Της Δήμητρας Σαρούδη,
Σε τι βαθμό είναι δυνατόν ένας εργοδότης να προσφέρει την ευκαιρία σε ένα νέο παιδί να εργαστεί -στην καλύτερη των περιπτώσεων- στο αντικείμενο σπουδών του; Το παραπάνω είναι το μείζον ζήτημα που απασχολεί κάθε νέο πτυχιούχο πανεπιστημίου ή τεχνολογικού ιδρύματος, ειδικά στη χώρα μας.
Τη βαθιά οικονομική κρίση που ταλανίζει ακόμα και σήμερα την κοινωνία μας, οφείλουμε να την καταδείξουμε ως τη βασική αιτία αυτού του φαινομένου. Έχοντας μειώσει η κάθε επιχείρηση στο minimum το προσωπικό της, οδήγησε όχι μόνο στην ανεργία πολλούς ανθρώπους, αλλά πολύ περισσότερο τους νεότερους αυτών, οι οποίοι, μη έχοντας την κατάλληλη εργασιακή εμπειρία -που να προλάβουν εξάλλου να αποκτήσουν – περισσότερο βάρος θα ήταν για έναν φορέα παρά κέρδος. Σε δυσχερείς εποχές, η εμπιστοσύνη στην πείρα και στην επαγγελματική ωριμότητα κερδίζει κατά κόρον πτυχία πανεπιστημίων με διακρίσεις, μεταπτυχιακά προγράμματα, διδακτορικά, σεμινάρια, επιμορφώσεις, γνώσεις ξένων γλωσσών, ηλεκτρονικών υπολογιστών και ο κατάλογος δεν έχει τέρμα. Και οι εύλογες ερωτήσεις ενός νέου επιστήμονα που έχει μοχθήσει είναι: «Μήπως ασχολήθηκα τζάμπα με όλα αυτά; Μήπως μετά το πέρας του λυκείου θα ήταν καλύτερα να εισχωρήσω κάπου και να μάθω με αυτόν τον τρόπο κάτι, συνήθως μια τέχνη; Γιατί έδωσα πανελλήνιες; Γιατί τόσο άγχος να περάσω στη σχολή πρώτης προτίμησης, αν δεν μπορώ να αξιοποιήσω τις γνώσεις μου;»
Ένα ατέρμονο «γιατί» και «μήπως» πλανάται στην ατμόσφαιρα… Τα δεδομένα αναπροσαρμόστηκαν εξαιτίας της πανδημίας. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες για όλη την υφήλιο και το παρόν πρόβλημα πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις. Όντας σε συνθήκες εγκλεισμού, η ατελείωτη αποστολή βιογραφικών ελάχιστους καρπούς απέφερε. Ακόμα και τώρα, το άνοιγμα της οικονομίας δεν έφερε ουσιαστική αλλαγή.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του ΟΑΕΔ, για τους μήνες του πρώτου εξαμήνου του έτους 2020, η ηλικιακή ομάδα «30-44 ετών» συγκέντρωσε τον μεγαλύτερο αριθμό ανέργων, ενώ η δεύτερη πολυπληθέστερη ηλικιακή ομάδα σε αριθμό ανέργων είναι η ηλικιακή ομάδα «45-54 ετών». Εξίσου μεγάλο αριθμό ανέργων συγκεντρώνουν και οι ηλικιακές ομάδες «55-64 ετών», «25-29 ετών», «20-24 ετών» και «65 ετών και άνω». Στην ηλικιακή ομάδα «15-19 ετών» καταγράφεται ο μικρότερος αριθμός ανέργων. Πιο αναλυτικά, για τον μήνα Ιούνιο η ηλικιακή ομάδα 20-24 καταγράφει σχεδόν 61.000 ανέργους, οι ηλικίες 25-29 σχεδόν 112.000 και οι ηλικίες 30-44 392.000. Το σύνολο ξεπερνά το μισό εκατομμύριο.
