Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
Η 25η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Εξαφανισμένων Παιδιών. Το γεγονός ότι έχει θεσπιστεί Παγκόσμια Ημέρα για αυτό το φαινόμενο φανερώνει και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στην Ελλάδα, σχεδόν κάθε μέρα εξαφανίζεται ένα παιδί. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Υποδιεύθυνση Αναζητήσεων Αρχείου και Ταυτοτήτων της ΕΛ.ΑΣ., το 2020 εξαφανίστηκαν 260 ανήλικοι, εκ των οποίων οι 28 εξακολουθούν να αγνοούνται.
Τα στοιχεία φανερώνουν πως η πλειονότητα των εξαφανισμένων παιδιών ήταν κορίτσια, κυρίως εφηβικής ηλικίας, ενώ περίπου το 19% είχε ηλικία από 7 έως 14 έτη. Βέβαια, ακόμα πιο ανησυχητική είναι η κατάσταση για τους πρόσφυγες, καθώς κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους -και του αξέχαστου σε όλους μας γενικού lockdown-, σχεδόν τρία ανήλικα προσφυγόπουλα χάνονταν κάθε μέρα. Ολόκληρο το 2020, τα εξαφανισμένα ασυνόδευτα παιδιά έφτασαν τα 992, εκ των οποίων τα 578 δεν βρέθηκαν ποτέ. Τα περισσότερα από αυτά που εξακολουθούν να αγνοούνται είναι αγόρια (545 στον αριθμό), ενώ δύο στις τρεις περιπτώσεις εξαφάνισης (66,54%) ήταν στον νομό Αττικής.
Ποιες, όμως, είναι οι βασικότερες αιτίες εξαφάνισης ενός παιδιού; Σύμφωνα με μία συνέντευξη του Στέφανου Αλεβίζου, συντονιστή του Εθνικού Κέντρου για τις Εξαφανίσεις και τα Παιδιά Θύματα Εκμετάλλευσης και ψυχολόγου στο «Χαμόγελο του Παιδιού», ο κυριότερος λόγος εξαφάνισης είναι η φυγή εφήβων, γεγονός που απορρέει κυρίως από τα υψηλά ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας της χώρας. Ακολουθεί η εξαφάνιση παιδιών μεταναστών ή προσφύγων κατά την προσπάθεια εισόδους τους στην χώρα. Αξίζει να τονίσουμε πως ο εντοπισμός της συγκεκριμένης ομάδας παιδιών καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολος, λόγω έλλειψης καταγραφής των στοιχείων τους. Ακόμη, έχουμε τη γονική ή διεθνή αρπαγή, όπως ονομάζεται, κατά την οποία ένας βιολογικός γονέας που του έχουν αφαιρεθεί τα γονικά του δικαιώματα, αρπάζει το παιδί απ’ αυτόν που ασκεί βάσει νόμου την επιμέλεια. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται κυρίως στους μικτούς γάμους, όπου αυτός που αρπάζει το παιδί επιστρέφει μαζί του στη χώρα από την οποία κατάγεται, και είναι ιδιαίτερα γνωστό και στην Ελλάδα. Ασφαλώς, υπάρχουν και οι αρπαγές παιδιών από τρίτα, εντελώς άσχετα με το παιδί, πρόσωπα, για λόγους εκβιασμού, παραδείγματος χάριν να ζητηθούν λύτρα, όμως στην χώρα μας, -ευτυχώς- οι εξαφανίσεις τέτοιου είδους είναι ελάχιστες. Τέλος, έχουμε την «ανησυχητική εξαφάνιση» που υφίσταται όταν ένα παιδί μικρής ηλικίας εξαφανίζεται χωρίς να γνωρίζει κανείς τι του συνέβη, είτε επειδή έχασε τον προσανατολισμό του, είτε λόγω ενός ατυχήματος. Περιστατικά τέτοιου είδους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα διότι, εκτός από τραυματισμούς και δυστυχήματα, εκθέτουν τα παιδιά και σε επικίνδυνα πρόσωπα, όπως σεξουαλικούς παραβάτες. Βέβαια, η εξαφάνιση που οδηγεί σε κακοποίηση, είναι πολύ πιθανό να είναι και προμελετημένη.
