Του Γιώργου Πασσά,
«Ενιαίο ψηφοδέλτιο θα συγκροτείται πλέον για τις φοιτητικές εκλογές. Πρόκειται για ρύθμιση με την οποία το υπουργείο Παιδείας φιλοδοξεί να αποδυναμώσει το κομματικό στίγμα της εκπροσώπησης των φοιτητών στα ΑΕΙ». Έτσι ξεκινάει άρθρο της Καθημερινής σχετικά με τις νέες αλλαγές που πρόκειται να λάβουν χώρα σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι όμως το συγκεκριμένο μέτρο θετικό; Και, πολύ περισσότερο, μπορεί να συνδράμει στη ριζική βελτίωση των ελληνικών πανεπιστημίων, τόσο σε βραχυπρόθεσμο, όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα;
Προκειμένου να είναι κανείς σε θέση να επιλύσει το οποιοδήποτε πρόβλημα, οφείλει να ανακαλύψει πρώτα τη ρίζα αυτού, ώστε η λύση να βάλλει απευθείας αυτήν. Για τις, συχνά άθλιες, συνθήκες που επικρατούν στους πανεπιστημιακούς χώρους, είναι προφανές πως δεν ευθύνεται ο ίδιος ο φοιτητικός κόσμος· ή, τουλάχιστον, όχι η συντριπτική πλειοψηφία αυτού. Αντιθέτως, την ευθύνη για τη σημερινή κατάντια φέρει το κράτος και επομένως, μιας και στην Ελλάδα η διάκριση αυτών είναι ιδιαίτερα δυσχερής, οι κυβερνήσεις ανά τα χρόνια, δηλαδή τα κόμματα.
Και αυτό επειδή το πανεπιστημιακό περιβάλλον δεν αντιμετωπίζεται εν τέλει τόσο ως ένας χώρος προώθησης της επιστημονικής γνώσης και της συναφούς διαλλακτικότητας και αλληλοσεβασμού, αλλά περισσότερο ως μία μικρογραφία της κάλπης: τα κόμματα από την άκρα αριστερά έως και τη δεξιά πασχίζουν αενάως να προσηλυτίσουν τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό «πιστών» και, με τη διάπλαση ιδεολογιών, την εκμετάλλευση της κάψας των νέων για δράση και την τελικώς κατάλληλη (για τις επιδιώξεις της παράταξης, πάντα) διοχέτευση αυτών στο ακατέργαστο καλούπι των πολιτικών απόψεων του κάθε φοιτητή, μπορούν πράγματι να ενισχύσουν κατά πολύ την οπαδική-εκλογική τους βάση.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, είναι προφανές ότι ο δραστικός περιορισμός της κομματικής επιρροής ή ακόμη και η ολική εξάλειψή της από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, μονάχα οφέλη δύναται να προσφέρει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και εν γένει στη χώρα. Όχι όμως στα πολιτικά κόμματα. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις για τις προθέσεις του εκάστοτε νομοθέτη, ειδικά επί κυβερνήσεων που αποδεικνύουν ποικιλοτρόπως και διαρκώς την έλξη τους προς τον πρωθυπουργικό θώκο, όπως και το πόσο εύκολα θυσιάζουν το κοινό καλό στον βωμό του πολιτικού κέρδους.
Με την οριστική απομάκρυνση των κομμάτων, τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Από το σπουδαιότερο όλων, ήτοι το να κερδηθεί η εμπιστοσύνη και κατ’ επέκταση το ενδιαφέρον των φοιτητών προς τις πολιτικές-διοικητικές διαδικασίες των σχολών τους (τα ποσοστά της αποχής κυμαίνονται ετησίως σε ποσοστά άνω του 50%), μέχρι τα συγκριτικά λιγότερο σημαντικά, όπως το να πάψουν οι τοίχοι των πανεπιστημίων πανελλαδικά να γεμίζουν ασφυκτικά με τις ίδιες αφίσες επί 500, είτε αυτές είναι της ΔΑΠ, της ΚΝΕ, της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, της ΠΑΣΠ και πάει λέγοντας.
Πάντως, παρ’ όλα τα ανωτέρω θετικά στοιχεία, υπάρχουν δύο ιδιαίτερες πτυχές των εν λόγω εξελίξεων, στις οποίες οφείλει κανείς να εστιάσει την προσοχή του. Η πρώτη αφορά τις επιδιώξεις της κυβέρνησης. Επί του παρόντος, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ φαντάζει ως η πλέον ισχυρή μεταξύ των φοιτητικών παρατάξεων, γεγονός που εύλογα εγείρει ερωτήματα αναφορικά με το γιατί η Νέα Δημοκρατία επιλέγει «αλτρουιστικά» να απαρνηθεί ένα σημαντικό πολιτικό χαρτί. Διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις ασκούν πολιτική με πρωταρχικό γνώμονα το ίδιον συμφέρον και τίποτα δεν συνηγορεί υπέρ του ότι η παρούσα κυβέρνηση αποτελεί εξαίρεση. Επομένως είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί (όσο μπορεί αυτό να γίνει επί μίας αυτοδύναμης διακυβέρνησης) πως δεν θα ευνοηθεί, έστω και εμμέσως, το κυβερνόν κόμμα, αλλά ούτε και κανένα άλλο.
Η δεύτερη πτυχή, η οποία πιθανώς να βρίσκεται σε μία περισσότερο χαλαρή ή έντονη σύνδεση με την πρώτη, αφορά την αποδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Δημιουργώντας συνθήκες που θα καταστήσουν ενδεχομένως αδύνατη τη συλλογική προώθηση αιτημάτων γύρω από το πανεπιστημιακό γίγνεσθαι, η κυβέρνηση θα μπορούσε εύκολα να «καταδικάσει» τους πολιτικοποιημένους φοιτητές στην απολύτως ατομική εκπροσώπηση, επομένως στην αφάνεια και άρα στην αδυναμία δράσης, καταλύοντας, με ένα βολικό, ψευδοανιδιοτελές προσωπείο, τις πολιτικές ζυμώσεις και τη συλλογική δημοκρατική κινητοποίηση, ενδεχόμενο που, και αυτό, εύκολα μπορεί να αποδειχθεί άκρως ευεργετικό για την οποιαδήποτε κυβέρνηση που θέλει να προβεί σε κατά βούληση μεταρρυθμίσεις στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει μία τέτοια εξέλιξη να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους για την προώθηση των φοιτητικών αιτημάτων και τη γόνιμη διευθέτηση αυτών. Ο παθογενής σύνδεσμος μεταξύ κομμάτων και φοιτητικής εκπροσώπησης, όμως, πρέπει επιτέλους να αποκοπεί. Δεν θέλουμε πανεπιστήμια που η πρώτη επαφή του φοιτητή με την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι το κομματόσκυλο που θα τον βγάλει για «έναν φιλικό καφέ» ή οι τοίχοι με τις χιλιάδες κομματικές αφίσες.
Τέτοιες σκηνές έπρεπε προ πολλού να ανήκουν οριστικά και αμετάκλητα στο ένοχο παρελθόν και όχι να αποτελούν μέρος της παροντικής καθημερινότητας. Ας βάλουμε πράγματι σε προτεραιότητα τους φοιτητές, το κοινό καλό, τη χώρα μας, με ουσιαστική επιθυμία για βελτιωτική αναδιαμόρφωση. Ας φερθούμε μία φορά σαν θαρραλέοι αλτρουιστές.
