Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Είναι η κοινωνική ομάδα η οποία στοχοποιήθηκε περισσότερο από κάθε άλλη τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Οι νέοι που φταίνε για τη διασπορά του κορωνοϊού, οι νέοι που κάνουν πάρτυ, οι νέοι που είναι αδιάφοροι, οι νέοι που διαδηλώνουν, οι νέοι που δεν τηρούν τα μέτρα, οι νέοι που είναι ανεύθυνοι και βάζουν σε κίνδυνο τους μεγαλύτερους και ευάλωτους, οι νέοι που γεμίζουν τις πλατείες, οι νέοι που στοιχειώνουν τα social media και δημιουργούν τάσεις και κινήματα.
Είναι οι νέοι που η κυβέρνηση τους κουνά το δάχτυλο επικριτικά σε ό,τι και αν κάνουν. Η αναποτελεσματική διαχείριση του 2ου κύματος της πανδημίας έπρεπε άλλωστε να έχει και υπαίτιο. Να αναλάβει τις ευθύνες της η κυβέρνηση μοιάζει καταστροφικό για την εικόνα την οποία επιχειρεί να δομήσει, ότι όλα δηλαδή βαίνουν καλώς, και ότι βρισκόμαστε σε μία άλλη παράλληλη πραγματικότητα από αυτή που όντως βιώνουμε. Έτσι, τι πιο εύκολο από να κατηγορηθούν οι νέοι; Οι εύκολοι φταίχτες, υπαίτιοι των δεινών και ανεύθυνοι ατομικιστές.
Πάμε όμως να δούμε και την πραγματικότητα
Οι νέοι, είναι η κοινωνική ομάδα η οποία στερείται χρόνια τώρα την ποιότητα στην εκπαίδευση που λαμβάνει. Με τον κορωνοϊό, προχώρησε σε τηλεκπαίδευση με πλήθος προβλημάτων για την ομαλή διεξαγωγή αυτής. Οι νέοι, είναι η κοινωνική ομάδα που μεγάλωσε στην κρίση και τη λιτότητα. Έζησε μαθαίνοντας να αρκείται στα λίγα, να θέτει όρια στα όνειρά της, και να πνίγεται στα «πρέπει» των κοινωνικών προτύπων.
Ένας νέος ειδικά σήμερα, θα τελειώσει το σχολείο, έχοντας παράλληλα ξοδεύσει μία περιουσία για φροντιστήρια. Θα δώσει πανελλαδικές για να εισαχθεί στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Μπορεί και να μην το κάνει και να ξοδεύσει μία δεύτερη περιουσία σε μία ιδιωτική σχολή. Έτσι κι αλλιώς, ίδια βαρύτητα θα έχει το πτυχίο του. Θα αποφύγει και τον κόπο. Αν εισαχθεί σε μία σχολή στον τόπο κατοικίας του, θα ζήσει με τους γονείς του. Αν είναι από εκείνους που θα μεταβούν σε άλλη πόλη για να σπουδάσουν, θα πληρώσει μία ακόμη περιουσία για ενοίκια σε κακοδιατηρημένα σπίτια. Παράλληλα, θα πρέπει να στηρίξει και τους γονείς του, στους οποίους, αν υποθέσουμε ότι ανήκουν στην μεσαία τάξη, η οποία έχει περάσει τα πάνδεινα 10 χρόνια τώρα, μάλλον δεν τους περισσεύουν ολόκληροι μισθοί για να συντηρήσουν αξιοπρεπώς έναν φοιτητή στην επαρχία. Άρα, ίσως αναζητήσει μία εργασία παράλληλα με τη σχολή. Αυτή την εργασία, θα την έχει ανάγκη για τους προαναφερόμενους λόγους. Κατά πάσα πιθανότητα, θα εργάζεται ανασφάλιστος, θα δουλεύει περισσότερο από το προβλεπόμενο ωράριο, ή για να το θέσω σωστά, για περιπτώσεις εστίασης «μέχρι το κλείσιμο», όποτε κι αν είναι αυτό. Φυσικά, θα είναι δύσκολο να συνδυαστεί η εργασία με τη σχολή αλλά μην ανησυχείτε. Θα υπάρχει η λύση της «σεζόν». Σε κάποιο από τα χίλια-δυο πανέμορφα νησιά μας. Σε εξαντλητικές συνθήκες και ωράρια, και φυσικά με διαμονή σε επίσης κακοδιατηρημένες υποδομές. 4 μήνες είναι, θα περάσουν. Βέβαια, όταν περάσουν για 4-5 καλοκαίρια, έρχεται και η στιγμή του πτυχίου. Και τότε, ίσως και μετά από κάποιο μεταπτυχιακό τίτλο, θα έρθει η στιγμή για την πραγματική είσοδο στην αγορά εργασίας. Βέβαια, αυτή δεν είναι ακριβώς όπως φαίνεται, μιας και οι εργασιακές σχέσεις είναι ολίγον τι διαλυμένες, τα ωράρια ευέλικτα, αλλά όχι προς όφελός του, και οι μισθοί αρκετοί, ώστε να σκεφτεί ο νέος αυτός την εναλλακτική του εξωτερικού. Και ιδού το brain drain.
Αυτό είναι το σενάριο και οι γενικεύσεις που έκανα, απλά αποδίδουν το συνολικό αντίκρισμα. Δεν θέλω, σε καμία περίπτωση, να υποβαθμίσω τις υπόλοιπες περιπτώσεις και τα υπαρκτά success stories, απλά θα ήθελα να τονίσω ότι είναι οι εξαιρέσεις, ενώ θα έπρεπε να είναι οι κανόνες.
Πάμε τώρα όμως να δούμε και την άλλη διάσταση. Οι νέοι είναι η κοινωνική ομάδα η οποία, εν μέσω πανδημίας, έθεσε στον δημόσιο διάλογο πλήθος ζητημάτων και κοινωνικών παθογενειών. Με τη βοήθεια των social media, οι νέοι είναι αυτοί οι οποίοι συνέβαλλαν στη γιγάντωση κοινωνικών κινημάτων, όπως το #metoo, το #surrortartworkers, το #blacklivesmatter, ή το Fridays for Future. Είναι η κοινωνική ομάδα που δεν υιοθετεί δίχως κριτήριο ό,τι της λένε να υιοθετήσει, είναι η κοινωνική ομάδα η οποία αγωνίζεται, με όραμα και στόχους, και πολλές φορές πετυχαίνει. Είναι η ομάδα, γέννημα-θρέμμα των χρόνων της κρίσης και των αναγκών της. Η ομάδα που έμαθε ότι στη ζωή τίποτα δεν χαρίζεται. Η ομάδα που αποφάσισε ότι θέλει να χτίσει η ίδια το μέλλον της, πολύ απλά διότι το μέλλον που χτίζουν για εκείνη δεν της ταιριάζει.
Σαφώς και οι νέοι στην περίοδο της πανδημίας έκαναν λάθη και προέβησαν σε απερίσκεπτες ενέργειες. Όχι όμως όλοι. Και όχι στον βαθμό για τον οποίο κατηγορήθηκαν. Αν κάτι είναι οι νέοι, είναι τα θύματα σε αυτή την κατάσταση, και όχι οι θύτες. Αλλά θύματα σκεπτόμενα, ανυπότακτα, και ενεργά. Ξεχνούν μάλλον εκείνοι που τους δείχνουν με το δάχτυλο, ότι τα υπόλοιπα τέσσερα δάχτυλα δείχνουν τον εαυτό τους.
