Της Μαριλίζας Τεμπλαλέξη,
Ισλαμισμός. Ο μεγαλύτερος “ανταγωνιστής” του χριστιανισμού. Ο καθένας γνωρίζει, κατά προσέγγιση κάποια στοιχεία που συνυφαίνονται με τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά που τον συναποτελούν και τα έχουν ακούσει έστω και μία φορά στη ζωή τους (Σαρία, σουνιτισμός και σιιτισμός). Αναλογιζόμενοι και τις τρομοκρατικές επιθέσεις που έλαβαν χώρα σε Ευρωπαϊκά κράτη τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια, που απασχόλησαν τη διεθνή επικαιρότητα είναι αναπόφευκτο πως πολλά βασικά θρησκευτικά σημεία καθίστανται πλέον γνωστά. Όπως συμβαίνει και με κάθε υπάρχουσα θρησκευτική πίστη, πόσο μάλλον τις πιο πολυπληθείς σε απήχηση, είναι ζητήματα πολύπτυχα, που μπορούν να ιδωθούν από πολλές σκοπιές. Γι’ αυτό, το κέντρο βάρους στο εν λόγω εισαγωγικό άρθρο θα μετατεθεί στην ιστορική απαρχή που δομεί την δεύτερη αυτή κατά σειρά μεγαλύτερη θρησκευτική ομάδα παγκοσμίως και που, όπως υποστηρίζεται, φαίνεται να μην περιορίζεται αμιγώς σε στενές θρησκευτικές έννοιες και ιδεολογίες, αλλά να υποδεικνύει στους θιασώτες της ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα τρόπου συμπεριφοράς και επιταγών.
Ο Ισλαμισμός, που έχει λάβει ανά το πέρας των ετών διάφορες εναλλακτικές ονομασίες (Μουσουλμανισμός, Μωαμεθανισμός), συνιστά μονοθεϊστική θρησκεία, ιδρυτής της οποίας είναι ο Μωάμεθ (570-632) στο πρώτο μισό του 7ου αι. Το ισλάμ, εν κυριολεξία, σημαίνει υποταγή και κατ’ επέκταση, οι μουσουλμάνοι (μούσλιμ) είναι εκείνοι που υποτάσσονται στη θεϊκή επιθυμία και στα διδάγματά της.
Η χώρα με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό είναι η Ινδονησία, χωρίς να είναι η επίσημη θρησκεία του κράτους και ακολουθεί το Πακιστάν. Ακόμη, άλλα ασιατικά κράτη στα οποία αποτελεί τον βασικό θρησκευτικό γνώμονα είναι το Μπανγκλαντές και πολλές χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Δεσπόζει επίσης, σε χώρες της Μέσης Ανατολής όπως η Συρία το Ιράν και Ιράκ και σε χώρες της Αραβικής χερσονήσου και σε κάποιες αφρικανικές χώρες, εκ των οποίων συγκαταλέγεται η Αίγυπτος και το Μάλι. Αναφορικά με την Ευρώπη, συνιστά κυρίαρχη θρησκεία της Αλβανίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Την περίοδο εκείνη επικρατούσα θρησκευτική τάση ήταν αυτή του σημιτικού παγανισμού, δηλαδή η πίστη στην ύπαρξη πολλαπλών θεοτήτων, τα χαρακτηριστικά των οποίων παρέμεναν κάτι το ξένο για τον τότε αραβικό πληθυσμό, εξ ου και ο λόγος που συμβολίζονταν κυρίως με πέτρες. Οι βάσεις του ιδεολογικού οικοδομήματος του Ισλαμισμού ωστόσο, ήταν απότοκο επιρροής προϋπάρχοντων θρησκειών όπως η προ του ισλάμ θρησκεία του αραβικού κόσμου, ο χριστιανισμός και ο ιουδαϊσμός.
Ως ιδεολογικό εγχείρημα, αναδύθηκε ως αντίδραση της τότε αραβικής “ελίτ”, στις νομαδικές φυλές που έμεναν προσηλωμένοι στην πεποίθηση για την αλήθεια της πολυθεΐας. Η πρώτη καταδίωξη κατά μουσουλμάνων διεπράχθη στη Μέκκα, οδηγώντας τους να καταφύγουν στην ιστορική για τους ισλαμιστές πόλη Μεδίνα (πρώην Γιαθρίμπ) κατά το 622, την εναρκτήρια χρονολογία της μουσουλμανικής αφήγησης. Οι δύο προαναφερθείσες πόλεις αποτελούν φυσικά τα δύο ιστορικά κέντρα των ισλαμιστών, με την πρώτη να αποτελεί το σημείο γέννησης του Προφήτη Μωάμεθ και τη δεύτερη το σημείο ταφής. Σταδιακά λοιπόν, αρχίζουν να συσπειρώνονται οι πρώτες ομαδοποιήσεις ισλαμιστών. Η φυγή αυτή και η έλευση στην Μεδίνα είναι κατ’ επέκταση κεφαλαιώδους σημασίας και φέρει την ιστορική ονομασία εγίρα (προερχόμενη από την αραβική χερσόνησο χίτζρα), που σηματοδοτεί την απόσχιση από τους δεσμούς που είχαν αναπτύξει οι νομαδικές φυλές.
Κατ’ ουσίαν, η συγκέντρωση μέρους του μουσουλμανικού πληθυσμού στη Μέκκα (630), αρχικά από το Μωάμεθ και εν συνεχεία από τους χαλίφηδες (ο όρος ερμηνεύεται ως διάδοχος του προφήτη για την εξουσία), αποτέλεσε την επέκταση και προοδευτική διείσδυση του ισλαμικού κόσμου και σε άλλες περιοχές, μέσω μιας σειράς κατακτητικών πολέμων.
Δεδομένου του στόχου της πλήρους, αλλά και σύντομης καταγραφής των κυριότερων δομικών στοιχείων μιας θρησκευτικής υπερδύναμης όπως το Ισλάμ με μακρόχρονη πορεία ανά τους αιώνες, ένα άρθρο δε θα επαρκούσε για την ιστορική εξήγηση της προέλευσης προσώπων και γεγονότων για το παγκόσμιο ιδεολογικό και κοινωνικοπολιτικό εγχείρημα, όπως ο μωαμεθανισμός. Συνεπώς, περαιτέρω ανάλυση θα γίνει στο δεύτερο μέρος του άρθρου, με εστίαση στους επεκτατικούς πολέμους που οδήγησαν στην σημερινή εξάπλωση του ισλαμισμού, αλλά και βασικών πληροφοριών για το βίο του Μωάμεθ, ιδρυτικής και ηγετικής μορφής του Ισλάμ, όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
Γεννηθείσα το 1998 στην Αθήνα, σπουδάζει στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Έχει παρευρεθεί σε σημαντικό αριθμό συνεδρίων, που αφορούν το αντικείμενο σπουδών της. Στο OffLine Post συνεισφέρει αρθρογραφώντας στην κατηγορία της Ιστορίας.
