Της Μυρτούς Ιωάννου,
Χαρακτηριστικό μαύρο καρέ μαλλί, έντονο σπιρτόζο βλέμμα, γλυκό χαμόγελο, ντροπαλό παιδί και ώριμη γυναίκα ταυτόχρονα. Η Αμελί είναι ένα πολύτιμο κινηματογραφικό δώρο, αμπαλαρισμένο με εικαστική ομορφιά, γλυκόπικρο χιούμορ και μια υποδόρια μελαγχολία. Για εμάς που την αγαπάμε, υπάρχει σίγουρα κάπου εκεί έξω ή βαθιά μέσα μας. Εμφανίστηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 2001 και άνοιξε την πόρτα σε έναν καινούριο, διαφορετικό κόσμο. Μέσα από την πρωτότυπη ματιά του Ζαν-Πιερ Ζενέ και την συνοδεία της εξαιρετικής μουσικής του Γιαν Τιρσέν (μια από τις πιο ωραίες συνθέσεις στον χώρο του κινηματογράφου) ξεκινάει ένα ταξίδι για την αναζήτηση της πραγματικής αγάπης, κάθε είδους, της ανθρώπινης επαφής, της αξίας της καλής πράξης.
Απ’ τα πρώτα ήδη λεπτά της ταινίας, ο σκηνοθέτης με τον περίτεχνο τρόπο της γρήγορης και έξυπνης αφήγησης, που ακολουθεί όλη την ταινία έως το τέλος της, καταφέρνει να μας μεταφέρει τον παλμό και τον τρόπο σκέψης της Αμελί. Η ιδιαίτερη φωνή της Audrey Tautou, η μελωδική γαλλική γλώσσα, οι vintage εικόνες από τους δρόμους του Παρισιού και οι μαγευτικές νότες συνθέτουν ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα. Κάθε καρέ της ταινίας θα μπορούσε να είναι ένας πίνακας ζωγραφικής. Η Αμελί έγινε ταινία – σταθμός και κατέληξε να θεωρείται από πολλούς mainstream, νομίζω, όμως, πως είναι σωστότερο να την χαρακτηρίσουμε διαχρονική. Ο Ζενέ κατάφερε να κάνει αγαπητό τον καλλιτεχνικό κινηματογράφο ακόμη και στους πιο δύσπιστους, που συνδέουν την κουλτούρα με δύσκολα νοήματα και αφηρημένες εικόνες, δημιουργώντας ένα φιλμ παιχνιδιάρικο που μεταφέρει τα πιο σοβαρά μηνύματα της ζωής απομακρυσμένο όμως από την σοβαροφάνεια.
Η Αμελί Πουλέν είναι μια 23χρονη κοπέλα, μεγαλωμένη σε ένα αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον. Ο πατέρας της, πρώην στρατιωτικός γιατρός, πιστεύει πως η κόρη του πάσχει από υπέρταση, γιατί κάθε φορά που την εξετάζει, η καρδία της χτυπάει ασυνήθιστα γρήγορα – πράγμα που συμβαίνει, επειδή το μικρό κορίτσι αδημονεί για το μόνο άγγιγμα που έχει από τον πατέρα της. Έτσι, μεγαλώνει αποκομμένη από τον κόσμο, ενώ χάνει και την μητέρα της σε μικρή ηλικία. Τα παιδικά βιώματα της την καθορίζουν – όπως και όλους μας άλλωστε – και δημιουργούν ένα ντροπαλό εσωστρεφές κορίτσι με μια ευγενική περιέργεια για τον κόσμο και μια σπάνια παρά ελαττωματική καρδιά.
Μια μέρα, ίσως την πιο σημαντική μέρα στην ζωή της Αμελί, βρίσκει στο σπίτι που μένει ένα κρυμμένο μεταλλικό κουτί με πράγματα, που αποτελούν τις παιδικές αναμνήσεις ενός αγνώστου. Καταφέρνει με κόπο να τον βρει και να του το δώσει και έρχεται αντιμέτωπη με το μοναδικό συναίσθημα του να κάνεις έναν άλλον άνθρωπο ευτυχισμένο. Ξεκινάει, λοιπόν, να προσφέρει χαρά σε όσους βρίσκονται γύρω της, χωρίς να επιθυμεί κανένα αντάλλαγμα και καμία αναγνώριση. Έτσι, καταφέρνει κάτι πολύ σπάνιο: να κάνει το καλό για τον σωστό λόγο. Ο Ζενέ μας δείχνει έναν δρόμο δύσκολο: Μόνο έτσι πας μπροστά, αν καταφέρεις να υπερπηδήσεις τον δικό σου εγωισμό και έχεις μια διάθεση, έστω μικρή, να συναντήσεις τον άλλο.