Από τη στιγμή, λοιπόν, που υπάρχουν τόσα διαφορετικά είδη και καταγεγραμμένα περιστατικά εξαφάνισης, η μέριμνα καθίσταται αναγκαία. Ωστόσο, αξίζει πρωτίστως να αναρωτηθούμε γιατί τα ποσοστά είναι τόσο υψηλά. Τα αυξημένα ποσοστά οικογενειακής βίας, όπως προαναφέραμε, αποτελούν έναν από τους βασικότερους λόγους. Οι συνεχείς εντάσεις και η όξυνση των ενδοοικογενειακών προβλημάτων είναι αποτέλεσμα των χρόνιων δυσκολιών που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η σύγχρονη ελληνική οικογένεια, ιδίως από την αρχή της κρίσης και μετά, με το ξέσπασμα της πανδημίας να αποτελεί το «κερασάκι στην τούρτα». Μετά από τόσες δοκιμασίες που έχουν υπομείνει οι γονείς, είναι σχεδόν αναπόφευκτο τα νεύρα να διογκώνονται και να δημιουργούνται όλο και περισσότερα προβλήματα εντός σπιτιού, εντείνοντας την ανάγκη των παιδιών να «δραπετεύσουν» από αυτά. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον καταλυτικό ρόλο του διαδικτύου στο φαινόμενο αυτό. Πολλές φορές το διαδίκτυο θεωρείται συνεργός στις εξαφανίσεις παιδιών, καθώς, όχι μόνο προτείνει στα παιδιά λύσεις ώστε να πραγματοποιήσουν φυγή, αλλά ταυτόχρονα παρέχει στους θύτες την δυνατότητα, μέσω της ανωνυμίας που προσφέρει, να εντοπίσουν και να προσεγγίσουν τα θύματά τους. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί και η συμβολή του διαδικτύου στον εντοπισμό των παιδιών, μέσω της ταχείας διάδοσης των περιστατικών ή χάρη σε μηχανισμούς ανίχνευσής τους.
Καταλήγοντας, αδιαμφισβήτητα η εξαφάνιση παιδιών αποτελεί μείζον πρόβλημα της κοινωνίας. Στην Ελλάδα, έχει αποδειχτεί πως οι εξαφανίσεις είναι αρκετά ελέγξιμες, καθώς, σε γενικές γραμμές, τα παιδιά βρίσκονται άμεσα (συνήθως εντός ολίγων ημερών). Αυτό, όμως, δεν αναιρεί το γεγονός ότι όποιο αγνοείται κινδυνεύει από το πρώτο δευτερόλεπτο. Συνάμα, είναι ανάγκη όλοι μας να γνωρίζουμε τις υπηρεσίες εντοπισμού παιδιών (όπως το Amber Alert και την εφαρμογή missing app -δωρεάν εφαρμογή κινητού η οποία ειδοποιεί τον χρήστη σε περίπτωση που εξαφανιστεί κάποιο παιδί σε ακτίνα τριών χιλιομέτρων και περιλαμβάνει λίστα με φωτογραφίες και πληροφορίες εξαφανισμένων παιδιών-θυμάτων) και να είμαστε συνεχώς σε επαγρύπνηση, μήπως καταφέρουμε να εντοπίσουμε κάποιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πώς εξαφανίζονται παιδιά στην Ελλάδα: Η επιχείρηση όταν ηχήσει συναγερμός, η διαφορά αγόρι-κορίτσι, sputniknews.gr, Διαθέσιμο εδώ
- Κάθε μέρα εξαφανίζεται ένα παιδί στην Ελλάδα, in.gr, Διαθέσιμο εδώ
