Της Μαρίας Τζανοπούλου,
Με το πέρας των ετών, το φαινόμενο του “brain drain”, δηλαδή η αθρόα φυγή υψηλά καταρτισμένων ανθρώπων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες προς εύρεση κάποιας θέσης εργασίας, έχει αυξηθεί δραματικά. Μπορούμε να μιλάμε, πλέον, για κοινωνική παθογένεια. Στην Ελλάδα, η ανεργία και τα μέτρα λιτότητας επηρέασαν τόσο την εκπαίδευση όσο και την αγορά εργασίας. Η χώρα δεν χάνει απλώς ένα τμήμα της κοινωνίας της, αλλά το πιο εξελιγμένο, για το οποίο μάλιστα έχει επενδυθεί σημαντικό μέρος των συνήθως περιορισμένων πόρων του κράτους και της κοινωνίας. Συνεπώς, η απώλεια για την Ελλάδα είναι διττή. Από τη μία χάνει σημαντικότατα επενδυμένα κεφάλαια, τόσο οικονομικά όσο και ανθρώπινα, από την άλλη μειώνεται η δυνατότητα ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη φύση του φαινομένου αυτού, κρίνεται απαραίτητη η σκιαγράφηση του προφίλ όλων εκείνων που έφυγαν. Στην χώρα, το 2010 καταγράφηκε ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης νέων επιστημόνων και επαγγελματιών, με το κύμα αυτό να εντείνεται το 2012. Μέσα στα επόμενα χρόνια μονιμοποιήθηκε, λαμβάνοντας διαστάσεις μεγάλης φυγής, με τις ετήσιες εκροές ατόμων στην ηλικιακή ομάδα των 25-44 ετών να ξεπερνούν τις 50 χιλιάδες. Συνολικά, στο διάστημα μεταξύ 2008 και 2017 μετανάστευσαν περισσότεροι από 467 χιλιάδες άνθρωποι. Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα με πλούσια μεταναστευτική εμπειρία, η οποία ξεκινά, ήδη, πολλά χρόνια πριν. Δύο βασικοί λόγοι στους οποίους οφείλονται αυτές οι αλλαγές είναι η άνοδος του εκπαιδευτικού επιπέδου αλλά και η ζήτηση εργασίας σε ευρωπαϊκές χώρες, με τις τελευταίες να αποτελούν χώρες υποδοχής για μεγάλο τμήμα αποδήμων. Μεταξύ των αποδήμων, οι πτυχιούχοι μηχανικοί και πτυχιούχοι πληροφορικής κατέχουν ένα ιδιαιτέρως υψηλό ποσοστό. Η ισχνή σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας σε συνδυασμό με τους εξαιρετικά χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης αποτέλεσαν κρίσιμους παράγοντες στην απόφαση περί μετανάστευσης.
Ποικίλλουν οι λόγοι που έχουν οδηγήσει στην αύξηση των ποσοστών μετανάστευσης, ωστόσο, οι λανθασμένοι κυβερνητικοί χειρισμοί σε μείζονα οικονομικά θέματα είναι ο πλέον σημαντικότερος. Μέσα σε όλη αυτήν την τρέλα του κορωνοϊού που ζούμε, σε μία κοινωνία που πλήττεται συνεχώς, όπου έχει χαθεί η ενσυναίσθηση, κάθε ηθική αξία ενώ η έννοια του σεβασμού έχει ξεχασθεί από πολλούς, οι πολιτικές εξελίξεις δεν σταματούν να μας εκπλήσσουν. Φυσικά, αναφέρομαι στο εργασιακό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τον τελευταίο να θεωρεί εκσυγχρονιστικές, καινοτόμες και ωφέλιμες αυτές του τις αποφάσεις. Προς έκπληξή του, όμως, η πλειοψηφία των εργαζομένων αλλά και η λοιπή αντιπολιτευτική δύναμη της χώρας αντιμετωπίζει με δυσαρέσκεια και απογοήτευση αυτήν την νέα πραγματικότητα που θα δημιουργηθεί.