Η έντονη παρατηρητικότητα της- της αρέσουν οι λεπτομέρειες που κανείς άλλος δεν προσέχει– και η υπομονή, με την οποία ακούει όποιον της μιλάει, την βοηθούν να αντιλαμβάνεται τα προβλήματα που έχουν όσοι γνωρίζει. Είναι ονειροπόλα, δεν θέλει την πραγματικότητα που απλώνεται μπροστά της και προσπαθεί να την αλλάξει. Και πώς αλλάζει η πραγματικότητα; Με την αγάπη. Γίνεται η ελπίδα του γράμματος που τόσο επιθυμούσε η γειτόνισσα της που έχασε τον άνδρα της, χωρίς να ξέρει αν την αγαπάει. Ο δίαυλος επικοινωνίας με τον έξω κόσμο για έναν γείτονα που είναι κλεισμένος στο σπίτι του λόγω ενός προβλήματος υγείας. Η χαμένη φωνή και η δύναμη ενός υπαλλήλου που ταλαιπωρείται από το αφεντικό του. Η γιατρειά του έρωτα που αναζητούσε η συνάδελφός της. Τα μάτια ενός τυφλού που συναντά τυχαία και του περιγράφει τις εικόνες που βλέπει, καθώς τον βοηθάει να περάσει τον δρόμο. Η κινητοποίηση που έψαχνε ο μοναχικός πατέρας της.
Η ίδια αλλάζει τις ζωές των άλλων, αλλάζει, όμως, και η δική της ζωή. Συναντά έναν νεαρό διαφορετικό από όσους έχει γνωρίσει μέχρι τώρα και ακούει την καρδιά της για πρώτη φορά να χτυπά δυνατά. Ο Νίνο έχει την ίδια μοναδική ιδιαιτερότητα με τη δική μας Αμελί. Βλέπει τον κόσμο αλλιώς. Χόμπυ του η συλλογή πεταμένων φωτογραφιών αγνώστων από έναν φωτογραφικό θάλαμο. Αξιοποιώντας την φαντασία της και τολμώντας να υπερβεί τον εαυτό της, καταφέρνει να τον προσεγγίσει. Το φιλμ ολοκληρώνεται με τους δυο τους να ξεκινούν το δικό τους ταξίδι.
Μια ταινία σουρεαλιστική, ύμνος στην τρυφερότητα της ανθρώπινης φύσης, μας δείχνει πως υπάρχει και ένας άλλος τρόπος να αντιμετωπίζουμε την ζωή, που έχουμε ξεχάσει. Η Αμελί δεν είναι μια ιδανική ηρωίδα παραμυθιού, άλλωστε ο κινηματογράφος έχει χορτάσει από τέτοιες ιστορίες. Η παράλογη δειλία της, η εμμονή της να ξεφεύγει συνεχώς από την πραγματικότητα και η τεράστια συστολή της δημιουργούν έναν χαρακτήρα προβληματικό. Έχει βιώσει άσχημες καταστάσεις και παρά την διαφορετικότητα της, σε έναν μίζερο κόσμο, επιλέγει να ανθίσει. Η ρομαντική της αφέλεια μπορεί να μην είναι η λύση στα περίπλοκα προβλήματα που έχουμε, αλλά είναι ένας τρόπος να δούμε τα πράγματα αλλιώς. Απολαμβάνει τα μικρά καθημερινά πράγματα και τα εκτιμάει πραγματικά. Θέλει να βοηθήσει και δεν μένει στην σκέψη, πράττει. Μεταμορφώνει όλες τις άσχημες εμπειρίες της σε δύναμη, αγκαλιάζει όσους το έχουν ανάγκη και στο τέλος, βρίσκει και εκείνη την αγκαλιά που λαχταρά. Το ζωηρό περπάτημα της, το «πονηρό» χαμόγελο της, η αθώα της καρδιά και η σπιρτάδα της είναι όλα όσα χρειαζόμαστε για να κλείσουμε το μάτι σε έναν πιο αισιόδοξο, «αμελίστικο» τρόπο ζωής.
ΥΓ: Όλοι χρειαζόμαστε μια Αμελί-σύμβολο στη ζωή μας. Εύχομαι να βρείτε τη δική σας, όπως κατάφερα κι εγώ να βρω τη δική μου μικρή Αμελί!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
