Της Αθανασίας Γκοντέβα,
Και ενώ η Ελλάδα για οχτώ χρόνια, 2008 έως 2018, βίωνε την δίνη της οικονομικής κρίσης, η Ευρώπη εξέταζε πιθανά οικονομικά μοντέλα φιλικά προς το περιβάλλον. Έτσι, σήμερα η χώρα βρίσκεται κυριολεκτικά αντιμέτωπη με ένα νέο οικονομικό μοντέλο, το οποίο ακούει στο όνομα κυκλική οικονομία.
Η κυκλική οικονομία, δεν αποσκοπεί στην ανακύκλωση, όπως ρητά ανέφερε προσφάτως ο κ. Φρανσουά Μισέλ Λαμπέρ (πρόεδρος του Γαλλικού Ινστιτούτου Κυκλικής Οικονομίας και βουλευτής των οικολόγων στην Γαλλική Εθνοσυνέλευση), αλλά αποτελεί μια ευκαιρία για να δημιουργηθεί μια αξία. Με λίγα λόγια, το μοντέλο αυτό έχει ως πυλώνα την ιδέα πως ένα προϊόν αξιοποιείται σε κάθε φάση της χρήσης του και όχι απλώς στο τέλος του κύκλου της ζωής του. Αυτό αποτελεί και τη βασική διαφορά με τη νοοτροπία της ανακύκλωσης, δηλαδή στην πολιτική οικονομία πραγματοποιείται επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής του, ενώ στην ανακύκλωση τα προϊόντα τείνουν να θεωρούνται ως ένα αγαθό με ημερομηνία λήξης ή ακόμη πιο ακραία ως ένα σκουπίδι. Μάλιστα, με μία σύντομη αποτίμηση στη μέχρι τώρα αξιοποίηση του μοντέλου της ανακύκλωσης στην χώρα, δε θα μπορούσε να λεχθεί πως έχει λάβει και τις καλύτερες διαστάσεις που θα μπορούσε..
Εύλογα ωστόσο, θα διερωτόταν κάποιος, γιατί να επιλεχθεί αυτό το μοντέλο στην οικονομία, αφού παρατείνει τη ζωή σε ένα προϊόν. Ο σκοπός για το προτεινόμενο αυτό παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο είναι να χρησιμοποιούνται όσον το δυνατόν λιγότεροι φυσικοί πόροι. Εξ ου και το όνομα κυκλικό, το οποίο διόλου τυχαίο είναι, καθώς η πορεία ενός προϊόντος έρχεται να αποτυπωθεί κυκλικά, με την αποσυναρμολόγηση και την επαναχρησιμοποίηση, αντί του παλαιικού οριζόντιου μοντέλου με μια πορεία να ξεκινά από την παραγωγή απλώς στην κατανάλωση και εν συνεχεία στην απόρριψη, δίχως να επιφέρει πραγματικά προνόμια στην οικονομία, πόσο δε και στο φυσικό περιβάλλον, το οποίο αρχίζει να δείχνει έντονα την “δυσαρέσκειά του” στις υφιστάμενες πρακτικές.
Βέβαια οι βιομηχανίες, δεδομένου ότι βρισκόμαστε και στην 4η βιομηχανική επανάσταση, δε θα πέσουν αμαχητί σε ένα νέο πρόγραμμα χωρίς να αναγνωρίζουν τα πραγματικά οφέλη τους. Στο επιχειρηματικό παιχνίδι θα πρέπει να γίνει αντιληπτό πως πέρα από την προστασία του περιβάλλοντος, και την προσπάθεια για βελτίωση των ρύπων, ότι θα δοθούν νέες θέσεις εργασίας, εκπαίδευσης, κινήτρων, διότι θα χρειαστεί να υπάρξουν ανακατατάξεις και επανασχεδιασμός των αγορών και προς τα που αυτές βαίνουν.
Μερικά παραδείγματα που μπορούν να βοηθήσουν να γίνει ακόμη πιο αντιληπτός ο τρόπος σκέψης του κυκλικού οικονομικού μοντέλου είναι τα εξής:
- Να μετακινείς ανθρώπους με το αυτοκίνητό σου, «carpooling», οι οποίοι κάνουν ίδια διαδρομή με εσένα. Έτσι, το αυτοκίνητο αξιοποιείται σε μεγαλύτερο βαθμό από το να υπάρχει ένα σε κάθε σπίτι και να χρησιμοποιείται περίπου στο 20% του. Μάλιστα, στη Γαλλία ήδη υπολογίζονται 40 εκατομμύρια μέλη στο εν λόγω πρόγραμμα,
- “Ιατρικά Κέντρα” υπολογιστών, ιδίως στη Νότια Κορέα έχει λάβει αξιοσημείωτες διαστάσεις η πρακτική αυτή, όπου μπορεί να επισκευαστεί ένας υπολογιστής με την αξιοποίηση μεταχειρισμένων ανταλλακτικών. Πρωτύτερα, η πρώτη επιλογή θα ήταν η αντικατάσταση με έναν καινούργιο. Φυσικά στο σημείο αυτό εύκολα με μια πρώτη προσέγγιση, η βιομηχανία θα επιζητούσε την αντικατάσταση, αλλά η οικονομία μιας χώρας που μπορεί να δει τα περαιτέρω οφέλη, θα θέλει να δώσει θέσεις εργασίας με τη στελέχωση ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Υπάρχουν παρά ταύτα και άλλα παραδείγματα, όπως αυτό της αμερικάνικης εταιρείας που δημιουργεί τσάντες και πορτοφόλια από παλιά αεροπορικά καθίσματα, όμως η ουσία είναι να αντιληφθεί κανείς όπως σωστά ανέφερε ο κ. Λαμπέρ, την αξία αυτού του οικονομικού μοντέλου και ύστερα να εμβαθύνει σε περιπτώσεις.
Αναμένουμε λοιπόν και ευελπιστούμε το εγχείρημα αυτό να γίνει κοινός τόπος, αλλά και να αποτελέσει μία αξιόλογη διέξοδο και όχι ένα ακόμη ατελέσφορο πρόγραμμα, που μας χάρισε απλώς φρούδες ελπίδες!
Εξ Αμαρουσίου Αττικής ορμώμενη, 1996, απόφοιτη του Τμήματος: Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ίδιο Πανεπιστήμιο στο πρόγραμμα: Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική. Αυτόν τον καιρό απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα. Αγαπά τον εθελοντισμό, και ενδιαφέρεται για την επικαιρότητα εξού και γράφει για το OffLine Post.