Αλλά για να γίνω πιο συγκεκριμένη, ας δούμε περί τίνος πρόκειται. Ο ιθύνων Yπουργός, Κωστής Χατζηδάκης, εξήγησε λίγο πριν την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου, πως πρόκειται για φιλεργατικές ρυθμίσεις που θα προστατεύουν τον εργαζόμενο. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται διεύρυνση γονικών αδειών. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται άδεια πατρότητας 14 ημερών για την γέννηση κάθε παιδιού, ενώ προφυλάσσει από απόλυση όχι μόνο τη μητέρα αλλά και τον πατέρα για 6 μήνες μετά τη γέννηση. Ρύθμιση επέρχεται και για τους εργαζόμενους σε courier και delivery για θέματα σχετικά με την υγεία, την ασφάλεια. Όπως δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του για όσα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο: «Είμαστε η τρίτη χώρα στην Ευρώπη, μετά τη Γαλλία και την Ιταλία, που ρυθμίζουμε το δικαίωμα της αποσύνδεσης, δηλαδή το δικαίωμα του εργαζόμενου να μην τον ενοχλεί ο εργοδότης του πέραν του ωραρίου του με μηνύματα και email. Έχει μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία. Εξισώνει την αποζημίωση απόλυσης των εργατοτεχνιτών προς τα πάνω. Όλα αυτά, μαζί με την ψηφιακή κάρτα και την επιθεώρηση εργασίας, η οποία γίνεται Ανεξάρτητη Αρχή».
Όλα αυτά φαίνεται να είναι αρκετά θετικές και ελπιδοφόρες μεταρρυθμίσεις, εν συνεχεία όμως αναφέρεται η κατάργηση του καθιερωμένου 8ωρου με τον Yπουργό να απαντάει: «Δεν ισχύει ούτε ότι καταργείται το 8ωρο ούτε ότι οι εργαζόμενοι θα πληρώνονται με ρεπό. Στον πυρήνα του νομοσχεδίου επαναβεβαιώνεται το 8ωρο. Προβλέπει 40 ώρες εβδομαδιαίως που είναι το 5ημερο. Το 8ωρο ισχύει. Στην περίμετρο του 8ωρου σε όλη την κυβέρνηση υπάρχουν δύο μέτρα: Το ένα είναι υπερωρίες και το άλλο η διευθέτηση του χρόνου εργασίας». Όσον αφορά τις υπερωρίες τώρα, αυτές ισχύουν εδώ και χρόνια, απλώς από τις 96 ώρες που είναι τον χρόνο για τις βιομηχανίες και 120 ώρες για τις υπηρεσίες πηγαίνουν στις 150 ώρες τον χρόνο κατ’ αντιστοιχία με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Με την λογική πως όσο περισσότερο δουλεύει κάποιος τόσο υψηλότερα θα πληρωθεί, διαψεύδοντας τις φήμες για πληρωμή με ρεπό.
Ένα ακόμη επίμαχο σημείο του νομοσχεδίου αποτελεί η εργασία τις Κυριακές που το τελευταίο διάστημα φάνηκε να γίνεται μόνιμη πραγματικότητα. Ο Yπουργός, λοιπόν, ανέφερε πως: «Yπάρχουν ορισμένοι κλάδοι στην Ελλάδα που είναι κλειστοί, όπως τα logistics ή οι φαρμακοβιομηχανίες, οι εργαζόμενοι θα παίρνουν 75% παραπάνω χρήματα από ότι μια κανονική μέρα. Υπάρχουν ανώτατα όρια στις υπερωρίες. Δεν αλλάζουν οι κανόνες. Απλώς εκεί που υπήρχαν κάποιοι κλάδοι που λειτουργούσαν Κυριακή, προστίθενται και άλλοι κλάδοι που είναι ανοιχτοί σε ανταγωνίστριες χώρες», κατέληξε.
