Της Ελένης Μουνδούρη,
Σίγουρα δεν αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και διάσημα αξιοθέατα της Ρώμης, αλλά και μόνο η παρουσία της πυραμίδας του Γάιου Κέστιου πυροδοτεί το ενδιαφέρον για την ιστορία του μνημείου. Η επιβλητική όψη μιας πυραμίδας, από λευκό μάρμαρο μέσα στην πόλη, αδιαμφισβήτητα δημιουργεί πολλές απορίες σε όποιον την παρατηρήσει, καθώς ίσως κάπως αυτόματα το μυαλό μας να μεταφέρεται στις πασίγνωστες πυραμίδες της Αιγύπτου. Πώς βρέθηκε, όμως, μια πυραμίδα στην καρδιά της Ευρώπης; Τι σχέση έχει με τις πυραμίδες εκείνες στην Αίγυπτο; Για ποιο σκοπό δημιουργήθηκε και γιατί δεν έχουμε ακούσει πολλά για αυτή;
Όπως μαρτυρά και το όνομά της, η πυραμίδα ανήκει στον Γάιο Κέστιο, Ρωμαίο πολιτικό και μέλος της ιερατικής σχολής των Επουλόνων (αγγλικά: “College of Epulones”). Φυσικά, όπως εύκολα θα υπέθετε κανείς, το μνημείο αποτελεί στην πραγματικότητα, τον τάφο του Γάιου, χτισμένος την περίοδο μεταξύ 18-12 π.Χ. Για τον ίδιο, πολύ λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες. Ωστόσο, ενδιαφέρον αποτελεί το χτίσιμο της πυραμίδας, το οποίο, μάλλον, αποτέλεσε άθλο για τους κατασκευαστές. Χτίστηκε από τους κληρονόμους του, οι οποίοι κλήθηκαν να ολοκληρώσουν την κατασκευή του τάφου σε διάστημα μόλις 330 ημερών, ύστερα από αυστηρή διαταγή του. Λέγεται, μάλιστα, πως το αντίτιμο στην περίπτωση που δεν πετύχαιναν τον στόχο αυτό, θα ήταν να χάσουν όλη αυτή την πλούσια περιουσία, που θα άφηνε αυτός πίσω του. Αυτό το γεγονός μαρτυρείται από μια επιγραφή που βρίσκεται χαραγμένη στην ανατολική πλευρά του μνημείου. Πιο συγκεκριμένα η επιγραφή είναι η εξής:
“C. Cestius L.F. Pob. Epulo pr. tr.pl.
VII vir epulonum
Opus apsolutum ex testamento diebus CCCXXX arbitratu
1 Ponti P.F. Cla. Melae heredis et Pothi L.”
Όσον αφορά τη σχέση που έχει η εν λόγω πυραμίδα με τον αιγυπτιακό πολιτισμό είναι γεγονός πως πράγματι είναι άμεσα συνδεδεμένη. Εκείνη την περίοδο η Αίγυπτος αποτελούσε στην ουσία μια ρωμαϊκή «επαρχία». Οι επιρροές, λοιπόν, από την κουλτούρα της αιγυπτιακής τέχνης ήταν έντονες. Μάλιστα, στην προκειμένη περίπτωση, η πυραμίδα αυτή στη Ρώμη, θα μπορούσαμε να πούμε πως «μπέρδεψε» αρκετά την ζωγραφική τέχνη κατά το μεσαίωνα. Οι καλλιτέχνες, έχοντας ως παράδειγμα την όψη της πυραμίδας αυτής, απεικόνιζαν στα έργα τους τις αιγυπτιακές πυραμίδες σαν αυτή. Η αλήθεια είναι, όμως, πως οι αυθεντικές πυραμίδες της Αιγύπτου δεν είναι τόσο απότομες και μυτερές, ενώ ακόμα και το υλικό της κατασκευής διαφέρει. Ο τάφος του Γάιου κατασκευάστηκε από τσιμέντο, ενώ γύρω από αυτό τοποθετήθηκε λευκό μάρμαρο, αντίθετα με εκείνες τις πυραμίδες που συναντά κανείς στη Γκίζα -και σε άλλα μέρη της Αιγύπτου- των οποίων η κατασκευή έχει ως βασικό υλικό την πέτρα. Πιο συγκεκριμένα, η πυραμίδα έχει σχεδόν 37 μέτρα ύψος, ενώ υπολογίζεται στα περίπου 30 τετραγωνικά μέτρα. Στο εσωτερικό της βρίσκονταν η τέφρα του νεκρού, ενώ οι τοίχοι ήταν διακοσμημένοι με πολύχρωμες τοιχογραφίες. Βέβαια, σήμερα πολύ μικρό μέρος των τοιχογραφιών αυτών είναι ορατές.
Επιπλέον, ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι αμέσως μετά την κατασκευή της, η πυραμίδα παρέμεινε για πολλά χρόνια σφραγισμένη. Με το πέρασμα των αιώνων, όμως, λεηλατήθηκε πολλές φορές, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε τις ακριβείς ημερομηνίες, όπου έλαβαν χώρα οι λεηλασίες αυτές. Η πυραμίδα για πολλά χρόνια βρισκόταν απομονωμένη, μέχρι που ενσωματώθηκε στα Αυρηλιανά αμυντικά τείχη. Μόλις το έτος 1663, όταν προστέθηκε σε αυτά ένα τούνελ για την καλύτερη άμυνα, ανακαλύφθηκε το μέρος της ταφής, όπως μαρτυρά μια σχετική επιγραφή στην πυραμίδα. Η αλήθεια είναι πως λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για την ιστορία της πυραμίδας, ενώ δεν αποτελεί και ένα από τα πασίγνωστα μνημεία της Ρώμης. Βασικότερο λόγο, αποτελεί το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα -το έτος 2015- οπότε και ολοκληρώθηκε η αναστήλωση του μνημείου, η πρόσβαση σε αυτό ήταν για πολύ εξειδικευμένες περιπτώσεις. Σήμερα, όμως, είναι ανοιχτό για το κοινό ύστερα, όμως, από την κράτηση κάποιου ραντεβού.
Συμπερασματικά, η πυραμίδα Γάιου Κέστιου, αποτελεί πραγματικά κάτι ιδιαίτερα πρωτόγνωρο για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Πρόκειται για τη μια από τις δύο πυραμίδες που χτίστηκαν ποτέ σε ευρωπαϊκό έδαφος, ενώ είναι η μόνη που έχει διασωθεί με το πέρασμα των αιώνων. Θα μπορούσαμε να πούμε πως πρόκειται για μια από τις πιο ζωντανές αποδείξεις των επιρροών που ασκήθηκαν μεταξύ πολιτισμών, γεγονός πολύ όμορφο και ένα «έναυσμα» -αν θέλετε- για σκέψη σχετικά με το πόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει στη διαμόρφωση των σύγχρονων πολιτισμών αυτό το «ανακάτεμα» και η ανταλλαγή ιδεών και κουλτούρας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η Πυραμίδα του Γάιου Κέστιου, Rome in greek, διαθέσιμο εδώ
- Η πυραμίδα της Ρώμης, traveltipsgr.blogspot.com, διαθέσιμο εδώ
- Pyramid of Cestius, atlasobscura.com, διαθέσιμο εδώ
- Rome, Pyramid of Cestius, livius.org, διαθέσιμο εδώ
- Pyramid of Caius Cestius, soprintendenzaspecialeroma.it, διαθέσιμο εδώ
- 19 historic buildings to visit in Rome, Encyclopedia Britannica, διαθέσιμο εδώ
