνα και στην παρατήρηση, εγκατέλειψε τα παραδοσιακά μέσα, φτάνοντας πάντα σε απροσδόκητα αποτελέσματα και εκπληκτικές εμπειρίες.».
Η έκθεση θα βρίσκεται στον χώρο του Μουσείου στην Αθήνα, μέχρι και τις 17 Οκτωβρίου 2021.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Takis, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ.
- Βιογραφία, takisfoundation.org, διαθέσιμο εδώ.
- Η έκθεση «Takis – Ενεργειακοί Τόποι» παρουσιάζεται στο MOMus-Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, in.gr, διαθέσιμο εδώ.