Η αντίδραση του κόσμου είναι εύλογη και δικαιολογημένη. Έτσι, λοιπόν, την περασμένη Πέμπτη 10 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε μεγάλη κινητοποίηση στο κέντρο της Αθήνας. Αναλυτικότερα, χιλιάδες εργαζόμενοι, συνδικάτα, σωματεία, φοιτητικοί σύλλογοι και μέλη πολιτικών κομμάτων εξέφρασαν το βροντερό τους «όχι» στις νέες μεταρρυθμίσεις. Την αυλαία των κινητοποιήσεων άνοιξε στις 10 το πρωί το ΠΑΜΕ με ένα μαζικό συλλαλητήριο, ενώ ακολούθησαν ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, που συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Κλαυθμώνος. Οι διαδηλωτές διατράνωσαν την αντίθεσή τους στο εργασιακό νομοσχέδιο, κάνοντας λόγο για «αντεργατικό έκτρωμα» και απαίτησαν την μη ψήφισή του στη Βουλή. Οι πορείες ολοκληρώθηκαν ειρηνικά λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι, ενώ σταδιακά άρχισαν να παραδίδονται οι δρόμοι στην κυκλοφορία, αφού είχαν κλείσει όλες οι κεντρικές οδικές αρτηρίες. Μεταξύ των διαδηλωτών ήταν ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, η Πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, Φώφη Γεννηματά, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, αλλά και ο επικεφαλής του ΜεΡα25, Γιάνης Βαρουφάκης. Μαζικές πορείες πραγματοποιήθηκαν και σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα, στην Κρήτη και τα Ιωάννινα με τους διαδηλωτές να ζητούν να αποσυρθεί.
Μολονότι χιλιάδες άνθρωποι μαζί με πολιτικούς αρχηγούς εναντιώθηκαν στην κυβέρνηση και στα μέτρα που θέλει να εισάγει, το νομοσχέδιο ψηφίστηκε από την ΝΔ και καταψηφίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ, το Κίνημα Αλλαγής, το ΚΚΕ, το ΜέΡΑ25, ενώ επιφύλαξη για την Ολομέλεια δήλωσε η Ελληνική Λύση.
Μπροστά, λοιπόν, σε τέτοιες αποφάσεις και αντίστοιχους χειρισμούς εκ μέρους της εκάστοτε κυβέρνησης όχι μόνο αυτή του Κ. Μητσοτάκη, κάθε κυβέρνησης που δεν μεριμνά για την καινοτομία στην εκπαίδευση, δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας, αλλά διαιωνίζει την παράδοση των ρουσφετιών και της αναξιοκρατίας, λαμπρά μυαλά φεύγουν στο εξωτερικό. Εκείνοι φεύγουν στο εξωτερικό και οι υπόλοιποι μένουν στην Ελλάδα για να παλέψουν για το μέλλον τους, ένα μέλλον αμφίβολο, με δουλειές που, κατά πλειοψηφία, δεν αντιστοιχούν στο αντικείμενο σπουδών και με μισθό κατώτερο των προσόντων τους. Ήρθε επιτέλους η στιγμή οι ιθύνοντες να ανοίξουν τα μάτια τους και να μεριμνήσουν για την νεολαία του τόπου, απορρίπτοντας τα στερεότυπα του παρελθόντος και ανοίγοντας νέους ορίζοντες για όλα τα παιδιά με δυνατότητες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brain drain: To προφίλ των Ελλήνων που έφυγαν και πώς θα επιστρέψουν, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Εργασιακό νομοσχέδιο: Οι αλλαγές στις υπερωρίες – Τι ισχύει για ρεπό, διευθέτηση χρόνου εργασίας, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Απεργία: Μαζικό «όχι» από εργαζόμενους όλης της χώρας στο εργασιακό νομοσχέδιο, in.gr, διαθέσιμο εδώ
