Της Άννας Γκουέν,
Τα τελευταία χρόνια η επιρροή που ασκούν τα social media είναι αρκετά εμφανής, ιδίως αν παρατηρήσει κανείς πόσο διαδεδομένη είναι η χρήση τους. Ο πιο δημοφιλής τρόπος αξιοποίησής τους αφορά λόγους διασκέδασης και επικοινωνίας, ενώ πρόσφατα άρχισαν να αποκτούν έναν πιο επαγγελματικό χαρακτήρα. Ειδικότερα, υπάρχει πλέον δυνατότητα χρήσης τους για εμπορικούς σκοπούς, αφού πολλά μαγαζιά χρησιμοποιούν διάφορες πλατφόρμες, για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Τι συμβαίνει, όμως, όταν εμπλέκονται πολιτικοί σκοποί;
Δεν είναι, βέβαια, πρωτοφανής η χρήση των social media για πολιτικούς σκοπούς, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον τέως Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump. Ωστόσο, εν προκειμένω, θα γίνει αναφορά στη Force 47 του Βιετνάμ. Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Βιετνάμ αποφάσισε να ιδρύσει τον Δεκέμβριο του 2017 μία ομάδα, η οποία θα αποτελείται από στρατιωτικούς για να προωθήσει την κυβέρνηση. Το Διαδίκτυο συνιστά μία ελεύθερη πλατφόρμα, όπου ο καθένας μπορεί να εκφράσει τη γνώμη του και τις απόψεις του χωρίς να λογοκριθεί. Η μονοκομματική κυβέρνηση του Βιετνάμ δεν το βλέπει αυτό ως θετικό, καθώς όπως και σε κάθε άλλη χώρα έτσι και στη δική της, θα υπάρχουν οι επικριτές. Προκειμένου, λοιπόν, να αντιμετωπίσει αυτό το «πρόβλημα», δημιούργησε αυτήν την ηλεκτρονική ομάδα.
Πρόκειται για μία ομάδα στρατιωτικών, η οποία λειτουργεί πίσω από τις οθόνες. Η κύρια αρμοδιότητά τους είναι να δημοσιεύουν φιλοκυβερνητικές δηλώσεις στο Facebook, να προωθούν και να υπερασπίζονται το κόμμα ενάντια σε κριτικές. Οι αναρτήσεις, τα σχόλια, η δημοσίευση άρθρων, η δημιουργία ομάδων και σελίδων στο Facebook είναι μερικοί από τους τρόπους που χρησιμοποιεί η Force 47 για να φέρει εις πέρας τις υποχρεώσεις της. Η βιετναμέζικη ηγεσία έχει θέσει ως σκοπό να ελέγχει τι δημοσιεύεται και να διαγράφει ό,τι θεωρεί προσβλητικό ως προς εκείνη. Όπως γίνεται αντιληπτό, αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί πλήρως, καθώς το Διαδίκτυο και δη οι πλατφόρμες αυτές των social media είναι ένα ελεύθερο πεδίο έκφρασης γνωμών. Ο μόνος τρόπος που ενδεχομένως θα μπορούσε το Βιετνάμ να μπορεί να ελέγχει τι δημοσιεύεται και τι όχι, θα ήταν να ακολουθήσει ένα μοντέλο Κίνας, όπου το Facebook απαγορεύεται.
Η εταιρία Facebook έχει, όμως, δηλώσει πως «στόχος της είναι να παραμείνει σε λειτουργία η πλατφόρμα, ώστε να μπορούν όσοι περισσότεροι άνθρωποι να εκφράζονται ελεύθερα και να κρατήσουν επαφή με τους φίλους τους και να δουλέψουν». Από την άλλη πλευρά, και το Βιετνάμ δε φαίνεται να θέλει να εμποδίσει εξ ολοκλήρου τη λειτουργία της εν λόγω πλατφόρμας. Άρα, η μόνη λύση είναι η Force 47, η οποία συνεισφέρει στη διατήρηση της πολιτικής γραμμής, την χειραγώγηση των πολιτών και τη διάδοση της κρατικής προπαγάνδας. Η λύση αυτή, μάλιστα, δεν απορροφά περαιτέρω κυβερνητικούς πόρους, αφού τα μέλη της είναι ήδη κρατικοί υπάλληλοι, που θεωρούν πως οι διαδικτυακές αναρτήσεις είναι άλλο ένα κομμάτι της δουλειάς τους και το κάνουν με τη θέλησή τους, χωρίς να ζητούν παραπάνω αμοιβή γι’ αυτό.
Το Βιετνάμ συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κράτη, όπου δεν υφίσταται πλήρης ελευθερία του λόγου, γεγονός που αποδεικνύεται από τη συνεχή θέληση της κυβέρνησης να έχει τον πλήρη έλεγχο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν τιμωρηθεί με φυλάκιση εξαιτίας των αντι-κυβερνητικών απόψεων που έχουν δημοσιεύσει, σύμφωνα με το Άρθρο 117 του Ποινικού Κώδικα του Βιετνάμ. Επιπλέον, το Υπουργείο Πληροφοριών και Επικοινωνιών συνέταξε έναν Κώδικα Δεοντολογίας για τη χρήση των social media, που ωθεί τους χρήστες τους να δημοσιεύουν για τα θετικά που έχει κάνει η κυβέρνηση και να προωθούν μέσω των αναρτήσεών τους τα κρατικά συμφέροντα. Οτιδήποτε αντικρούει αυτά, τιμωρείται με φυλάκιση όπως φαίνεται.
Πρόσφατα κιόλας, αποφάσισε η βιετναμέζικη κυβέρνηση να αυξήσει τον έλεγχο στη δυνατότητα, που δίνεται από το Facebook και τη Google, να κάνουν ζωντανές μεταδόσεις, αποδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο για άλλη μια φορά την επιθυμία τους να ελέγξουν το περιεχόμενο των δημοσιεύσεων. Λόγω της παγκοσμιοποίησης της πληροφορίας και της ταχύτητας με την οποία ταξιδεύουν πλέον τα νέα, είναι φυσικό η κυβέρνηση αυτή, που δεν επιθυμεί να φανεί αδύναμη στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, να θέλει όλο και περισσότερο τον έλεγχο των ΜΜΕ. Το αρμόδιο Υπουργείο δήλωσε πως οι πλατφόρμες αυτές δεν τηρούν τους βιετναμέζικους νόμους και κατά συνέπεια ζητούν την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τα στοιχεία επικοινωνίας των λογαριασμών που έχουν πάνω από 10.000 ακολούθους.
Το Βιετνάμ προσπαθεί με κάθε δυνατό τρόπο να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο του λόγου. Δεν το κάνει επιθετικά, όπως για παράδειγμα η Κίνα, γιατί έτσι θα αναστατώσει τους πολίτες του και τελικά τη διεθνή κοινότητα. Η μονοκομματική του κυβέρνηση θεωρεί, όμως, ότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να διατηρήσει την αίγλη και την ισχύ της, αφού παρουσιάζει μόνον εκείνα που θέλει η ίδια. Έτσι, για πολλοστή φορά τα κρατικά συμφέροντα τίθενται μπροστά από τα δικαιώματα των πολιτών, βλέποντας το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης να καταστρατηγείται στο βωμό της ισχύος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Vietnam to tighten grip on social media livestream activity, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Vietnam unveils 10,000-strong cyber unit to combat ‘wrong views’, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- How Vietnam’s ‘influencer’ army wages information warfare on Facebook, Reuters, διαθέσιμο εδώ
