Της Αγγελικής Ευαγγελακοπούλου,
Είναι γνωστό πως το Συμβούλιο της ΕΕ αλλάζει προεδρία κάθε έξι μήνες για την ισάξια συμμετοχή όλων των κρατών–μελών στην λήψη αποφάσεων και στην διαμόρφωση ευρωπαϊκών πολιτικών. Από την 1η Ιουλίου του 2021 έως την 31η Δεκεμβρίου, την προεδρία ανέλαβε η Σλοβενία ενώ για την περίοδο του Ιανουαρίου-Ιουνίου τον ρόλο αυτόν είχε η Πορτογαλία. Δεδομένων των συνεχών εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στην Ένωση και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει τον τελευταίο χρόνο, αξίζει να αναλυθούν τα βασικά σημεία των στόχων της σλοβενικής προεδρίας για το μέλλον της ευρωπαϊκής κοινότητας, οι πιθανές απειλές και τα αδύναμα σημεία. Παράλληλα, θα γίνει μια σύγκριση ανάμεσα σε εκείνη και τον προκάτοχο της θέσης με στόχο να φανεί εάν είναι ικανή να ανταπεξέλθει στις δύσκολες συνθήκες που ταλανίζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αρχικά, βασική προτεραιότητα είναι η συνεχής προώθηση μιας αυτόνομης Ευρώπης και η άμεση αποκατάσταση όποιων προβλημάτων εμφανίζονται. Αυτονομία για την Ευρώπη σημαίνει να μην βασίζεται σε εξωτερικούς δρώντες για την επίλυση δυσκολιών και να έχει τους δικούς της πόρους και κονδύλια από την συμμετοχή των μελών. Όσον αφορά την άμεση αποκατάσταση, ξαφνικές απειλές όπως η πανδημία του κορωνοϊού, η οποία έχει προκαλέσει καθυστερήσεις και προβλήματα στον οικονομικό και κοινωνικό παράγοντα, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται πιο οργανωμένα. Άλλοι στόχοι σε αυτό το πλαίσιο είναι η προστασία από κυβερνοεπιθέσεις, η ενίσχυση των τεχνολογικών και ψηφιακών δυνατοτήτων της Ένωσης, ώστε να φτάσει τις υπόλοιπες αναπτυγμένες μεγάλες δυνάμεις, και φυσικά η λήψη μέτρων για την μείωση της φθοράς που υφίσταται το περιβάλλον τα τελευταία χρόνια. Με βάση αυτά τα δύο, η Σλοβενία έχει στόχο να καλεί τα κράτη-μέλη σε συχνούς διαλόγους και συζητήσεις, όπου θα μοιράζονται συνεχώς νέες ιδέες και θα ακούγεται η άποψη οποιουδήποτε κράτους για τον τρόπο ορθής λειτουργίας της Ένωσης. Παράλληλα, είναι αναγκαίο να βρεθούν τρόποι ενεργότερης συμμετοχής και των ευρωπαίων πολιτών στην λήψη αποφάσεων, καθώς η πλειοψηφία αυτών αφορά τον δικό τους τρόπο ζωής και μέλλον.
Επόμενη προτεραιότητα για την σλοβενική κυβέρνηση είναι η ισότητα του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Αναλυτικότερα, κοινοί νόμοι, κοινά κριτήρια επιλογής, αποφάσεις που αφορούν το σύνολο πολιτών, η καταπολέμηση φαινομένων που επηρεάζουν αρνητικά τους πολίτες, όπως η προπαγάνδα ή ο έλεγχος των ΜΜΕ, είναι μερικές από τις βασικές αρχές που σκοπεύει να ακολουθήσει. Στόχος είναι να νιώθει κάθε ευρωπαίος πολίτης ελεύθερος να εκφραστεί και να συμμετάσχει στην Ένωση. Τέλος, αυτό που δεν πρέπει ποτέ να αμελείται είναι η συνεχής διασφάλιση των ευρωπαϊκών συνόρων και της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Τα τελευταία χρόνια, λόγω του μεταναστευτικού ζητήματος αλλά και άλλων απειλών, όπως των εντάσεων στα δυτικά Βαλκάνια, φαίνεται να υστερεί σε μερικό βαθμό η Ένωση στο να παράσχει ασφάλεια στα κράτη-μέλη της. Σκοπός, λοιπόν, της Σλοβενίας είναι να διασφαλίζει την νομοθεσία για την ζώνη χωρών Σένγκεν και να δράσει για την μέγιστη προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων, οπότε πρέπει να λάβει πρωτοβουλίες για την ομαλή λειτουργία της άμυνας.
