Της Ειρήνης Μπούλια,
Ο νυν Πρόεδρος της Νότιας Κορέας, ο κεντρώος Moon Jae-in, εξελέγη το 2017. Ανέλαβε την προεδρία της χώρας του σε μία δύσκολη συγκυρία, κατά την οποία η προηγούμενη Πρόεδρος, Park Geun-hye, καθαιρέθηκε και φυλακίστηκε, καθώς ξέσπασε σκάνδαλο χρηματισμού της. Ο Moon αναδείχθηκε, επειδή οι πολίτες είδαν στο πρόσωπό του έναν πολιτικό, ο οποίος θα μπορούσε να εξυγιάνει τη διεφθαρμένη πολιτική σκηνή που άφησε πίσω της η Park. Εντούτοις, η αρχική του δημοφιλία εξανεμίστηκε∙ φαίνεται, πλέον, πως δεν θα κερδίσει στις εκλογές του 2022.
Όμως, πώς διαχειρίστηκε ο Moon τα εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα;
Πρωταρχικό του ενδιαφέρον αποτέλεσε η επίλυση των εσωτερικών υποθέσεων, οι οποίες άλλωστε τον οδήγησαν στην προεδρία. Οι δυσκολίες, τις οποίες αντιμετώπισε στα εσωτερικά θέματα, ποικίλλουν σε θεματολογία. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται το πρόβλημα των λεγόμενων “chaebol”, πλούσιων Κορεατών με εταιρίες-κολοσσούς και αμύθητη περιουσία. Οι “chaebol” λειτουργούν με επίκεντρο τις οικογένειες. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται πως η δύναμη μετατίθεται από πατέρα σε γιο, άρα η οικογενειοκρατία των κολοσσών διαιωνίζεται. Έτσι, λίγες οικογένειες καταφέρνουν να μονοπωλούν και να ελέγχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά της εσόδων αλλά και την ίδια οικονομική κατάσταση της χώρας.
Το παραπάνω μεταφράζεται σε μεγάλη πολιτική δύναμη. Απόδειξη αυτού αποτελεί το σκάνδαλο χρηματισμού της Park Geun-hye, ώστε να συμβαδίσει με τις βλέψεις της Samsung. Το ζήτημα των “chaebol” βρίσκει τις ρίζες του βαθιά στην κορεατική κουλτούρα, όπου παραδοσιακά ο πυρήνας της κοινωνίας είναι η πατριαρχική οικογένεια. Η καθαίρεση της πρώην Πρωθυπουργού και η (προσωρινή) φυλάκιση του διευθυντή της Samsung ήταν η απάντηση στην αγανάκτηση του κορεατικού λαού για αυτήν την αδικία. Παρόλα αυτά, δύσκολα μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως το πρόβλημα. Ο Moon προσπάθησε να πάρει κάποια μέτρα για τη μείωση της έντασης των δωροδοκιών, ωστόσο, δε μπόρεσε να μειώσει τη δύναμη των “chaebol” σε ουσιαστικό επίπεδο.
Παράλληλα με τα προαναφερθέντα, κλήθηκε να συνεργαστεί με τους “chaebol”, ώστε να κρατήσει τις ισορροπίες και να μην καταρρεύσει η κορεατική οικονομία. Δυστυχώς, όμως, το σκάνδαλο απάτης ενάντια του Υπουργού Δικαιοσύνης του, Lee Gwang-cheol, ήταν η χαριστική βολή, για να στρέψει μεγάλες μάζες εναντίον του. Πλέον, ο Moon δεν αποτελούσε παράδειγμα χρηστής διακυβέρνησης.
Μερικές ακόμα σημαντικές προκλήσεις, τις οποίες απέτυχε να αντιμετωπίσει, είναι η αύξηση της μετανάστευσης, όπως επίσης οι οικονομικές ανισότητες, πρόβλημα άρρηκτα συνδεδεμένο με την ανεργία. Απόρροια αυτών αποτελούν τα αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών, το οικιακό χρέος και οι όλο και χαμηλότεροι μισθοί. Μάλιστα, η υπόσχεσή του να δημιουργήσει 800.000 καινούριες θέσεις εργασίες αποσκοπεί στη «διέγερση της αγοράς εργασίας», η οποία όμως δεν καθησύχασε τα πλήθη, καθώς η στεγαστική κρίση και η εκτόξευση των ενοικίων σε όλη την επικράτεια, και ιδιαίτερα στη Σεούλ, εντείνει την αβεβαιότητα των νέων.