Το φαινόμενο αυτό, εκτός των επαγγελματικών δυσκολιών που έκδηλα επιφέρει, συνοδεύεται και από ψυχικές ασθένειες που μπορεί να εμφανιστούν. Άγχος, στρες και άστατος ύπνος θεωρούνται από τις πιο ήπιες εκδηλώσεις της αρνητικής επίδρασης του φαινομένου. Η κατάσταση, όμως, μπορεί να εκτροχιαστεί, όταν εμφανίζονται οι κρίσεις πανικού και η κατάθλιψη. Επιπρόσθετα, τα άτομα μπορεί να εμφανίζουν βουλιμικές τάσεις αλλά και ροπή προς την ανορεξία. Το άτομο χάνει την πίστη στον εαυτό του και στις δυνάμεις του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επηρεάζονται και οι κοινωνικές συναναστροφές των νέων, οι σχέσεις γίνονται δυσλειτουργικές και χάνεται η ποιότητα ζωής τους.
Νέα μελέτη που πραγματοποίησε ο μη κυβερνητικός οργανισμός ”Prince’s Trust” αποκαλύπτει πως σχεδόν ο ένας στους δύο νέους υποφέρει από κατάθλιψη, κρίσεις πανικού και διαταραχές ύπνου εξαιτίας της ανεργίας. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι ο ένας στους έξι νέους θεωρεί την ανεργία εξίσου στρεσογόνο ερέθισμα με τη διάλυση της οικογένειάς του, ενώ ο ένας στους οκτώ είπε πως εξαιτίας της έχει το βράδυ εφιάλτες. Όταν, μάλιστα, οι νέοι είναι μακροχρόνια άνεργοι (για περισσότερο από έναν χρόνο), η ψυχική τους κατάσταση επιδεινώνεται τόσο πολύ, ώστε έχουν διπλάσιες πιθανότητες από τους μεγαλύτερης ηλικίας ανέργους να προκαλέσουν σκόπιμη βλάβη στον εαυτό τους (self-harm).
Στους τρόπους αντιμετώπισης της ιδιάζουσας αυτής κατάστασης, θα μπορούσε να είναι η επιλογή για σταδιοδρομία στο εξωτερικό. Ωστόσο, πριν οδηγηθεί κάποιος σε αυτή την απόφαση, καλό θα ήταν, η πολιτεία να ενισχύσει το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού στα σχολεία και να το προσεγγίσει με την κατάλληλη σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Η παρουσίαση των δυνατοτήτων διαφόρων επαγγελμάτων θα μπορούσε να μειώσει την έξαρση του φαινομένου ως ένα βαθμό, όπως για παράδειγμα στους κλάδους της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της βιομηχανίας.
Ακόμα, η δημιουργία περισσότερων προγραμμάτων κατάρτισης τόσο στην εκάστοτε χώρα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα θα βοηθούσαν σημαντικά. Κομβικό θεωρείται και το γεγονός της προσφοράς θέσεων εργασίας σε νέους, οι οποίοι χάρις στις σύγχρονες γνώσεις τους, τη «φρέσκια ματιά» και την όρεξη για εργασία μπορούν να ωφελήσουν οποιοδήποτε εργασιακό περιβάλλον. Η λύση είναι πολυδιάστατη και προέρχεται αποκλειστικά μέσω της κοινωνίας. Σε αυτό συνηγορεί, βέβαια, και η προσπάθεια του νέου επιστήμονα για διαρκή επιμόρφωση, ώστε να διαθέτει τα κατάλληλα «όπλα» στη φαρέτρα του, για τη διεκδίκηση μιας θέσης εργασίας.
Τέλος, ένας άνθρωπος άνεργος δεν αναζητάει μονάχα εργασία, αλλά κυρίως ένα στήριγμα επιβίωσης, το οποίο -προφανώς- δεν είναι μόνο οικονομικό. Πολλές φορές τείνουμε να ξεχνάμε ότι μέσα από την εργασία μας αποκτούμε έναν τίτλο, έναν ρόλο, μια ταυτότητα, τα οποία μας συνοδεύουν γενικότερα στη ζωή μας. Το φαινόμενο της ανεργίας, συνεπώς, επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στη ψυχολογία των ατόμων, τα οποία συχνά κρίνουν αναγκαία την υποστήριξη ενός ειδικού.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ανεργία και ψυχολογία των νέων, newyorkstudies.gr, διαθέσιμο εδώ
- Στατιστικά στοιχεία, εξαμηνιαίες εκθέσεις για τις εξελίξεις στο σύνολο και τα χαρακτηριστικά των εγγεγραμμένων ανέργων, oaed.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι Επιπτώσεις της Ανεργίας στην Ψυχολογία του Ανέργου, skepsy.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ, slideplayer.gr, διαθέσιμο εδώ