Παρά τα θετικά στοιχεία που ειπώθηκαν παραπάνω και τους σαφής στόχους που θέτει η σλοβενική κυβέρνηση για την προώθηση του μέλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν και κάποια αρνητικά σημεία στην προεδρία της χώρας που πρέπει να σημειωθούν. Το πρώτο και βασικότερο είναι η συμμαχία της χώρας με την Ουγγαρία και τον πρωθυπουργό αυτής, Ορμπάν. Ο τελευταίος έχει διχάσει την Ένωση αρκετές φορές λόγω των εξτρεμιστικών απόψεων και αποφάσεων του που μειώνουν συνεχώς, τόσο τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ευρωπαϊκές αρχές, όσο και τους κατοίκους της Ένωσης. Συνεπώς, το να βρίσκεται η προεδρία ολόκληρου του Συμβουλίου της ΕΕ πάνω σε κάποιον που στηρίζει την ουγγρική κυβέρνηση και συνεργάζεται μαζί της, είναι λογικό να προκαλεί ανησυχίες για το μέλλον και την επιτυχία της. Ακόμα, αν και στηρίζει πως θα κάνει οτιδήποτε για την προαγωγή του ελεύθερου λόγου και της ελεύθερης υπεράσπισης της κοινής γνώμης, δεν είναι λίγες οι φορές που έχει εμπλακεί σε διαπληκτισμούς με δημοσιογράφους ή κρίνει τα ΜΜΕ γενικότερα. Αυτό το γεγονός με την σειρά του δημιουργεί αμφιβολίες για την ορθή λειτουργία των μέσων και την σωστή ενημέρωση των πολιτών για τα ευρωπαϊκά δρώμενα. Τέλος, πρέπει να αναφερθεί και η αρνητική στάση του πρωθυπουργού της Σλοβενίας απέναντι στους υπεύθυνους εισαγγελείς του Γραφείου Ευρωπαϊκού Δημοσίου Εισαγγελέα (European’s Public Prosecutor’s Office), ο οποίος εμπόδισε την εκλογή υπεύθυνων και ξεσήκωσε κύμα αρνητικών αντιδράσεων τόσο από ευρωπαίους πολίτες όσο και ηγέτες. Θεωρήθηκε πως καταπάτησε το ευρωπαϊκό δίκαιο μη σεβόμενος το ανεξάρτητο γραφείο της Ένωσης και την λειτουργία που προσφέρει αυτό.
Όσον αφορά την σύγκριση με την πορτογαλική προεδρία, είναι νωρίς για να γίνει κάτι τέτοιο ακόμα, όμως η αλήθεια είναι πως η Πορτογαλία με την δράση της έθεσε τον πήχη αρκετά ψηλά. Αναλυτικότερα, κατάφερε να καταπολεμήσει επαρκώς ζητήματα που εμπόδιζαν την λειτουργία της Ένωσης, όπως την έντονη φοροδιαφυγή, την διαφθορά σε υπεύθυνους κυβερνήσεων ή οργάνων της ΕΕ και την επίλυση νομικών ζητημάτων που υπήρχαν από παλιότερα χρόνια. Επίσης, έγινε ξεκάθαρο, εξαρχής, πως βασικός στόχος ήταν η βιώσιμη ανάπτυξη και η καταπολέμηση της φθοράς που δέχεται συνεχώς το περιβάλλον. Η συμμετοχή σε διάφορα διεθνή fora για συζητήσεις πάνω στο περιβάλλον και οι πρωτοβουλίες για το πως τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα μείωναν το στίγμα τους στην περιβαλλοντική καταστροφή είναι βασικά παραδείγματα. Επίσης, αρκετά ικανοποιητική δουλειά έγινε και στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Καταλήγοντας σε ένα συμπέρασμα, παρά τις αμφιβολίες που υπάρχουν για την επιτυχία ή μη της σλοβενικής κυβέρνησης, καλό είναι να υπάρχει σεβασμός και πίστη ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Μπορεί να υποβόσκουν κάποιες απειλές ή να μην φαίνεται τόσο αφοσιωμένος ο Σλοβένος ηγέτης στο ευρωπαϊκό όραμα με βάση κάποια περιστατικά, όμως δεν πρέπει να αμελείται το γεγονός πως η Σλοβενία εξακολουθεί να είναι μέλος της Ένωσης. Σκοπός της και κύριο μέλημα της είναι να δρα για την ομαλή λειτουργία τόσο της ίδιας της χώρας στα πλαίσια της ΕΕ, όσο και για την ομαλή πορεία της Ένωσης γενικότερα. Οι στόχοι που έχει θέσει φαίνεται να είναι πλήρως ικανοποιητικοί και να καλύπτουν κάθε φάσμα της Ένωσης (οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό), οπότε προβλέπεται να είναι ένα επιτυχημένο εξάμηνο για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την πορεία της στην διεθνή σκηνή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The presidency of the Council of the EU, Consilium, διαθέσιμο εδώ
- programme-Slovenian Presidency of the Council of the European Union-en, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Europe’s week: Controversy as Slovenia takes over the EU Council presidency, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Slovenia’s EU presidency off to a rough start, amplifying concerns on press freedom, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Slovenia takes over EU presidency amid wave of criticism, euobserver.com, διαθέσιμο εδώ
- Diplomat: Portuguese presidency unblocked EU legislative dossiers, EURACTIV.com, διαθέσιμο εδώ
- Portugal about to hand over the Presidency of the Council of the European Union to Slovenia, EuChemS Newsletters, διαθέσιμο εδώ