Στις εξωτερικές προκλήσεις, η κατάσταση με τη Βόρεια Κορέα σίγουρα του στοίχισε. Είχε, εξάλλου, υποσχεθεί αποτελέσματα μεγαλύτερα από εκείνα που κατόρθωσε να παραδώσει. Οικογένειες συνεχίζουν να είναι χωρισμένες σε Βορρά και Νότο, με την αδυναμία αντάμωσής τους με τους αγαπημένους τους να παραμένει η σκληρή πραγματικότητα. Aκόμη, «ανοιχτή πληγή» αποτελούν οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βόρεια Κορέα. Οι κάτοικοί της έρχονται αντιμέτωποι με υποσιτισμό και κοινωνική και οικονομική ένδεια. Άξιο αναφοράς είναι πως η προσβολή του «Αγαπητού Ηγέτη» Kim Jong-un μπορεί να οδηγήσει σε καταναγκαστική εργασία σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και τελικά σε θανάτωση με εξευτελιστικό τρόπο.
Η Βόρεια Κορέα παραμένει το πιο «κλειστό» και μυστηριώδες κράτος του κόσμου, με τις διαρκείς φιέστες προβολής της τερατώδους στρατιωτικής μηχανής. Το Πυρηνικό Πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας είναι μεγάλος κίνδυνος για την ακεραιότητα του Νότου, ενώ οι πρόσφυγες, τα οικονομικά ζητήματα και, τελικά, το ζήτημα της επανένωσης της χερσονήσου καθιστούν το ζήτημα φλέγον, μα συγχρόνως ακατόρθωτο προς επίλυση. Ο Moon επιχείρησε να προσεγγίσει τη Βόρεια Κορέα με διάφορα μέσα. Από την άλλη, δεν δίστασε να υπερασπιστεί τα μονομερή συμφέροντα της χώρας του∙ η στάση του ήταν μία μίξη πίεσης και προσέγγισης των Βορειοκορεατών, η οποία δεν στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στο ουσιαστικό κομμάτι, δηλαδή στη μείωση του ανθρώπινου πόνου.
Άλλη του προτεραιότητα, όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, ήταν η σύσφιξη των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες ως δικλείδα ασφαλείας και ως μήνυμα αποτροπής από τις επιθετικές κινήσεις της Πιονγιάνγκ. Ωστόσο, κι εκεί συνάντησε κάποια εμπόδια από την πλευρά των Η.Π.Α., κυρίως κατά την Προεδρία Trump. Αρχικά, ο Trump απαίτησε να αυξηθεί το ποσό που καταβάλλει η Νότια Κορέα για τη συντήρηση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας, πράξη όπου δυσανασχέτησε τους Νοτιοκορεάτες, αλλά εν τέλει έγινε αποδεκτή από την κομματική ηγεσία. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως, ακόμα και με την αλλαγή της προεδρίας και την άφιξη του Biden στο οβάλ γραφείο, το ποσό αυτό δεν άλλαξε, μα η προθυμία της Ουάσιγκτον να λάβει σαφέστερη θέση υπέρ του Νότου έγινε τουλάχιστον έκδηλη.
Σε μία τελική ανάλυση, ο Moon Jae-in αποτέλεσε έναν Πρόεδρο, ο οποίος εξελέγη ως απάντηση σε φαινόμενα διαφθοράς των ισχυρών. Τα ζητήματα τα οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική ήταν πολλά και το έργο του ήταν αδιαμφισβήτητα δύσκολο. Κλήθηκε να βρει ισορροπίες ανάμεσα στην εύπορη ελίτ και στις άλλες κοινωνικές τάξεις, προωθώντας παράλληλα τη διακορεατική συνεργασία και εξασφαλίζοντας την αμερικανική υποστήριξη, εγχειρήματα χρονοβόρα. Εντούτοις, στάθηκε μάλλον ανάξιος των προσδοκιών του εκλογικού σώματος και η πιθανότητα επανεκλογής του το 2022 είναι ισχνή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Beware Moon Jae-in’s final months in office, Nikkei Asia, διαθέσιμο εδώ
- Moon admits failure of real estate policy, The Korea Herald, διαθέσιμο εδώ
- South Korea’s democratic deconsolidation, East Asia Forum, διαθέσιμο εδώ
- “A New President Aims to Change South Korea’s Course”, Current History, διαθέσιμο εδώ
